شهر پیامبر، تاملی بر ساختار شهر در نخستین سال های پس از اسلام

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 144

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_ISLART-18-42_019

تاریخ نمایه سازی: 19 بهمن 1400

چکیده مقاله:

ساختار شهرها از زمان پیدایش اولین شهرها تحت تاثیر عوامل مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بوده است. با گذشت زمان این عوامل دستخوش تحول و دگرگونی­هایی شده­اند. تلاش در راستای رسیدن به الگوی مناسبی از شهر اسلامی که بتواند پاسخگوی نیازهای جامعه­ی امروز باشد، به عنوان یکی از دغدغه­های پژوهشگران حوزه­ی شهرسازی و اسلام­شناسی در دهه­های اخیر مطرح شده است. شناسایی ویژگی­های شهر اسلامی در زمان پیامبر(ص) به­عنوان بنیانگذار دین اسلام، می­تواند به شناسایی این الگو کمک شایانی کند. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده­های کتابخانه­ای انجام شده است و روش تطبیقی- تاریخی و به بررسی نمونه­هایی از شهرهای اولیه تاریخ اسلام  همچون مکه و مدینه پرداخته شده است. مطالعات پیشین نشان می­دهد، شهر در زمان پیامبر بیشتر از آنکه با اجزای کالبدی شناخته شود، با عملکرد اجزای خود خصوصا مسجد شناخته می­شد. استفاده از شیوه تخطیط به منظور تقسیم زمین،­ روشی است که منجر به شکل­گیری اصل سلسله مراتب فضایی و قلمرو در این شهرها شده است. مسجد نیز به لحاظ عملکردی، با تبعیت از شیوه تخطیط، به­صورت سلسله مراتبی و با الگوی فضای باز برای اتفاقات و رویدادهای شهری شکل می­گیرد و در این دوران به­عنوان مهم­ترین فضای شهری عمل می­کند و البته در دوره­های بعدی  پس از پیامبر اکرم(ص) -شاهد فروکاست اهمیت مسجد به جنبه کالبدی آن هستیم.اهداف پژوهش:۱.شناسایی ویژگی­های شهرهای اسلامی در دوران اولیه اسلام به­ویژه در زمان پیامبر(ص).۲.بازشناسی عوامل موثر در تکوین حیات شهری در قرن اول هجری.سوالات پژوهش:۱.مصادیق شهرسازی در شهرهای اولیه اسلام در زمان پیامبر(ص) چه بوده­اند؟ ۲.دین اسلام چگونه بر ساختار شهر در دوره پیامبر(ص) تاثیرگذار بوده است؟

کلیدواژه ها:

شهرسازی دوره پیامیر (ص) ، شیوه تخطیط ، شهر اسلامی

نویسندگان

ارزو علیخانی

شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

سید مهدی خاتمی

گروه شهرسازی، دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آذرنیوشه، عباسعلی. (۱۳۹۲). «جنبش شهرسازی در سده های نخستین خلافت ...
  • احمدی و عارف اقوامی مقدم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد ...
  • اسماعیلی، مهران. (۱۳۹۷). «دهستان یثرب/مدینه در دوره پیامبر بر پایه ...
  • جان­احمدی، فاطمه؛ محمدپور، محمد. (۱۳۹۵). «عوامل موثر بر گسترش شهری ...
  • جعفری، یعقوب. (۱۳۷۱). «نام های شهر مکه»، فصلنامه علمی-ترویجی میقات ...
  • جعفریان، رسول. (۱۳۸۴). آثار اسلامی مکه و مدینه، تهران: انتشارات ...
  • جعیط، هشام. (۱۳۷۲). کوفه پیدایش شهر اسلامی، ترجمه ابولحسن سروقدمقدم، ...
  • حبیبی، محسن.(۱۳۸۳. از شار تا شهر، تهران: انتشارات دانشگاه تهران ...
  • حکیم، بسیم سلیم. (۱۳۸۳). نقش عرف در تشکیل شهر اسلامی، ...
  • حموی، یاقوت. (بی­تا). معجم­البلدان، بیروت: دارصادر ...
  • حجتی، سید محمد باقر. (۱۳۷۷). «مسجد نبوی در گذر تاریخ»، ...
  • حکیم، بسیم سلیم. (۱۳۸۱). شهرهای عربی اسلامی، اصول شهرسازی و ...
  • سجادزاده، حسن؛ موسوی، سیده الهام. (۱۳۹۳). «ابعاد چیستی­شناسی و هستی ...
  • کرمی، اسلام. (۱۳۹۵). «شریعت - شهر اسلامی»، فرهنگ معماری و ...
  • عرفانی, جواد؛ نویدپور, محمدرضا. (۱۳۸۷). «تاملی بر مفهوم شهر اسلامی ...
  • عثمان، محمد عبدالستار. (۱۳۷۶). مدینه اسلامی؛ ترجمه علی چراغی؛ تهران: ...
  • فراهانی, مریم؛ رفیعیان، مجتبی. (۱۴۰۰). «شهرسازی ایلخانی؛ "تجلی گاه" اولین ...
  • فرجام، رسول؛ سلیمانی مقدم، هادی و چاوشی، اسماعیل. (۱۳۹۰). «مفهوم ...
  • مجلسی، محمد باقر. (۱۴۰۳). بحار الانوار، چاپ سوم، ج ۳۹، ...
  • مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی. (۱۳۶۷). دائره المعارف بزرگ اسلامی، ...
  • ناصری، فرناز؛ شهبازی، مجید و ثبوتی، هومن. (۱۳۹۹). «باز آفرینی ...
  • نجفی، سید محمد باقر. (۱۳۶۴). مدینه شناسی، تهران: مشعر ...
  • نشریه، مدیر و عبدالکریمی، شهین. (۱۳۹۵). «عناصر بصری رویدادهای زندگی ...
  • Akbar, J. (۱۹۹۰). “Khatta and the Territorial Structure of Early ...
  • Kubiak, W. (۱۹۸۷). “Al-Fustat, Its Foundation and Early Urban Development”, ...
  • Preziosi, D. (۱۹۹۱). “The Mechanisms of Urban Meaning, in Bierman”, ...
  • نمایش کامل مراجع