نقد و بررسی تعریف حق قسم در آرای فقهای امامیه

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 163

فایل این مقاله در 33 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_ILRJ-22-2_005

تاریخ نمایه سازی: 19 بهمن 1400

چکیده مقاله:

در فقه امامیه «قسم» از حقوق زوجه در عقد نکاح می­باشد که با هدف تامین عدالت در بین زوجات در فرض چندهمسری تشریع یافته است. سه تعریف مختلف از «قسم» ارائه شده است. در تعریف نخست، قسم، حقی واجب برای زوجه­ای است که دارای حق نفقه می­باشد. در دومین تعریف، حق قسم به «برقراری عدالت در میان زوجات» و در تعریف سوم به «تقسیم شب ها در میان زوجات» تعریف شده است. طبق بررسی­ها، تعریف حق قسم بر اساس «حق انفاق»، جامع افراد و مانع اغیار نمی­باشد. به علاوه با توجه به اینکه لازمه اجرای حق قسم «برقراری عدالت بین زوجات» بوده تعریف این حق با فصل «عدالت» از قبیل اطلاق لازم بر ملزوم بوده و مجاز لغوی است. تعریف حق قسم به «تقسیم شب ها»، به دلیل برخورداری از دلالت مطابقی و مبرا بودن از اشکالات دو تعریف دیگر دقیق ترین تعریف حق قسم می­باشد. علی رغم تبیین تفصیلی مقررات حق قسم در فقه امامیه و جایگاه ویژه این حق در تحکیم روابط زوجین در فرض تعدد زوجات، انعکاس مقررات این حق در قوانین خانواده مغفول مانده است. پژوهش حاضر، در راستای رفع خلا مذکور، ضمن تبیین این نقص قانونی، تعریف دقیق حق قسم و مواد قانونی متعددی را در این باره، جهت انعکاس در قوانین خانواده پیشنهاد می­کند.

نویسندگان

صدیقه محمدحسنی

دانشجوی مقطع دکتری رشته حقوق خصوصی، گروه حقوق، دانشگاه علوم اسلامی رضوی.

