«اتلاف و تسبیب»؛ مبنای مسئولیت مدنی کالاها در نظام حقوقی ایران و فقه اسلامی با مطالعه تطبیقی نظام های حقوقی فرانسه و امریکا

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 308

فایل این مقاله در 27 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_ILRJ-22-2_004

تاریخ نمایه سازی: 19 بهمن 1400

چکیده مقاله:

به موازات تولید کالاهای متنوع و مخاطره آمیز، احتمال ورود زیان به اشخاص از سوی کالاها رو به فزونی است. در نتیجه نظام های خاص مسئولیت مدنی به منظور حمایت از زیان دیدگان از کالاها در حقوق کشورهای مختلف نظیر فرانسه و آمریکا به رسمیت شناخته شده است. نظام هایی که در نهایت به مسئولیت محض تولید کننده منجر شده است. در نظام حقوقی ایران که از قواعد فقه اسلامی منبعث است، اتلاف بالمباشره و بالتسبیب، به عنوان مبنایی مستقل برای مسئولیت بدون تقصیر به شمار می رود و در صورت تطبیق مسئولیت مدنی کالاها با اتلاف و تسبیب نیازی به وضع قانون جدید نیست. در فرضی که کالا بدون دخالت سایر عوامل، منجر به ایراد خسارت گردد، زیان ناشی از کالا به فعل تولید منتسب بوده و ایراد ناگهانی خسارت ظهور در وجود عیب در کالا دارد. در چنین فرضی، تولید کننده متلف به شمار می رود و بدون آنکه نیازی به اثبات تقصیر یا حتی وجود عیب باشد، مکلف به جبران خسارت وارده خواهد بود. در فرضی که عواملی افزون بر خود کالا، در ورود زیان نقش داشته باشند، انتساب زیان به تولید کننده منوط به اثبات عیب کالاست. وجود عیب در کالا علاوه بر اینکه به خودی خود می تواند تقصیر به شمار رود، از آنجا که اراده مصرف کننده به استفاده از کالای سالم تعلق گرفته است، تولید کننده ای که کالای معیوب را در اختیار او گذاشته مانند غاری است که دیگری را مغرور ساخته و از این جهت، سببی اقوا از مباشر به شمار می رود و این گونه بار مسئولیت را بر دوش خواهد کشید.

