نقش کاتبان ایرانی در تحول و توسعه کتابت درباری عثمانی: دوره سلیم اول (حک: ۹۱۸- ۹۲۶ ق) و سلیمان قانونی (حک: ۹۲۶- ۹۷۳ ق)

سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 320

فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_PTE-9-33_003

تاریخ نمایه سازی: 23 بهمن 1400

چکیده مقاله:

حکومت عثمانی در سده دهم هجری –که نقطه عطف آن، دوره سلیم اول و سلیمان قانونی بود - در بسیاری از بخش های درباری، اداری- دیوانی، نظامی، هنری و تجاری به پیشرفت و توسعه یافتگی رسید که در این توسعه یافتگی، عوامل متعددی دخیل بوده است. در این پژوهش، نقش ایرانیان در کتابت هنری و دیوانی عثمانی، به عنوان یکی از متغیرها و عوامل تحول و توسعه یافتگی عثمانیان در این سده، مدنظر قرار گرفته است. با بررسی اسناد و منابع تاریخی و بهره گیری از پژوهش های مربوطه، مشخص شده است که کاتبان ایرانی در دو بخش مرتبط با کتابت (کتاب آرایی و نوشته های دیوانی) نقش آفرینی کردند. افزایش شمار کتاب ها با استنساخ کتب مذهبی، ادبی، تاریخی و علمی، ابداعات هنری و انتقال میراث هنری ایرانی، تقویت انشای درباری و تامین نیروهای کارآمد دیوانی از جمله فعالیت های کاتبان ایرانی بود که به تقویت، تحول و گسترش کتابت درباری انجامید. این تلاش ها در کنار سایر اقدامات در بخش های مختلف حکومتی، سرانجام شکوه دربار عثمانی را در سده دهم هجری رقم زده است.  

کلیدواژه ها:

Ottoman administration ، Ottoman art ، Iranian scribes/Kātībs ، Selīm I & Süleymān the Magnificent ، تشکیلات عثمانی ، هنر عثمانی ، کاتبان ایرانی ، سلیم اول و سلیمان قانونی