سید مهدی نقیبی

استادیار، گروه فقه و اصول، دانشگاه علوم اسلامی رضوی. مشهد، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • آل عصفور بحرانی، حسین (بی­تا). الانوار اللوامع فی شرح مفاتیح ...
  • آل عصفور بحرانی، یوسف (۱۴۰۵ق). الحدائق الناضره. قم: انتشارات اسلامی ...
  • ابن براج طرابلسی، قاضی عبدالعزیز (۱۴۰۶ق). المهذب. قم: دفتر انتشارات ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم (۱۴۱۴ق). لسان العرب. بیروت: دار ...
  • اراکی، محمدعلی (۱۴۱۹ق). کتاب النکاح (للاراکی). قم: نور نگار ...
  • اسدی، لیلاسادات (۱۳۸۲). «تحلیل قوانین حقوقی زنان از تصویب تا ...
  • ترحینی عاملی، سیدمحمدحسین (۱۴۲۷ق). الزبده الفقهیه فی شرح الروضه البهیه. ...
  • جزایری، سیدمحمدجعفر مروج (بی­تا). نظره فی الحقوق؛ احکامها و اقسامها. ...
  • جزیری، عبدالرحمن؛ غروی، سیدمحمد و مازح، یاسر (۱۴۱۹ق). الفقه علی ...
  • جوهری، اسماعیل بن حماد (۱۴۱۰ق). الصحاح­ ­تاج اللغه و ...
  • حرعاملی، محمد بن حسن (۱۴۰۹ق). وسائل الشیعه. قم: موسسه آل ...
  • حلی، یحیی بن سعید (۱۴۰۵ق). الجامع للشرائع. قم: موسسه سید ...
  • خمینی، سیدروح الله (۱۴۲۱ق). کتاب البیع. تهران: موسسه نشر آثار ...
  • خویی، سیدابوالقاسم (۱۴۱۰ق). منهاج الصالحین (للخوئی). قم: نشر مدینه العلم ...
  • راغب اصفهانی، حسین (۱۴۱۲ق). مفردات الفاظ القرآن. لبنان: دار العلم ...
  • روحانی قمی، سیدصادق حسینی (۱۴۱۲ق). فقه الصادق (علیه­السلام). قم: دار ...
  • زحیلی، وهبه بن مصطفی (۱۴۱۸ق). التفسیر المنیر. بیروت: دارالفکر المعاصر ...
  • زرکشی، محمد بن بهادر (بی­تا). البرهان فی علوم القرآن. بی­جا: ...
  • سبحانی تبریزی، جعفر (بی­تا). نظام النکاح فی الشریعه الاسلامیه الغراء. ...
  • سبزواری، سیدعبدالاعلی (۱۴۱۳ق). مهذب الاحکام (للسبزواری). قم: موسسه المنار ...
  • سبزواری، محمدباقر بن محمد مومن (۱۴۲۳ق). کفایه الاحکام. قم: دفتر ...
  • سبزواری، مولی هادی بن مهدی (۱۴۲۱ق). شرح نبراس الهدی. قم: ...
  • سلار، حمزه بن عبدالعزیز (۱۴۰۴ق). المراسم العلویه. قم: منشورات الحرمین ...
  • سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر (۱۴۱۶ق). الاتقان فی علوم القرآن. ...
  • سیوری حلی، مقداد بن عبدالله (۱۴۰۴ق). التنقیح الرائع. قم: کتابخانه ...
  • شهید اول، محمد بن مکی (۱۴۱۴ق). غایه المراد فی شرح ...
  • شهید ثانی، زین الدین بن علی (۱۴۱۰ق). الروضه البهیه فی ...
  • شهید ثانی، زین الدین بن علی (۱۴۱۳ق). مسالک الافهام الی ...
  • صاحب جواهر، محمدحسن (۱۴۰۴ق). جواهر الکلام. بیروت: دار احیاء التراث ...
  • صدر، سیدمحمد (۱۴۲۰ق). ماوراء الفقه. بیروت: دارالاضواء ...
  • صفایی، سیدحسین و امامی، اسدالله (۱۳۸۲). حقوق خانواده. تهران: انتشارات ...
  • طباطبایی حائری، سیدعلی (۱۴۰۹ق). الشرح الصغیر فی شرح مختصر النافع. ...
  • طباطبایی حائری، سیدعلی (۱۴۱۸ق). ریاض المسائل. قم: موسسه آل البیت ...
  • طباطبایی، سیدمحمدحسین (۱۳۷۴). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات ...
  • طریحی، فخرالدین (۱۴۱۶ق). مجمع البحرین. تهران: کتابفروشی مرتضوی ...
  • طوسی، محمد بن حسن (بی­تا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: ...
  • طوسی، محمد بن حسن (۱۳۸۷). المبسوط فی فقه الامامیه. تهران: ...
  • علامه حلی، حسن بن یوسف (۱۳۸۷ق). ایضاح الفوائد. قم: موسسه ...
  • علامه حلی، حسن بن یوسف (۱۴۱۳ق.الف). قواعد الاحکام. قم: دفتر ...
  • علامه حلی، حسن بن یوسف (۱۴۱۳ق.ب). مختلف الشیعه. قم: دفتر ...
  • فاضل هندی، محمد بن حسن (۱۴۱۶ق). کشف اللثام و الابهام ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد (۱۴۱۰ق). کتاب العین. قم: نشر هجرت ...
  • لطفی، اسدالله (۱۳۸۸). حقوق خانواده. تهران: انتشارات خرسندی ...
  • محقق حلی، جعفر بن حسن (۱۴۰۸ق). شرائع الاسلام. قم: موسسه ...
  • محمدی خراسانی، علی (۱۳۹۳). شرح منطق مظفر. قم: الامام الحسن ...
  • محمود، عبدالرحمان (بی­تا). معجم المصطلحات و الالفاظ الفقهیه. بی جا: ...
  • مصطفوی، حسن (۱۴۰۲ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: مرکز ...
  • مفید، محمد بن محمد بن نعمان (۱۴۱۳ق). المقنعه. قم: کنگره ...
  • مقری فیومی، احمد بن محمد (بی­تا). المصباح المنیر فی غریب ...
  • مکارم شیرازی، ناصر (۱۴۲۱ق). الامثل فی تفسیر کتاب الله المنزل. ...
  • مکارم شیرازی، ناصر (۱۴۲۴ق). کتاب النکاح. قم: مدرسه امام علی ...
  • موسوی عاملی، محمد بن علی (۱۴۱۱ق). نهایه المرام. قم: انتشارات ...
  • واسطی زبیدی، سیدمحمد (۱۴۱۴ق). تاج العروس من جواهر القاموس. لبنان: ...
  • وجدانی فخر، قدرت الله (۱۴۲۶ق). الجواهر الفخریه فی شرح الروضه ...
  • نمایش کامل مراجع