شباهتهای عرفانی آثار احمد جام با شش اثر عرفانی پیش از خود و رد نظریه امی بودن وی

سال انتشار: 1393
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 231

فایل این مقاله در 19 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_CLASS-5-4_006

تاریخ نمایه سازی: 9 بهمن 1400

چکیده مقاله:

یکی از صفاتی که برخی مقاماتنویسان به احمد جام نسبت داده اند «امی بودن» وی است. آنان، با انتساب چنین صفتی به شیخ جام، همه گفتههای او را برگرفته از الهام ربانی و کشف و شهود عارفانه می دانند. اگر، بنا به نوشته این مقاماتنویسان، همه آثار و نوشتههای احمد جام متاثر از «الهامات غیبی» باشد، این همه شباهت میان آثار او با نوشتههای مشایخ متقدم چه میشود؟ و چگونه میتوان این مشابهتها را توجیه کرد؟ آیا مقاماتنویسان، با این همه اصرار به نقش «الهام» در آثار شیخ، تلویحا نخواسته اند که او را با «نبی امی» برابر سازند؟ و از این راه بر مقامات و کرامات شیخ نزد آیندگان بیفزایند؟ در این مطالعه کوشیده ایم، ضمن مقدمهای درباره «الهام و وحی دل» عارفان، به سوالات یادشده پاسخ دهیم. بدین منظور، آثار منثور شیخ جام را با شش اثر عرفانی متقدم سنجیدیم و به بررسی و تحلیل تشابهات تفسیری تاویلی و هم چنین تشابهات عرفانی این آثار پرداختیم و با نمودن وجوه تشابه به اثبات این نکته پرداختیم که احمد جام، بر اثر مطالعه و تحقیق، با میراث عرفانی پیش از خود کاملا آشنا بوده و آثار او ترکیبی است از الهامات الهی و متاثر از گفتهها و نوشتههای مشایخ پیشین.

کلیدواژه ها:

احمد جام ، الهام ، امی ، تشابهات تفسیری و عرفانی ، عارفان متقدم

نویسندگان

امیرحسین مدنی

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه کاشان

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم (۱۳۷۵). ترجمه بهاءالدین خرمشاهی، تهران: جامی؛ نیلوفر ...
  • ابراهیم مصطفی و دیگران (۱۴۲۶ ق). المعجم الوسیط، ...
  • ابوالمکارم جامی (۱۳۳۵). خلاصه المقامات، لاهور: کاشی رام پریس ...
  • احمد جام (۱۳۶۸ الف). انس التائبین، تصحیح علی فاضل، ...
  • احمد جام (۱۳۶۸ ب). منتخب سراج السائرین، تصحیح علی ...
  • احمد جام (۱۳۷۳). مفتاح النجات، با مقدمه و تصحیح ...
  • احمد جام (۱۳۸۷ الف). روضه المذنبین و جنه ...
  • احمد جام (۱۳۸۷ ب). کنوز الحکمه، تصحیح علی فاضل، تهران: ...
  • احمد جام (۱۳۸۹). بحار الحقیقه، تصحیح حسن نصیری جامی، تهران: ...
  • افلاکی، شمس الدین احمد (۱۳۷۵). مناقب العارفین، به کوشش ...
  • امیری فیروزکوهی، سیدکریم (۱۳۱۵). «شیخ الاسلام احمد جام»، مجله ارمغان، ...
  • برتلس، یوگنی ادوارد ویچ (۱۳۵۶). تصوف و ادبیات تصوف، ترجمه ...
  • بهاء ولد (۱۳۵۲ الف). معارف، تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، تهران: ...
  • بهاء ولد (۱۳۵۲ ب). معارف، تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، تهران: ...
  • تهانوی، محمدعلی (۱۹۹۶). کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، به کوشش ...
  • جامی، نورالدین عبدالرحمن (۱۳۷۵). نفحات الانس، با مقدمه، تصحیح ...
  • حاج سیدجوادی، احمد صدر و دیگران (۱۳۷۲). دایره المعارف تشیع، ...
  • دانش پژوه، محمدتقی (۱۳۴۶). «درباره شیخ جام و آثار او»، ...
  • زرین کوب، عبدالحسین (۱۳۶۶). سر نی، ج ۱ و ۲، ...
  • زرین کوب، عبدالحسین (۱۳۷۶). جست وجو در تصوف ایران، تهران: ...
  • سجادی، سیدجعفر (۱۳۷۸). فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، تهران: کتاب ...
  • سراج طوسی، ابونصر (۱۳۸۸). اللمع فی التصوف، با تصحیح و ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا (۱۳۷۳-۱۳۷۴). «روابط شیخ جام با کرامیان عصر ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا (۱۳۷۶). «نخستین تجربههای شعر عرفانی در زبان ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا (۱۳۸۳). «نقش ایدئولوژیک نسخه بدلها»، نامه بهارستان، ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا (۱۳۹۳). درویش ستیهنده، تهران: سخن ...
  • عثمانی، ابوعلی حسن بن احمد (۱۳۷۴). ترجمه رساله قشیریه، با ...
  • غزالی، ابوحامد محمد (۱۳۵۲). احیاء علوم الدین، ترجمه مویدالدین محمد ...
  • غزنوی، سدیدالدین محمد (۱۳۸۸). مقامات ژنده پیل، به اهتمام حشمت ...
  • غلامرضایی، محمد (۱۳۸۸). سبک شناسی نثرهای صوفیانه، تهران: انتشارات دانشگاه ...
  • کاشانی، کمال الدین عبدالرزاق (۱۳۷۲). اصطلاحات الصوفیه، ترجمه محمد ...
  • کلابادی، ابوبکر محمد (۱۳۷۱). متن و ترجمه کتاب تعرف، به ...
  • مایر، فریتز (۱۳۶۰). «احمد جام»، در: دانش نامه ایران و ...
  • مستملی بخاری، اسماعیل بن محمد (۱۳۷۳). شرح تعرف، تصحیح محمد ...
  • مکی، ابوطالب (۱۹۹۵). قوت القلوب، به کوشش سعید نسیب ...
  • هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان (۱۳۸۹). کشف المحجوب، تصحیح ...
  • نمایش کامل مراجع