نویسندگان

طاهر بابایی

دانشگاه تهران، دانشکده الهیات، گروه فرهنگ و تمدن ملل اسلامی

سیداحمدرضا خضری

دانشگاه تهران، دانشکده الهیات، گروه فرهنگ و تمدن ملل اسلامی

حسن حضرتی

دانشگاه تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه تاریخ

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • Afyoncu, Erhan & Recep Ahiskali, (۲۰۰۲), “Kâtip”, Türkiye Diyanet Vakfı ...
  • Ahıshalı, Recep (۲۰۰۱), Osmanlı devlet teşkilatında Reisülküttablık(XVIII. yüzyıl), İstanbul: Tarih ...
  • Atil, Esin (۱۹۸۷), The Age of Sultan Suleyman the Magnificent, ...
  • Ay,Ümran (۲۰۱۳), “DENAʾya Göre İran kütüphanelerinde bulunan Türkçe, Türkçe- Farsça, ...
  • Bozcu, Pelin(Filiz) (۲۰۱۰), Osmanlı Sarayında Sanatçı ve Zanaatçı Teşkilatı Ehl-ı ...
  • Hezarfen, Hüseyin Efendi (۱۹۹۸), Telhisül-beyan fi kavanin-i Al-i Osman, Hazırlayan ...
  • Kınalızade, Hasan çelebi (۲۰۰۹), Tezkiretüʼş şuˋara, haz. Aysun Sungurhan-Eyduran, Ankara: ...
  • Kütükoğlu, Mübahat S, (۱۹۹۴), “Defterdar”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam ansiklopedisi ...
  • Özbek, Yıldıray (۲۰۰۴), Şükri-i Bitlisi Selimnamesi minyatürleri, Sosyal Bilimler Enstitüsü ...
  • Pakalın, Mehmet Zeki (۱۹۷۱), Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, ...
  • Sarınay, Yusuf (۲۰۱۰), Osmanlı Başbakanlık arşivi rehberi, İstanbul: T.C. Basbakanlık ...
  • Tanindi, Zeren (۲۰۰۰), “Addition to illustrated manuscripts in the Ottoman ...
  • Taşkın, Gülşah (۲۰۱۲), “Kanuni Döneminde Mahfi bir Şaiir: Mahfi-I Gilani ...
  • Tezcan, Gülsen (۲۰۰۷), Ali Şir Nevayi Hamse ve divanlarini resimleri: ...
  • Uluç, Lale (۲۰۰۸), “The Common Timurid Heritage of the Three ...
  • Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (۱۹۸۸), Osmanlı Devletinin Merkez ve Bahriye Teşkilatı, ...
  • Ünal, Mehmet Ali (۱۹۹۷), Osmanlı Müesseseleri Tarihi, İsparta: Kardelen Kitabevi.. ...
  • Yayla, Yasemin (۲۰۰۱), Kanuni Sultan Süleyman devri osmanlı devletinde bürokratik ...
  • Yoltar Yıldırım, Ayşin (۲۰۰۹), Ottoman decorative arts, Ankara: Ministry of ...
  • (۲۰۰۰), “An Accomplished Artist of the Book at the Ottoman ...
  • (۲۰۰۷), “Following the Path of a Nakkash from the Akkoyunlu ...
  • Yazıcı, Tahsin, (۱۹۹۱), “Arifi Fethullah Çelebi”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam ...
  • آیوانسرایی، حافظ حسین بن اسماعیل حسین (۱۲۸۱ق)، حدیقه الجوامع، استانبول: ...
  • اوزون چارشیلی، اسماعیل حقی (۱۳۸۸)، تاریخ عثمانی، ترجمه وهاب ولی، ...
  • بدلیسی، ادریس بن حسام الدین (۱۹۹۵)، سلیم شاه نامه، به ...
  • برند، باربارا (۱۳۸۳)، هنر اسلامی، ترجمه مهناز شایسته فر، تهران: ...
  • بغدادی، اسماعیل باشا (۱۴۰۲ق/ ۱۹۸۲م)، ایضاح المکنون فی الذیل علی ...
  • بغدادی، اسماعیل باشا[بی تا]، هدیه العارفین اسماء المولفین و آثار ...
  • بلر، شیلا و جاناتان بلوم (۱۳۸۸)، هنر و معماری اسلامی(۲)، ...
  • بیانی، مهدی (۱۳۶۳)، احوال و آثار خوشنویسان، تهران: انتشارات علمی.. ...
  • پچوی، ابراهیم (۱۲۸۳ق)، تاریخ پچوی، استانبول: مطبعه عامره.. ...
  • ثریا، محمد (۱۳۰۸ق، ۱۳۱۱ق)، سجل عثمانی یا خود تذکره مشاهیر ...
  • حکیم شاه، محمد قزوینی(۱۳۶۳)، بخش افزوده به ترجمه مجالس النفائس، ...
  • دفتر اهل حرف ۹۱۹ق، Ehl-Hiref, TS.MA.d. ۱۰۰۵۲, Topkapısarayı. ...
  • دفتر اهل حرف ۹۳۲ق، چاپ عکس برگردان در انتهای مقاله ...
  • دفتر اهل حرف ۹۵۲ق، Ehl-Hiref, TS.MA.d. ۹۷۰۶۰۰۰۴, Topkapısaray.. ...
  • دفتر اهل حرف ۹۶۵ق، Ehl-Hiref, TS.MA.d. ۹۶۱۲, Topkapısaray.. ...
  • دفتر اهل حرف ۹۷۲ق، Ehl-Hiref, TS.MA.d. ۱۳۹۵, Topkapısaray.. ...
  • دین پرست، ولی (۱۳۹۰)، «نقاشان صفوی و انتقال هنر نگارگری ...
  • مجدی، محمد مجدالدین ادرنه وی (۱۲۶۹ق)، حدائق الشقائق (ترجمه شقائق)، ...
  • ریاحی، محمدامین (۱۳۹۰)، زبان و ادب فارسی در قلمرو عثمانی، ...
  • زکی، محمد حسن (۱۳۶۶)، تاریخ صنایع ایران بعد از اسلام، ...
  • شعبانی، رضا، دین پرست، ولی (۱۳۸۹)، «مهاجرت هنرمندان ایرانی به ...
  • طاشکپری زاده، احمدبن مصطفی (۱۳۹۵ق/ ۱۹۷۵م)، الشقائق النعمانیه فی علماء ...
  • طیارزاده، احمد عطا (۱۲۹۳ق)، تاریخ عطا، استانبول: یحیی افندی مطبعه ...
  • عالی افندی، گلیبولولی مصطفی (۲۰۰۹)، کنه الاخبار، چاپ عکس برگردان ...
  • (۱۹۲۶م)، مناقب هنروران، استانبول: مطبعه عامره.. ...
  • عطائی، عطاءالله محمدبن یحیی نوعی زاده (۱۲۶۹ق)، ذیل الشقایق (حدائق ...
  • فدایی، مریم (۱۳۹۱)، «هنر خوشنویسی دوره امپراتوری عثمانی»، کتاب ماه ...
  • فرخ فر، فرزانه (۱۳۹۱)، تاثیر هنر ایران بر هنر عثمانی ...
  • فریدون بک، احمد توقیعی (۱۲۷۴ق، ۱۲۷۵ق)، منشآت السلاطین، استانبول: مطبعه ...
  • قوچی بک (۱۲۷۷ق)، رساله، [بی جا]: طبعخانه موسوی واطس.. ...
  • گنج، وورال (۱۳۹۰)، «از کاخ هشت بهشت تا کاخ توپقاپی: ...
  • مستقیم زاده، سلیمان سعدالدین افندی (۱۳۴۷)، تحفه خطاطین، استانبول: دولت ...
  • میرزاحبیب اصفهانی (۱۳۰۶)، خط و خطاطان، قسطنطنیه: مطبعه ابوالضیا،.. ...
  • نشانچی، محمد پاشا (۱۲۷۹ق)، تاریخ نشانچی، استانبول: طبعخانه عامره.. ...
  • نظامی گنجوی (۱۳۹۱)، دیوان نظامی گنجوی، تصحیح برات زنجانی، تهران: ...
  • وفیق بک، عبدالرحمن (۱۳۲۸ق)، تکالیف قواعدی، استانبول: مطبعه قدر. ...
  • نمایش کامل مراجع