لزوم پایش رفتار مورفوتکتونیک مناطق پیرامونی شهرها برای توسعه و مکان گزینی شهری (آثار فعالیت مورفوتکتونیکی گسل های دامغان و دهملا در نزدیکی شهر دامغان)

به طور کلی وجود فعالیت در گسل های یک منطقه، آن را تبدیل به ناحیه ای مخاطره برانگیز می نماید. آثار فعالیت مورفوتکتونیکی گسل ها در سطح لندفرم ها اغلب در محیط های شهری و با توسعه ساخت و سازه ای انسانی و نابودی عوارض طبیعی محو می گردد؛ اما در نواحی اطراف شهرهای بزرگ که هنوز دستخوش تغییرات زیادی نشده اند؛ میتوان آثار چنین فعالیت هایی را مرتبط با تغییر و تحول لندفرم ها مورد شناسایی بهتر قرار داد. در اطراف شهر دامغان دو گسل اصلی و مهم وجود دارد؛ این گسل ها با نام گسل دامغان و دهملا شناخته می شوند که در این پژوهش میزان فعالیت آنها بر مبنای شواهد تاثیرگذاریشان بر روی تحول لندفرم هایی که در امتدادشان قرارگرفته اند؛ بررسی خواهد شد. لندفرم های مورد بررسی در این پژوهش یکی مخروط افکنه شرق شهر دامغان می باشد که متاثر از سازوکار نردبانی(ناشلان) گسل دامغان دچار تغییرات فراوانی شده است. گسل دامغان بخش هایی از این مخروط افکنه را در امتداد افرازهای گسلی ایجاد شده دچار برخاستگی کرده است و به صورت فرسایش عمیقآبراه های با الگوی تکامل یافته شاخه درختی و مورفولوژی بدلندی در سطح نمایان ساخته است. دیگر شاهد ریخت زمین ساختی فعال در ناحیه در امتداد گسل دهملا می باشد که مجموعه ای از رسوبات فرایش یافته رسی و سیلتی در حاشیه پلایای دامغان را در امتداد مخروط افکنه های ناحیه دچار برخاستگی کرده است. نتایج تجزیه و تحلیل کانی شناسی رسوبات برداشت شده از منطقه تعلق این رسوبات را به بخش اصلی پلایای دامغان در یک الگوی چشم گاوی نشان می دهد. این ناحیه حدود ۱۰۶ متر با بخش مرکزی پلایا اختلاف ارتفاع دارد که این امر حاکی از یک برخاستگی زمین ساختی در طی کواترنری است. این نتایج حاکی از پتانسیل بالای این دو گسل اصلی برای رخدادهای لرزهای در نزدیکی شهر دامغان است که می تواند آسیب های مالی و جانی زیادی را به شهر دامغان و نواحی روستایی اطراف آن در صورت وقوع رخداد زمین لرزه وارد آورد