سماع در عرفان عملی و تصوف اسلامی و ارتباط آن با بدعت، غنا، لهو و رقص

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 240

فایل این مقاله در 31 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_HKMT-12-1_003

تاریخ نمایه سازی: 19 بهمن 1400

چکیده مقاله:

یکی از مسائل مورد اختلاف در فضای عرفان عملی و آداب صوفیان مقوله سماع است. واژه سماع گرچه در اصل لغت به معنای شنیدن است، ولی در اصطلاح صوفیان گاه بر حرکات موزون پس از سماع نیز اطلاق می شود. در این مقاله چیستی و حقیقت سماع و نسبت آن با بدعت، غنا، لهو و رقص مورد بررسی قرار گرفته است. طرح این مساله از این جهت اهمیت دارد که برخی از منتقدان تصوف و عرفان به جهت اعمال و رفتار برخی از جهله صوفیه و تلقی خاص آنان از مجالس سماع صوفیان، حکم به حرمت آن داده و بدین سبب در اصل تربیت و سلوک عرفانی تردید کرده اند. نگارنده در این مقاله نتیجه گرفته که اولا سماع صوفیان از مستحسنات صوفیه بوده و به رغم مخالفانی که حتی در میان خود اهل معرفت و تصوف دارد بدعت ضلالت و مذموم به شمار نمی آید؛ ثانیا نسبت مطلق موسیقی که گاهی در مراسم سماع برخی از اقسام آن اجرا می شود و غنای محرم شرعی نسبت عموم و خصوص من وجه بوده و همه اقسام موسیقی شرعا حرام نمی باشد و موسیقی سماع نیز غنای حرام نیست؛ و ثالثا نسبت حرکات موزون و نمادین و رقصی که در شرع مقدس به عنوان لهو یا لغو حرام است عموم و خصوص مطلق بوده و فقط بخشی از آن حرکات که موجب تنزل انسان از مقام انسانیت به حیوانیت است، مورد اشکال بوده و قطعا سماع چنین رقصی محسوب نمی شود.

نویسندگان

حسن رمضانی

استاد سطح عالی حوزه و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن ابی جمهور، محمد بن زین الدین، (۱۴۰۵ق)، عوالی اللئالی ...
  • ابن فارس، احمد، (۱۴۰۴)، معجم مقاییس اللغه، (ج۳)، چاپ اول، ...
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله (۱۴۰۵)، الشفاء، کتابخانه مرعشی نجفی، ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم، (۱۴۱۴)، لسان العرب ، چاپ ...
  • انصاری، خواجه عبدالله، (۱۴۱۷)، منازل السائرین، تحقیق علی شیروانی، چاپ ...
  • خمینی، روح الله (بی تا)، تحریر الوسیله، موسسه دار العلم، ...
  • خویی، ابو القاسم (۱۴۱۶)، صراط النجاه، شرح: تبریزی جواد، مکتب ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد، (۱۴۱۲)، مفردات الفاظ القرآن ، ...
  • سراج طوسی، ابونصر، (۱۹۱۴)، اللمع فی التصوف، تحقیق: رینولد الین، ...
  • سید مرتضی، علی بن حسین (۱۴۰۵)، رسائل الشریف المرتضی، دارالقرآن، ...
  • سیستانی، سید علی (۱۴۱۶)، الفتاوی المیسره، مکتب آیه الله السیستانی، ...
  • سیفی مازندرانی، علی اکبر (۱۴۲۵) دلیل تحریر الوسیله، موسسه تنظیم ...
  • شیخ انصاری، مرتضی (۱۴۱۵)، کتاب المکاسب، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ ...
  • عاملی (شهید ثانی) زین الدین (۱۴۱۳)، مسالک الافهام الی تنقیح ...
  • قمی، ابوالقاسم (۱۳۸۷)، غنائم االیام فی مسائل الحالل و الحرام، ...
  • کاشانی، عبدالرزاق (۱۳۸۵)، شرح منازل السائرین( القاسانی)، تحقیق: محسن بیدارفر، ...
  • _______________ (۱۴۲۲)، تفسیر ابن عربی( تاویلات عبد الرزاق)، تحقیق سمیر ...
  • _______________ (۱۴۲۶)، اصطلاحات الصوفیه، تحقیق: عاصم ابراهیم الکیالی الحسینی الشاذلی ...
  • کاشانی، عز الدین محمود بن علی، (بی تا)، مصباح الهدایه ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب (۱۴۲۹)، کافی، دار الحدیث، قم ...
  • مجلسی، محمد باقر (۱۴۰۳)، بحار الانوار، دار احیاء التراث العربی، ...
  • مستملی بخاری، اسماعیل، (۱۳۶۳)، شرح التعرف لمذهب التصوف، تحقیق: محمد ...
  • نجفی، محمد حسن (۱۴۱۲)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ...
  • نراقی، مولی احمد بن محمد مهدی (۱۳۷۵)، عوائد الایام فی ...
  • نمایش کامل مراجع