تحلیل ماهیت «عقد عهدی» با بازخوانی مفهوم «تعهد» در حقوق ایران

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 246

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_FVH-15-43_005

تاریخ نمایه سازی: 12 بهمن 1400

چکیده مقاله:

مفاهیم تعهد و التزام و نسبت آن ها با مفهوم Obligation در حقوق غرب از یک­سو و از سوی دیگر نسبت این مفاهیم با تکلیف و مسئولیت در فقه امامیه از پیچیده­ترین مناسبات حقوقی ایران است. برخی حقوق دانان تعهد را رابطه حقوقی، بعضی انشای رابطه، و گروهی دیگر آن­ را وظیفه ثابت بر عهده شخص دانسته­اند. چالش حقوق دانان در تحلیل ماهیت تعهد به معانی فوق محدود نبوده و وضعی یا تکلیفی بودن حکم تعهد نیز محل اضطراب آرای آن ها می باشد. هدف از انجام این پژوهش تشخیص احکام تعهدات از حیث تکلیفی و وضعی بودن، شناسایی دقیق مفهوم تعهد، تمییز موضوع قرارداد از مورد معامله و در نهایت تحلیل ماهیت عقد عهدی بر مبنای مطالب گفته شده در حقوق ایران است. در تحقیق حاضر به فراخور بحث، از منابع حقوق غرب، به ویژه کامن­لا جهت ارائه تعریف دقیق از تعهد کمک گرفته­ شده است. نگارندگان با بررسی آرای فقها و حقوق دانان به این نتیجه رسیده اند که تعهد در حقوق ایران فاقد معنای رابطه حقوقی بوده و در جانب مصدری به معنای انشای رابطه وضعی است. پذیرش تعهد به این معنا باعث دفع ایرادهای مربوط به ماده ۱۸۳ قانون مدنی شده و دربرگیرنده عقود تملیکی، عهدی و اذنی خواهد بود. در معنای اسم مصدری، تعهد، وظیفه ثابت بر عهده شخص است و موضوع عقد عهدی قلمداد می­شود، درحالی­که مورد معامله در عقود عهدی، فعل یا ترک فعل متعلق تعهد است.

