اشارات و معانی تعبیر «خلعت» در آثار سنایی، عطار و مولوی

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 141

فایل این مقاله در 17 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_ADAB-2-1_006

تاریخ نمایه سازی: 20 بهمن 1400

چکیده مقاله:

خلعت از دیرباز، اغلب به پوشش ظاهری رایجی اطلاق می شد که حاکم، پادشاه یا خلیفه مسلمانان به وزیران یا امیران اعطا می کرده است. خلعت، نه تنها مقوله ای مرتبط با سلطنت و دربار، بلکه تعبیری است که اهل معرفت، به ویژه سنایی، عطار و مولوی در آثار خود آن را به کار برده اند. با فرض اینکه اهل معرفت از صراحت در کلام خودداری می کنند و تمایل دارند به معنای مورد نظرشان در کلام اشارت داشته باشند، قصد داریم به این پرسش پاسخ دهیم که چه معانی و اشاراتی از تعبیر خلعت در آثار سنایی، عطار و مولوی قابل تاویل است؟ این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. برایند تحقیق نشان می­دهد که اگر حضرت حق، خلعت خاص را به عارف هبه کند، نیکو و پسندیده است؛ در غیر این صورت، خلعت حجاب سالک خواهد بود. وهبی یا کسبی­بودن خلعت شان اعتباری دارد؛ یعنی بر اساس برخی شواهد عارف می تواند از سر فضل حضرت حق، صاحب خلعت خاص شود و بر اساس برخی شواهد دیگر، عارف باید برای به دست آوردن آن جهاد با نفس کند. تشریفی­بودن خلعت مهم ترین وجه آن است. همچنین، خلعت می تواند در معنای عفو کردن و پوشانیدن عیوب سالک مورد نظر اهل معرفت باشد.  

نویسندگان

سعید واعظ

استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران

توحید شالچیان ناظر

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی ;دانشگاه علامه طباطبائی، تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن سینا، ابوعلی حسین بن عبدالله بن حسن بن علی ...
  • انوری، حسن (۱۳۵۵)، اصطلاحات دیوانی دوره غزنوی و سلجوقی، تهران: ...
  • چیت ساز، محمدرضا (۱۳۷۹)، تاریخ پوشاک ایرانیان: از ابتدای اسلام ...
  • دانش پژوه، منوچهر (۱۳۷۹)، فرهنگ اصطلاحات عرفانی، تهران: فرزان روز.. ...
  • سبزعلی­پور، جهاندوست (۱۳۸۵)، «خلعت و خلعت­پوشی»، رشد و آموزش زبان ...
  • سجادی، سیدجعفر (۱۳۸۳)، فرهنگ اصطلاحات عرفانی، تهران: طهوری.. ...
  • سنایی، ابوالمجد مجدودبن آدم (۱۳۸۳)، حدیقه الحقیقه و شریعه الطریقه، ...
  • سنایی، ابوالمجد مجدودبن آدم (۱۹۶۲م)، مکاتیب سنایی، هند: دانشگاه علیگره.. ...
  • عطار نیشابوری، فریدالدین (۱۲۹۸)، اسرارنامه، تهران: بی نا.. ...
  • عطار نیشابوری، فریدالدین (۱۳۲۳)، مظهرالعجائب و مظهرالاسرار، تهران: بی نا.. ...
  • عطار نیشابوری، فریدالدین (۱۳۵۵ق)، الهی نامه، تهران: کتابفروشی اسلامیه.. ...
  • عطار نیشابوری، فریدالدین (۱۳۷۳)، منطق الطیر، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.. ...
  • عطار نیشابوری، فریدالدین (۱۳۷۶)، لسان الغیب، تهران: سنایی.. ...
  • عطار نیشابوری، فریدالدین (۱۳۸۴)، دیوان عطار، تهران: علمی و فرهنگی.. ...
  • عطار نیشابوری، فریدالدین (۱۹۰۵م)، تذکره الاولیا، لیدن: مطبعه لیدن.. ...
  • غزالی، ابوحامد محمد (۱۳۸۳)، کیمیای سعادت، جلد ۲، تهران: علمی ...
  • کمپانی، نسیم (۱۳۹۱)، فرهنگ اصطلاحات پارچه و پوشاک در ایران ...
  • گوهرین، سیدصادق (۱۳۸۰)، شرح اصطلاحات تصوف، ج ۵، تهران: زوار.. ...
  • مستملی بخاری، اسماعیل (۱۳۶۳)، شرح التعرف لمذهب التصوف، جلد ۱ ...
  • مولوی، جلال الدین محمد بلخی (۱۳۷۳)، مثنوی معنوی، تهران: وزارت ...
  • مولوی، جلال الدین محمد بلخی (۱۳۸۴)، دیوان کبیر شمس، تهران: ...
  • مولوی، جلال الدین محمد بلخی (۱۳۸۶)، فیه ما فیه، تهران: ...
  • میبدی، ابوالفضل رشیدالدین (۱۳۷۱)، کشف الاسرار و عدهالابرار، ج۷، تهران: ...
  • همدانی، عین القضاه (۱۳۴۱)، تمهیدات، تهران: دانشگاه تهران.. ...
  • یارشاطر، احسان، و دیگران (۱۳۸۳)، پوشاک در ایران زمین (مصور)، ...
  • نمایش کامل مراجع