بساطت وجود در حکمت متعالیه و مشاء

سال انتشار: 1393
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 206

فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_HKMT-6-4_001

تاریخ نمایه سازی: 23 بهمن 1400

چکیده مقاله:

امور عامه نقش مهمی در قبول یا رد نظریات مطرح در فلسفه ایفا می کند. از جمله مسائلی که ملاصدرا برخلاف حکمای مشاء، در امور عامه مطرح کرده «بساطت وجود» است. تفاوت نگرش به وجود در حکمت متعالیه و مشاء در چه بوده که یکی آن را به عنوان مقدمه مشترک ورود به فلسفه پذیرفته و دیگری آن را کنار نهاده است؟ هدف از طرح و پاسخ به این سوال، یافتن نگرش حکمت متعالیه به بنیادی ترین مساله فلسفه و تفاوت این نگاه با نگرش حکمت های پیش از آن است. نوشتار حاضر به روش تحلیلی مقایسه ای سعی دارد، به منظور پرداختن به تفاوت دو نگاه مشاء و متعالیه به مساله بساطت وجود، ضمن تفکیک بساطت مفهوم و حقیقت وجود، به برخی مبانی مورد نیاز برای طرح مساله بسیط بودن وجود و همچنین آثار و نتایج آن در فلسفه را اشاره نماید. مشائین حقیقت وجود را صرفا واقعیتی انتزاعی معرفی می کنند که عقل در تحلیل خود از اشیای جهان هستی بدان نائل می شود؛ در مقابل حکمت متعالیه برای حقیقت وجود، عینیت خارجی و واقعیتی برتر از انتزاعی صرف قائل است و با نگرش تشکیکی، عامل کثرات را در خود وجود و عامل وحدت بخش آن می یابد. لذا مشاء، بایستی مساله بساطت وجود را صرفا مربوط به عالم ذهن بداند، در حالی که حکمت متعالیه آن را به عالم عین هم سرایت می دهد. در تبیین نگاه متعالیه می توان از قاعده بسیط الحقیقه کمک گرفت.

نویسندگان

محمد عبا س زاده جهرمی

استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه جهرم (m_abas۱۲@yahoo.com).

غلامرضا فیاضی

استاد موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره).

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • نهج البلاغه ...
  • ابن رشد (۱۹۹۳)، تهافت التهافت، مقدمه و تعلیق از محمد ...
  • ابوعلی سینا (۱۳۷۱)، المباحثات، تحقیق محسن بیدارفر، انتشارات بیدار، قم. ...
  • (۱۳۷۶)، الالهیات من کتاب الشفا، تحقیق حسن حسن زاده آملی، ...
  • (۱۳۷۹)، النجاه من الغرق فی البحر الضلالات، مقدمه و تصحیح: ...
  • (۱۴۰۴الف)، التعلیقات، تحقیق از عبدالرحمن بدوی، مکتبه الاعلام الاسلامی، بیروت. ...
  • (۱۴۰۴ب)، الشفاء، به تحقیق سعید زاید و دیگران، مکتبه آیه ...
  • بهشتی، احمد و احسان مومنی (۱۳۸۶)، قاعده بسیط الحقیقه و ...
  • جامی، عبدالرحمن (۱۳۵۸)، الدره الفاخره، به اهتمام نیکولاهیر و علی ...
  • جبر، فرید و دیگران (۱۹۹۶)، موسوعه مصطلحات علم المنطق عند ...
  • جمعی از نویسندگان (۱۳۶۳)، دومین یادنامه علامه طباطبائی، موسسه مطالعاتی ...
  • جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۶)، رحیق مختوم، تدوین و تنظیم: حمید ...
  • (۱۳۸۷)، عین نضاخ (تحریر تمهید القواعد)، تحقیق: حمید پارسانیا، مرکز ...
  • جهامی، جیرار (۱۹۹۸)، موسوعه مصطلحات الفلسفه عند العرب، مکتبه لبنان ...
  • سبزواری، ملاهادی (۱۳۸۳)، اسرار الحکم، مقدمه استاد صدوقی و تصحیح ...
  • سجادی، سیدجعفر (۱۳۷۳)، فرهنگ معارف اسلامی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران. ...
  • (۱۳۷۹)، فرهنگ اصطلاحات فلسفی ملاصدرا، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ...
  • شهرزوری، شمس الدین (۱۳۸۳)، رسائل الشجره الالهیه فی علوم الحقایق ...
  • شیخ اشراق، شهاب الدین یحیی (۱۳۷۳)، حکمه الاشراق، به تصحیح ...
  • صلیبا، جمیل (۱۳۶۶)، فرهنگ فلسفی، ترجمه منوچهر صانعی دره بیدی، ...
  • طباطبائی، سیدمحمدحسین (۱۴۱۶)، بدایه الحکمه، موسسه نشر اسلامی، قم. ...
  • (۱۴۲۲)، نهایه الحکمه، تصحیح و تعلیق: عباس علی زارعی سبزواری، ...
  • لوکری، ابوالعباس (۱۳۷۳)، بیان الحق بضمان الصدق، مقدمه و تحقیق: ...
  • مطهری، مرتضی (۱۳۸۹)، مجموعه آثار، انتشارات صدرا، تهران ...
  • ملاصدرا (۱۳۷۵)، مجموعه رسائل فلسفی صدر المتالهین، تحقیق و تصحیح ...
  • (۱۳۸۲الف)، الحاشیه علی الهیات الشفا، باشراف سید محمد خامنه ای، ...
  • (۱۳۸۲ب)، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، با اشراف سیدمحمد خامنه ...
  • (۱۳۸۳)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، به اشراف سیدمحمد ...
  • (۱۳۸۶)، مفاتیح الغیب، به اشراف سیدمحمد خامنه ای، تصحیح، تحقیق ...
  • (۱۳۸۹)، مجموعه رسائل فلسفی، به اشراف محمد خامنه ای، تصحیح، ...
  • میرداماد (۱۳۶۷)، القبسات، به اهتمام دکتر مهدی محقق و دیگران، ...
  • نراقی، ملامهدی (۱۳۸۰)، شرح الالهیات من کتاب الشفاء،کنگره بزرگداشت محققان ...
  • نگری، قاضی عبدالنبی احمد (۱۹۷۵)، جامع العلوم فی اصطلاحات الفنون ...
  • نوری، المولی علی(۱۳۶۳)، التعلیقات علی مفاتیح الغیب، موسسه تحقیقات فرهنگی، ...
  • نمایش کامل مراجع