نویسندگان

حامد خوبیاری

دانشجوی دکتری گروه حقوق دانشگاه اصفهان

سید محمد صادق طباطبایی

دانشیار گروه حقوق دانشگاه اصفهان.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن فارس، احمد بن فارس(۱۹۷۹م)، معجم مقاییس اللغه، ج۴، چ۱، ...
  • ایروانی نجفی، میرزا علی(۱۳۸۴)، حاشیه المکاسب، ج۲، چ۱، تهران: کیا ...
  • جعفری لنگرودی، محمدجعفر(۱۳۵۵)، «کلیات عقود»، مجله حقوقی وزارت دادگستری، ش۱۵، ...
  • (۱۳۸۸)، دائره المعارف حقوق مدنی و تجارت، ج۱، چ۱، تهران: ...
  • (۱۳۹۶)، رنسانس فلسفه، ج۴، چ۱، تهران: گنج دانش ...
  • (۱۳۹۳)، ضمان عقدی در حقوق مدنی، چ۲، تهران: گنج دانش ...
  • (۱۳۸۹)، حقوق تعهدات، چ۴، تهران: گنج دانش ...
  • جعفری خسروآبادی، نصرالله(۱۳۹۶)(الف)، «شرط فعل از تکلیف محض تا اشتغال ...
  • (۱۳۹۶)(ب)، «تاملی بر مفهوم تعهد و التزام در فقه امامیه ...
  • جوادی آملی، عبدالله(۱۳۹۲)، حق و تکلیف در اسلام، چ۶، قم: ...
  • حسینی، میر عبدالفتاح(۱۴۱۷ق)، عناوین الفقهیه، ج۲، چ۱، قم: موسسه نشر ...
  • خمینی، روح الله(۱۴۲۱ق)، کتاب البیع، ج۵، چ۱، تهران: موسسه تنظیم ...
  • دیلمی، احمد(۱۳۹۸)، «کالبد شناسی مفهوم تعهد»، دانش­نامه­های حقوقی، ش۴، ص۱۴۴۶۱۴۶۲ ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد(۱۴۱۲ق)، مفردات الالفاظ القرآن، چ۱، بیروت: ...
  • ساکت، محمدحسین(۱۳۸۷)، حقوق شناسی، چ۱، تهران: ثالث ...
  • سبزواری، عبدالاعلی(۱۴۱۳ق)، مهذب الاحکام فی بیان حلال و الحرام، ج۱۶، ...
  • شهبازی، محمد حسین(۱۳۹۳)، مبانی جواز و لزوم اعمال حقوقی، چ۱، ...
  • شهیدی، مهدی(۱۳۹۲)، تشکیل قراردادها و تعهدات، ج۱، چ۹، تهران: مجد ...
  • صدر، سید محمد باقر(۱۳۷۹)، «حواله»،(تقریر علیرضا حائری)، نشریه فقه اهل ...
  • (۱۳۹۰)، «ملکیت و حقوق، مطالعه و بررسی تحلیلی فقهی۱»، فقه، ...
  • طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم(۱۴۱۰ق)، حاشیه المکاسب، ج۱، چ۱، قم: ...
  • (۱۴۲۲ق)، العروه الوثقی مع تعالیق الامام الخمینی،(تعلیق: سید روح الله ...
  • فاضل لنکرانی، محمد(۱۳۸۰)، الاحکام الواضحه ، ج۱، چ۴، قم: مرکز ...
  • فروغی، علیرضا(۱۳۹۷)، «بررسی فقهی و حقوقی مفهوم حق و حکم»، ...
  • فلیپ لوی، ژان، آندره کاستادلو(۱۳۸۶)، تاریخ حقوق تعهدات(ترجمه رسول رضایی)، ...
  • قنواتی، جلیل و همکاران(۱۳۹۲)، حقوق قراردادها در فقه امامیه، ج۱، ...
  • کاتوزیان، امیرناصر(۱۳۷۸)، مقدمه علم حقوق، چ۳۱، تهران: سهامی انتشار ...
  • (۱۳۸۵)، قواعد عمومی قراردادها، ج۱، چ۷، تهران: شرکت سهامی انتشار ...
  • (۱۳۹۱)، نظریه عمومی تعهدات، چ۶، تهران: میزان ...
  • محقق داماد، مصطفی(۱۳۸۸)، نظریه عمومی شروط و التزامات در حقوق ...
  • موحد، محمدعلی(۱۳۸۲)، م‍خ‍ت‍ص‍ر ح‍ق‍وق م‍دن‍ی، چ۱، ت‍ه‍ران: س‍ازم‍ان ح‍س‍اب‍رس‍ی، م‍رک‍ز ...
  • نائینی، محمدحسین(۱۴۱۳ق)، المکاسب و البیع، ج۱، چ۱، قم: موسسه نشر ...
  • نعمت اللهی، اسماعیل(۱۳۸۹)، «عنصر وضع و تکلیف در تعهد»، حقوق ...
  • (۱۳۹۳)، موضوع عقد و مورد معامله، چ۱، تهران: پژوهشگاه حوزه ...
  • هاشمی شاهرودی، محمود(۱۴۲۹ق)، کتاب الاجاره، ج۱، چ۱، قم: دائره المعارف ...
  • Andrews, Neil(۲۰۱۵), Contract Law, Cambridge: Cambridge University Press ...
  • Atiyah, Patrick Selim(۱۹۷۰), Consideration in contracts: a fundamental restatement, ۱st ...
  • Basdevant, Jules(۱۹۶۰), Dictionnaire de la terminologie du droit international, Sirey(impr. ...
  • Hunting, Warren Belknap(۱۹۱۹), The Obligation of Contracts Clause of the ...
  • Parisi, Francesco, Cenini, Marta, Luppi, Barbara(۲۰۱۷), Comparative Contract Law(Enforcing bilateral ...
  • Samuel, Geoffrey(۲۰۱۳), Law of Obligations & Legal Remedies, London: Routledge ...
  • Stasi, Alessandro(۲۰۱۶), General Principles of Thai Private Law(The Law of ...
  • نمایش کامل مراجع