بازشناخت دانش معماری بومی بناهای تاریخی مسکونی شیراز دوره زند و قاجار

فنون ساده و گاهی پی پا افتاده در اجرای جزئیات معماری سنتی، دارای نکات فنی و کاربردی بسیاری است. فهم درست ودقیق آنها و شناخت معماری ارتباط تنگاتنگی با حفاظت آثار تاریخی دارد. خانه های تاریخی شیراز دارای ویژگی سازه ایهستند که در دورههای تاریخی زند و قاجار به صورت خاصی دیده می شود. پژوهش حاضر در پی شناخت جزئیات سازه ایمعماری سنتی درخانه های شیراز در عصر زند و قاجار است. پژوهش به روش برداشت میدانی، مستندنگاری، مطالعات کتابخانه-ای عمل شده است و در نهایت اطلاعات بدست آمده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج نشان می دهد در معماری دورهزندیه شاهد بکارگیری ستون های سنگی یکپارچه با سرستون مقرنس کاری شده هستیم و در دوره قاجار بیشتر ستون هایچوبی و چوبی با پوشش گچی استفاده شده است. جنس ازاره ها در هر دو دوره در حیاط از سنگ و به صورت دو قسمتی پاشنهو بدنه سنگی در دوره زندیه و سه قسمتی شامل پاشنه، بدنه و خاقانی در بناهای قاجاریه استفاده شده است و در اتاق ها دردوره قاجار از کاشی و اندود وگاهی آینه کاری استفاده شده و در دوره زندیه بیشتر اندودها گچی هستند. کف سازی فضاها دردوره زند از سنگ های با ابعاد بزرگ که فقط سطح رویی آن تراش خورده استفاده شده و در دوره قاجار بیشتر شاهد کفسازی های آجری هستیم. بهره گیری از فنون بکارگیری چوب به صورت کلاف بندی در سقف و دیوارها از ویژگی های دیگربناهای قاجاری است. شیر سرهای چوبی در هر دو دوره صرفا برروی بدنه های دارای روزن و ارسی جهت کنترل باران و تابشآفتاب استفاده شده است.