نویسندگان

محمدکاظم مهتاب پور

دانش آموخته دکتری حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابدالی، مهرزاد (۱۳۹۱). «بررسی تطبیقی مبنا و حدود مسئولیت ناشی ...
  • ابن ادریس حلی، محمد بن احمد (۱۴۱۰ق). السرائر الحاوی لتحریر ...
  • ابن بابویه، محمد بن علی (۱۴۰۴ق). من لا یحضره الفقیه. ...
  • اسماعیل تبار، احمد (۱۳۸۲). «مبنای قانونمندی انسان در فقه ...
  • امامی، حسن (۱۳۹۰). حقوق مدنی. تهران: انتشارات اسلامیه ...
  • امینی، منصور و عنایت تبار، رشید (۱۳۹۷). «بررسی تطبیقی مسئولیت ...
  • امینی، منصور؛ عابدیان، میرحسین و کرمی، سکینه (۱۳۹۱). «نحوه مقابله ...
  • انصاری، محمدعلی (۱۴۱۴ق). حکم الاتلاف فی الفقه الاسلامی. بی جا: ...
  • بی نام (۱۳۷۵). مذاکرات و آراء هیئت عمومی دیوان عالی ...
  • پوربافرانی، حسن؛ یگانه دلپاک، الهام و طباطبایی، سید محمد (۱۳۹۳). ...
  • جعفری لنگرودی، محمدجعفر (۱۳۸۸). الفارق. تهران: انتشارات گنج دانش ...
  • جعفری تبار، حسن (۱۳۹۶). مسئولیت مدنی کالاها. تهران: نگاه معاصر ...
  • حائری شاه باغ، علی (۱۳۸۲). شرح قانون مدنی. تهران: انتشارات ...
  • رشتی، حبیب اله (بی تا). کتاب الغصب. بی جا: بی ...
  • شهابی، محمود (۱۳۴۱). قواعد فقه. تهران: انتشارات فربد ...
  • صاحب جواهر، محمدحسین (۱۳۶۲). جواهر الکلام، بیروت: دار احیاء التراث ...
  • صالحی راد، محمد (۱۳۷۸). «تسبیب و وجوه آن». مجله حقوقی ...
  • صفایی، حسین و رحیمی، حبیب اله (۱۳۸۹). مسئولیت مدنی (الزامات ...
  • طوسی، محمد بن حسن (۱۳۸۷ق). المبسوط فی فقه الامامیه. تهران: ...
  • عدل، منصور (۱۳۸۹). حقوق مدنی. تهران: انتشارات خرسندی ...
  • علامه حلی، حسن بن یوسف (۱۴۱۰ ه‍.ق). ارشاد الاذهان الی ...
  • عمید زنجانی، عباسعلی (۱۳۸۹). موجبات ضمان. تهران: انتشارات میزان ...
  • قربان پور، محمدمهدی (۱۳۸۵). «تقصیر و رابطه سببیت در نظام ...
  • کاتوزیان، ناصر (۱۳۸۴). «حمایت از زیان دیده و مسئولیت تولیدکننده ...
  • کاتوزیان، ناصر (۱۳۸۹). الزام های خارج از قرارداد. تهران: انتشارات ...
  • کاشف الغطاء، حسن (بی تا). انوار الفقاهه (کتاب الغضب)، مکتبه ...
  • لطفی، اسداله (۱۳۶۷). مباحث حقوقی شرح لمعه. تهران: انتشارات مجد ...
  • لطفی، اسداله (۱۳۷۹.الف). موجبات و مسقطات ضمان قهری در فقه ...
  • لطفی، اسداله (۱۳۷۹.ب). «قاعده غرور». مجله دانشکده حقوق و علوم ...
  • محقق حلی، جعفر بن حسن (۱۴۰۹ه‍.ق). شرایع الاسلام فی مسائل ...
  • محقق داماد، مصطفی (۱۳۸۶). قواعد فقه (بخش مدنی). تهران: نشر ...
  • محقق داماد، مصطفی (۱۳۸۸). «تحولات اجتهادی شیعی: مکتب ها حوزه ...
  • محقق کرکی، علی بن حسین (۱۴۱۴). جامع المقاصد فی شرح ...
  • مراغی، میرعبدالفتاح (۱۳۷۹). «اتلاف و غرور». ترجمه محمدجواد شریعت باقری. ...
  • مرعشی شوشتری، محمدحسن (۱۳۷۵). «قاعده تسبیب». دیدگاه های حقوق قضایی، ...
  • مفید، محمد بن محمد (۱۴۱۰ق). المقنعه. قم: موسسه النشر الاسلامی ...
  • میرحسینی، سید احمد؛ آب سواران، حسن (۱۳۹۳). «بازپژوهی قاعده تسبیب ...
  • میرشکاری، عباس (۱۳۹۷). رساله عملی در مسئولیت مدنی. تهران: شرکت ...
  • نراقی، محمد (۱۴۲۲ق). مشارق الاحکام. بی جا: الناشر: موتمر المولی ...
  • BCouncil Directive ۸۵/۳۷۴/EEC of ۲۵ July ۱۹۸۵ on the approximation ...
  • Bell, John. (۲۰۰۱). French Legal Cultures. London: Butterworths ...
  • Borghetti, Jean-Sébastien (۲۰۱۷). "Product Liability in France". European Product Liability ...
  • Duncan, Fairgrieve (۲۰۰۹). Product Liability in Comparative Perspective. Cambridge University ...
  • Green, Michael D. and Jonathan Cardi (۲۰۱۷). United States of ...
  • https://swarb.co.uk/mullen-v-barr-and-co-ld-and-mgowan-v-barr-and-co-ld-۱۹۲۹, last visited: ۲۷.۹.۲۰۱۹ ...
  • https://www.bailii.org/uk/cases/UKHL/۱۹۳۲/۱۰۰.html, Last visited: ۲۷.۹.۲۰۱۹Hylton, Keith N. (۲۰۱۶). Tort Law. A ...
  • Ivory, Thomas Hafey (۱۹۳۷). Res Ipsa Loquitur, Albany Law Review, ...
  • McKennett, Richard (۱۹۶۷). Products Liability-Strict Products Liability-Absoluteness of Strict Liability ...
  • Report from the commission to the European parliament, the council ...
  • Sportes, Carole and Ravit, Valerie (۲۰۱۹). France: Product Liability, Available ...
  • Sudzus, David B. and Daniel B. Carroll (۲۰۱۹). USA: Product ...
  • Twigg-Flesner, Christian (۲۰۱۵). The Cambridge Companion to European Union Private ...
  • Whittaker, Simon (۲۰۱۰). the Development of Product Liability, Cambridge University ...
  • نمایش کامل مراجع