واکاوی تاثیر برخی باورهای کلامی بر تحلیل تاریخ اسلام با رویکرد آسیب شناختی

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 271

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_MTE-7-13_012

تاریخ نمایه سازی: 18 بهمن 1400

چکیده مقاله:

ذهن روایتگر مورخ، هیچ گاه مانند آینه نبوده است که رویدادها را بدون کمی وکاستی، تحلیل و انعکاس نماید. ازاین رو، ایده بی طرفی در تاریخ نگاری، نه شدنی است و نه طرف داری دارد. در این میان، به نظر می­رسد پیش فرض ها و باورها، بیشترین تاثیر را در این باره داشته و باورهای کلامی، عمیق ترین اثر را در حوزه تاریخ نگاری دینی از خود به جای گذاشته اند که بی توجهی به عامل مذکور، پژوهش های تاریخی، به خصوص تحلیل را با مشکل مواجه می سازد. نوشتار حاضر، در پی پاسخ به سه پرسش اصلی ذیل می باشد: ۱. باورهای کلامی چه تاثیری در تحلیل رویداد های تاریخی دارند؟ ۲. آیا راهکاری برای ارزیابی تحلیلی نسبتا صحیح از میان تحلیل های کلام محور وجود دارد؟ ۳. در بهره مندی از باورهای کلامی چه موانع و آسیب هایی وجود دارد؟ در پاسخ باید گفت که دستاوردهای پژوهش، حاکی از آن است که تاثیر باورهای کلامی بر تحلیل رویدادهای تاریخی را در مباحثی مانند فرضیه سازی و توجیه و تاویل می توان مشاهده نمود؛ چنان که ارزیابی باورهای کلامی و بررسی استحکام و خاستگاه آنها و توجه به شواهد و قراین تاریخی، کمک شایانی به تشخیص تحلیل صحیح از غیرصحیح بر پایه باورهای کلامی دارد. حصرگرایی، تعمیم گرایی، بی توجهی به لبی بودن باورهای کلامی، نبود مطالعات تاریخی درباره باورهای کلامی و مسلم پنداری برخی باورهای کلامی را می توان از آسیب های استفاده از چنین باورهایی در حوزه تاریخ دانست که در مقابل، توجه به خاستگاه باورهای کلامی، لبی بودن باورهای کلامی و مطالعات تاریخی، در کاستن این آسیب ها موثر است.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

