بررسی رخساره شناسی و محیط تشکیل توالی های آتشفشانی کوه چهل تن، واقع در جنوب باختر بردسیر (استان کرمان)

بخشی از مجموعه آتشفشانی هزار (نوار ارومیه-دختر) با سن ائوسن، در کوه چهل تن، در جنوب باختر شهرستان بردسیر واقع در استان کرمان رخنمون یافته است. این بخش شامل تناوبی از گدازه، پیروکلاستیک و اپی کلاستیک است که توسط توده های نفوذی گابرویی و دیوریتی و دایک ها قطع شده است. گدازه ها شامل آندزیت و بازالت هستند و برش های آتشفشانی، آگلومراها، ایگنیمبریت ها و توف های ریزدانه، پیروکلاستیک ها را تشکیل داده اند. اپی کلاستیک ها نیز شامل ماسه سنگ و کنگلومرا بوده و گسترش بسیار زیاد و لایه بندی ظریف و منظم دارند. تناوب بین گدازه ها و نهشته های پیروکلاستیک و اپی کلاستیک در کوه چهل تن، نشان می دهد که در این منطقه فعالیت های آتشفشانی به صورت دوره ای رخ می داده و آتشفشان ها از نوع استراتوولکان بوده اند.در زمان توقف فعالیت های شدید آتشفشانی، رسوب گذاری واحد های اپی کلاستیک صورت گرفته است. به نظر می رسد که سنگ های آتشفشانی کوه چهل تن، محصول فوران های انفجاری از نوع ولکانین و در بعضی موارد پلینین هستند و یکی از دلایل ستبر شدن توالی ها در این منطقه می تواند فرونشینی مداوم کف حوضه، همزمان با فوران های آتشفشانی باشد. شواهد صحرایی مانند نبود ناپیوستگی و خاک های قدیمی بین نهشته ها نشان می دهند که فاصله زمانی زیادی بین فوران ها وجود نداشته است. ویژگی های ژئوشیمیایی گویای آن است که گدازه ها احتمالا منشا یکسانی دارند و تحول ماگماهای سازنده گدازه هاعمدتا  تحت تاثیر تبلور تفریقی صورت گرفته و آلایش پوسته ای، نقش کم رنگ تری در تحول آنها ایفا کرده است، به طوری که گدازه های آندزیت منطقه در اثر تبلور تفریقی بازالت ها ایجاد شده و در هنگام صعود به سطح زمین، توقف طولانی مدت نداشته اند.