کاربرد عناصر گروه پلاتین (PGE) در اکتشاف و ارزیابی اقتصادی درکانسارهای کرومیت کمربند افیولیتی سبزوار

کمربند افیولیتی سبزوار در شمال خاوری ایران و در شمال سبزوار واقع است. این تحقیق برای نخستین بار در ایران با هدف اکتشافی در بخش باختری این کمربند انجام شده است. مطالعه عناصر گروه پلاتین (PGE) در پی بردن به شرایط اولیه تشکیل و ارزیابی اقتصادی کانسارهای کرومیت بویژه در مجموعه های افیولیتی اهمیت زیادی دارد. الگوی پراکندگیPGE  در برابر کندریت ها در کرومیتیت های مرتبط با افیولیت ها دارای شیب منفی است و این امر نشان می دهد که کرومیت در نخستین مراحل تبلور ماگما، عناصر سازگار گروه پلاتین را از ماگما جدا می سازد. این الگوها در کرومیتیت های منطقه سبزوار، نشان دهنده ارتباط کامل این سنگ ها با مجموعه های افیولیتی است. کانسارهایی که در آنها، نسبت عناصر ناسازگار به سازگار مانند Pd/Ir و Cu/Ni بالا باشد، از ماگمایی تفریق یافته تر حاصل ذوب بخشی با درصد کمتر، نتیجه شده اند. بنابراین، احتمال اقتصادی بودن آنها کمتر است. در کانسارهای کرومیتی غنی از Al، این نسبت ها بالاتر از نوع غنی از Cr است. نسبتPd/Ir  در کانسارهای کرومیت مورد مطالعه به طور میانگین، پایین (کمتر از ۱) و مشابه بسیاری از کانسارهای مهم افیولیتی جهان است. پایین بودن این نسبت همراه با بالا بودن عدد کروم (۶/۰کرومیت با پتانسیل بالا و از درجه متالورژی را می دهد. کرومیت های منطقه مورد مطالعه از نظر عناصر کالکوفیل ترکیب یکسان ندارند. با استفاده از الگوی PGE مشخص شده است که پریدوتیت های منطقه گفت در بخش های بالایی بیشتر مشابه سنگ های فرابازی انباشتی پوسته اقیانوسی و در بخش های زیرین منطقه فرومد مشابه گوشته است.