علی حسن بگی

دانشیار گروه الهیات دانشگاه اراک

محمد حسن بیگی

استادیار گروه تاریخ دانشگاه اراک

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • آخوند خراسانی، محمدکاظم (۱۴۰۹ق)، کفایه الاصول، قم: موسسه آل البیتD ...
  • آقا جاری، هاشم(۱۳۷۷ش)، جهان اسلام، شماره۱۲۱۷-۱۲۲۳ ...
  • ابراهیم حسن، حسن (۱۳۷۶ش)، تاریخ سیاسی اسلام، ترجمه ابو القاسم ...
  • ابن ابی الحدید، عزالدین عبدالحمید (بی تا)، شرح نهج البلاغه، ...
  • ابن حجر، احمد بن علی (۱۴۱۵ق)، الاصابه، بیروت: دار الکتب ...
  • ابن ابی شیبه کوفی، محمد بن عثمان (۱۴۰۹ق)، المصنف، بیروت: ...
  • ابن تیمیه، احد بن عبدالحلیم (بی تا)، منهاج السنه النبویه، ...
  • ابن خلدون، عبدالرحمن (۱۳۹۱ق)، تاریخ ابن خلدون، بیروت: اعلمی ...
  • ابن سعد، محمد (۱۴۱۴ق)، الطبقات الکبری، بیروت: دار الفکر ...
  • ابن شهر آشوب، محمدبن علی (۱۳۷۶ق)، مناقب آل ابی طالب، ...
  • ابن طاووس، علی بن موسی (۱۴۱۴ق)، الملهوف علی قتلی الطفوف، ...
  • ابن قولویه، محمد بن جعفر (۱۳۷۵ش)، کامل الزیارات، تهران: صدوق ...
  • ابن کثیر، اسماعیل بن کثیر (۱۴۰۸ق)، البدایه و النهایه، بیروت: ...
  • ابن هشام، عبدالملک بن هشام (بی تا)، السیره النبویه، بیروت: ...
  • ابن بکار، زبیربن بکار (۱۳۷۴ش)، الموفقیات، قم: شریف الرضی ...
  • ابوریه، محمود (۱۳۷۵ش)، اضواء علی السنه المحمدیه، قم: انصاریان ...
  • استادی، رضا (۱۳۷۹ش)، «پاسخی به چالش های فکری در بحث ...
  • اشعری، علی بن اسماعیل (۱۴۰۰ق)، مقالات الاسلامیین، بی جا: هلموت ...
  • اصفهانی، ابوالفرج (۱۳۷۴ش)، مقاتل الطالبیین، قم: رضی ...
  • امینی، عبدالحسین (۱۴۱۶ق)، الغدیر، قم: مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه ...
  • بحر العلوم، محمدمهدی (۱۳۶۳ش)، الفوائد الرجالیه، طهران: مکتبه الصادق ...
  • بخاری، محمد بن اسماعیل (۱۴۰۱ق)، صحیح البخاری، بیروت: دار الفکر ...
  • بلاذری، احمد بن یحیی (۱۴۲۴ق)، انساب الاشراف، بیروت: دار الفکر ...
  • بهبودی، محمدباقر (۱۳۶۸ش)، سیره علوی، تهران: مولف ...
  • بهسودی، محمدسرور (۱۴۱۷ق)، مصباح الاصول، قم: مکتبه الداوری ...
  • تبریزی، جواد (۱۴۲۵ق)، صراط النجاه، قم: برگزیده ...
  • تستری، محمدتقی (۱۴۲۵ق)، قاموس الرجال، قم: موسسه النشر الاسلامی ...
  • جعفریان، رسول (۱۳۸۸ش)، اسئله یوسفیه؛ مکاتبات میریوسف علی استرآبادی و ...
  • جلیلیان، حمید؛ ایازی، سید محمدعلی (۱۳۹۶)، «معیارسنجی باورهای کلامی در ...
  • حسن بگی، علی (۱۳۸۶ش)، «فتوحات پس از پیامبرs؛ زمینه ...
  • (۱۳۹۵ش)، «دانشوران شیعی و نقد گزارش های تاریخی بر پایه ...
  • (۱۳۸۲ش)، «عدالت صحابه»، پژوهش های فلسفی کلامی، شماره ۱و۲. ...
  • (۱۳۹۰ش)، «بازکاوی تاثیر باورهای اعتقادی بر تاریخ نگاری اسلامی»، مجله ...
  • حسینی جلالی (۱۴۱۳ق)، تدوین السنه الشریفه، قم: مکتب الاعلام الاسلامی ...
  • حضرتی، حسن (۱۳۸۰ش)، تاملاتی در علم تاریخ و تاریخ نگاری ...
  • حکیم، سید صاحب (۱۴۱۶ق)، منتقی الاصول، بی جا: الهادی ...
  • حلی، حسن بن یوسف (۱۴۰۷ق)، کشف المراد فی شرح تجرید ...
  • خویی، ابوالقاسم (۱۴۱۰ ق)، اجود التقریرات، قم: مطبوعات دینی. ...
  • (۱۴۱۶ق)، البیان، بی جا: امید ...
  • ذهبی، احمدبن عثمان (۱۳۸۲ق)، میزان الاعتدال، بیروت: دار المعرفه ...
  • رشید رضا، محمد (بی تا)، المنار، بیروت: دار الفکر ...
  • رضوی اردکانی، ابوفاضل (۱۳۷۵ش)، ماهیت قیام شهید فخ، قم: انتشارات ...
