بررسی سندی و متنی روایات اسباب نزول آیات «افک» در تفاسیر فریقین

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 160

فایل این مقاله در 32 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_CHSRJ-7-13_009

تاریخ نمایه سازی: 6 بهمن 1400

چکیده مقاله:

چکیده بررسی روایات شان و سبب نزول آیات قرآن، یکی از مباحثی است که در تفسیر و تبیین برخی از آیه ها، بهره برده می شود. در منابع تفسیری شیعه و اهل سنت درباره آیات «افک» در سوره نور، دو شان نزول نقل شده است که در بیان مصداق آن ها اختلاف نظر جدی وجود دارد. در روایت نقل شده تفاسیر شیعی، افترازننده، عایشه و مورد اتهام، ماریه قبطیه معرفی شده است؛ اما در گزارش تفاسیر عامه، عایشه مورد اتهام و منافقان، افترازننده هستند. بر اساس فرایند مباحث حدیث شناسی و اعتبارسنجی روایات، دو روایت مزبور در شان نزول آیات، به تحلیل متنی و سندی نیازمندند. این مقاله به بررسی اعتبارسنجی سندی و متنی روایات سبب نزول در ذیل آیات «افک» پرداخته و اشکالات وارده و نیز میزان کارکرد و تاثیرگذاری آن ها در تبیین و هدف آیات مربوطه در تفاسیر شیعه و سنی را بیان می کند. یافته های پژوهش بر اساس روش تحلیلی، توصیفی و انتقادی، نشان می دهد که روایات منقول به ویژه آنچه در منابع اهل تسنن آمده، از اعتبار بالایی برخوردار نیستند و محتوای آن ها با اشکالات فراوانی مواجه است و بیان آن ها نه تنها در اهداف تفسیری ضرورتی ندارد؛ بلکه موجب اختلافات بیشتر بین فریقین نیز می گردد.  

کلیدواژه ها:

