راهبرد علمی زمان و مکان در منظومه فقه سنتی پویا

اسلام دینی جهانی و جاودانی است. جامعه و پدیده های آن نیز، در پویایی و جنبش است. شکوفایی فطرت و برانگیخته شدن عقل از اهداف بعثت نبی اکرم است. فقه که متکفل اداره حیات طیبه انسانی در گاهواره زمینی است، دو ظرف زمان و مکان راملاحظه و لحاظ می کند؛ زیرا این دو، نشان از اوضاع طبیعی و سیاسی و اقتصادی و پیشرفت های علم و صنعت دارد و با لحاظ آنها در صدور فتاوای کارساز و مشکل گشا راه جامعه را در پرتو توحید و سنت مترقی اجتهاد به سوی ترقی و تعالی سوق می دهد. در مقاله پیش رو با عناوینی همچون زمان و مکان در نظر متقدمان و متاخران، شرایط اجتهاد، ملکه تطبیق، عرف و پویایی فقه، فهم اجتماعی نصوص و رابطه نظریه پردازی و فقه و اصول، به این مهم پرداخته است. ظرافت مبحث و ضرورت آن بر اهل نظر پوشیده نیست.