  • زرین کوب، عبدالحسین (۱۳۸۶ش)، نقش بر آب، تهران: معین ...
  • سبحانی، جعفر (۱۴۱۰ق)، تهذیب الاصول، قم: دار الفکر. ...
  • (۱۳۸۹ش)، منشور عقاید امامیه، قم: توحید ...
  • سنقری حائری، محمدعلی (۱۳۸۱ش)، چهره گشایی دختران امام حسینA، قم: ...
  • سیدمرتضی (۱۴۱۳ق)، الفصول المختاره، قم: الموتمر العالمی، لالفیه الشیخ المفید. ...
  • (۱۳۷۷ش)، تنزیه الانبیاء، ترجمه امیر سلمانی رحیمی، مشهد: انتشارات آستان ...
  • شرفی، عبدالمجید (۱۳۹۳ش)، اسلام میان حقیقت و تجلی تاریخی، ترجمه ...
  • شهرستانی، محمد بن عبدالکریم (بی تا)، الملل و النحل، قاهره: ...
  • شهرستانی، علی (۱۴۱۸ق)، منع تدوین الحدیث، بیروت: موسسه الاعلمی ...
  • شهیدی، جعفر (۱۳۸۳ش)، تاریخ تحلیلی اسلام، تهران: شرکت انتشارات علمی ...
  • صادقی کاشانی، مصطفی (۱۳۹۷ش)، درآمدی بر مبانی کلامی تاریخ نگاری ...
  • صالحی نجف آبادی، نعمت الله (۱۳۶۸ش)، شهید جاوید، تهران: رسا. ...
  • (۱۳۸۴ش)، قضاوت زن در فقه اسلامی، تهران: انتشارات امید فردا ...
  • صدر، حسن (بی تا)، تاسیس الشیعه، تهران: اعلمی ...
  • صدوق، محمد بن علی (۱۳۷۱ش)، الاعتقادات، قم: الموتمر العالمی لالفیه ...
  • (۱۴۰۴ق)، عیون اخبار الرضا، بیروت: موسسه الاعلمی. ...
  • (۱۴۰۴ق)، من لایحضره الفقیه، قم: موسسه النشر الاسلامی ...
  • طباطبایی، محمدحسین (۱۳۶۳ش)، المیزان، تهران: دار الکتب الاسلامیه ...
  • طبرسی، احمد بن علی (۱۴۲۲ق)، الاحتجاج، تهران: اسوه ...
  • طبرسی، فضل بن حسن (۱۴۱۵ق)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ...
  • طبری، محمد بن جریر (بی تا)، تاریخ الطبری، بیروت: دار ...
  • طوسی، محمدبن حسن (۱۳۴۸ش)، اختیار معرفه الرجال، مشهد: دانشگاه فردوسی ...
  • عسکری، مرتضی (۱۴۱۶ق)، معالم المدرستین، توحید ...
  • فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله (۱۳۸۰ش)، اللوامع الالهیه فی المباحث ...
  • فیاض، محمداسحاق (۱۴۱۰ ق)، محاضرات، بی جا: دار الهادی ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب (۱۳۶۵ش)، الکافی، طهران: دار الکتب الاسلامیه ...
  • لاری، عبدالحسین (۱۳۶۴ش)، المعارف السلمانیه، تهران: نمایشگاه و نشر کتاب ...
  • مالک، مالک بن انس (۱۴۰۶ق)، الموطا، بیروت: دار احیاء التراث ...
  • محمدی ری شهری، محمد (۱۴۲۱ق)، موسوعه الامام علی بن ابی ...
  • مجتهدی سیستانی (۱۳۹۳ش)، صحیفه مهدیه، قم: نشر الماس ...
  • مجلسی، محمدباقر (۱۳۸۶ش)، بحار الانوار، تهران: دار الکتب الاسلامیه ...
  • مدرسی طباطبایی، حسین (۱۳۸۶ش)، مکتب در فرایند تکامل، تهران: کویر ...
  • قادری، منیر؛ اسماعیلی، حبیب الله (۱۳۸۹ش)، جستارهایی در تاریخ و ...
  • مرتضی العاملی، جعفر (۱۴۲۰ق)، الصحیح من سیره النبی الاعظم(ص)، بی ...
  • (۱۳۶۹ش)، تحلیلی بر زندگانی سیاسی امام حسن(ع)، ترجمه محمد سپهری، ...
  • مسلم، مسلم بن حجاج (۱۴۲۰)، صحیح مسلم بشرح الامام النووی، ...
  • مطهری، مرتضی (۱۳۶۹ش)، فلسفه تاریخ، تهران: صدرا. ...
  • (۱۳۷۹ش)، مجموعه آثار، قم و تهران: صدرا ...
  • مظفر، محمدحسین (۱۳۸۵ش)، پژوهشی در باب علم امامA، ترجمه دکتر ...
  • مظفر، محمدرضا (بی تا)، عقائد الامامیه، بی جا: بی نا ...
  • معارف، مجید (۱۳۷۷ش)، تاریخ عمومی حدیث، تهران: کویر ...
  • معرفت، محمدهادی (۱۴۱۳ق)، صیانه القرآن من التحریف، قم: موسسه النشر ...
  • والش، اچ، دبلیو (۱۳۶۳ش)، مقدمه ای بر فلسفه تاریخ، ترجمه ...
  • نمایش کامل مراجع