نویسندگان

حسین علوی مهر

عضو هیات علمی مدرسه عالی قرآن و حدیث جامعه المصطفی ص

علی سیفی عارف

دانشجو دکتری دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی قم

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • فهرست منابع۱. قرآن کریم، ترجمه: آیت الله مکارم شیرازی ...
  • ابن ابی حاتم (رازی)، عبدالرحمن محمد بن ادریس، الجرح والتعدیل، ...
  • ابن ابی حاتم (رازی)، عبدالرحمن محمد بن ادریس، تفسیر القرآن ...
  • ابن بابویه، محمد بن علی، الخصال، مصحح: غفاری، قم: جامعه ...
  • ابن حبان، ابی حاتم محمد، المجروحین من المحدثین، ریاض: دارالصمیعی، ...
  • ابن حبان، ابی حاتم محمد، الثقات، حیدرآباد: دائره المعارف، ۱۴۳۰ق ...
  • ابن داوود الحلی، تقی الدین حسن بن علی، کتاب الرجال، ...
  • ابن سعد، محمد، الطبقات الکبیر، قاهره: مکتبه الخانجی، ۱۴۲۱ق ...
  • ابن عاشور، محمد بن طاهر، التحریر و التنویر، چاپ اول، ...
  • ابن غضائری، احمد بن الحسین، الرجال ابن الغضائری، قم: دارالحدیث، ...
  • ابن فارس، احمد، مقایس اللغه، قم: مکتبته الاعلام الاسلامیه، ۱۴۰۴ق ...
  • ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دارالکتب ...
  • بحرانی، هاشم بن سلیمان، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران: بعثت، ...
  • بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، چاپ دوم، قاهره: احیاء ...
  • بهرامی، محمد، نقد و بررسی کتاب های اسباب نزول، نشریه ...
  • تهانوی، محمدعلی، کشاف اصطلاحات الفنون والعلوم، بیروت: ناشرون، بی تا ...
  • جرجانی، احمد بن عبدالله بن عدی، الکامل فی الضعفاء الرجال، ...
  • جمل، بسام، اسباب النزول، بیروت: مرکز الثقافی العربی، ۲۰۰۵م ...
  • حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق: عبدالقادرعطا، ...
  • حجتی، محمدباقر، اسباب النزول، چاپ سیزدهم، تهران: دفتر نشر فرهنگ ...
  • حسینی، سید محمدرضا، نقدوبررسی شان نزول آیه «افک» با رویکرد ...
  • حسینیان مقدم، حسین، بررسی تاریخی تفسیری حادثه افک، تاریخ اسلام ...
  • خالد البرقی، احمد بن عبدالله، رجال البرقی، قم: موسسه امام ...
  • خصیبی، حسین بن حمدان، الهدایه الکبری، بیروت: البلاغ، ۱۴۱۹ق ...
  • خویی، سید ابوالقاسم، معجم الرجال الحدیث، چاپ اول، بیروت: ۱۴۰۳ق ...
  • ذهبی، محمد بن احمد بن عثمان، تذکره الحفاظ، چاپ اول، ...
  • ذهبی، محمد بن احمد بن عثمان، سیر اعلام النبلاء، بیروت: ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، ترجمه: خسروی، ...
  • رشید رضا، محمد، تفسیرالقرآن العظیم (المنار)، چاپ دهم، بیروت: دارالتراث ...
  • زرقانی، محمد عبدالعظیم، مناهل العرفان فی علوم القرآن ترجمه: آرمین، ...
  • زرکشی، بدرالدین، البرهان ترجمه حسین صابری، تهران: انتشارات علمی و ...
  • زمخشری، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دارالکتب العربی، ...
  • سید مرتضی (علم الهدی)، علی بن الحسین، الامالی، قاهره: دارالفکر، ...
  • سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن، الاتقان فی علوم القرآن، ترجمه: حائری ...
  • سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن، الدرالمنثور فی تفسیر الماثور، قم: آیت ...
  • سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن، طبقات الحفاظ، بیروت: دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۴ق ...
  • طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: موسوی همدانی، قم: ...
  • طباطبایی، محمدحسین، قرآن در اسلام، قم: بوستان کتاب، ۱۳۸۸ش ...
  • طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ترجمه ...
  • طریحی، فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین، تهران: مرتضوی، ۱۳۷۵ش ...
  • طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیرالقرآن، بیروت، دار احیاء ...
  • طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، قم: نشر فقاهت، ۱۴۱۷ق ...
  • طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، بیروت: دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق ...
  • طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، تحقیق: جواد قیومی، چاپ ...
  • طیب، سید عبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران: اسلام، ...
  • عاملی، محمد بن حسن، وسایل الشیعه، قم: موسسه آل البیت ...
  • عزیزی، حسین (و همکاران)، راویان مشترک شیعه و سنی، قم: ...
  • عسقلانی، احمد بن علی بن حجر، الاصابه فی تمیز الصحابه، ...
  • عسقلانی، احمد بن علی بن حجر، تذهیب تقریب التهذیب، بیروت: ...
  • عقیلی، محمد بن عمرو بن موسی بن حماد، الضعفاء الکبیر، ...
  • علوی مهر، حسین، تفسیر ترتیبی روایی، قم: نشرالمصطفی، ۱۳۹۸ش ...
  • عنانه، غازی، اسباب النزول القرآنی، بیروت: دارالجیل، ۱۴۱۱ق ...
  • فخر رازی، محمد بن عمر، تفسیرالکبیر، بیروت: دار احیاء التراث ...
  • فراهیدی، خلیل ابن احمد، العین، قم: هجرت، ۱۴۰۹ق ...
  • فسوی، یعقوب بن سفیان، معرفه والتاریخ، بیروت: دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۹ق ...
  • قرائتی، محسن، تفسیر نور، چاپ یازدهم، تهران: مرکز فرهنگی درس ...
  • قرشی، علی اکبر، تفسیر احسن الحدیث، تهران: بنیاد بعثت، ۱۳۷۷ش ...
  • قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر قمی، قم: دارالکتب، ۱۳۶۳ش ...
  • کاشانی، ملا فتح الله، زبده التفاسیر، قم: بنیاد معارف اسلامی، ...
  • کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفه الرجال (رجال کشی)، تحقیق: ...
  • مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، چاپ دوم، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ...
  • مزی، جمال الدین ابی الحجاج، تهدیب الکمال فی اسماء الرجال، ...
  • مسلم، ابن حجاج قشیری نیشابوری، صحیح مسلم، محقق: عبدالباقی، قاهره: ...
  • مشکینی، ابراهیم، اصحاب الاجماع، قم: موسسه امام حسن ×، ۱۴۱۳ق ...
  • معرفت، محمدهادی، التمهید فی علوم القرآن، قم: تمهید، ۱۳۹۲ش ...
  • مغنیه، محمدجواد، الکاشف، تهران: دارالکتب الاسلامی، ۱۴۲۴ق ...
  • مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، قم: دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ش ...
  • نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، تحقیق: محمدجواد نائینی، بیروت: ...
  • نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۴ق ...
  • نسایی، احمد بن علی، السنن الکبری، بیروت: دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۱ق ...
  • نفیسی، شادی، علامه طباطبایی و معیارهای فهم و نقد اسباب ...
  • نهاوندی، محمد بن عبدالحیم، نفحات الرحمن فی تفسیر القرآن، قم: ...
  • واحدی، علی بن محمد، اسباب نزول قرآن، بیروت: دارالکتب العلمیه، ...
  • واقدی، محمد بن عمر، المغازی، قم: مکتبه اعلام الاسلامی، ۱۴۱۴ق ...
  • نمایش کامل مراجع