بررسی اثرات تغییرات کاربری اراضی بر دمای حوزه آبخیز شمالی استان ایلام

رشد سریع جمعیت، تغییرات کاربری اراضی و آلودگی های صنعتی و شهری در حال حاضر  از جمله مشکلات جدی است که توسط انسان به محیط طبیعی اعمال شده است. از طرفی تغییر دمای سطح زمین عاملی برای ارزیابی کیفیت زیستگاه به شمار می آید که از تغییر کاربری زمین الگو می گیرد. بنابراین ضرروت دارد پیوستگی بین دوره های کوتاه مدت تغییر کاربری و دمای سطح زمین بررسی گردد. این پژوهش با بررسی اثر کاربری اراضی بر خصوصیات دمایی طی دوره آماری ۱۳۹۸-۱۳۹۳ در حوزه آبخیز شمالی استان ایلام در دو بخش کوهستانی- دشتی و موقعیت صنعتی با وجود صنایع نفت و گاز، نقش کاربری­های مختلف را در منطقه مورد مطالعه بررسی می کند. برای تهیه نقشه های دما و کاربری اراضی از داده ماهواره ای لندست سنجنده ETM و MODIS با دقت مکانی به ترتیب ۳۰ و ۲۵۰ متری در گوگل ارث انجین (Google Earth Engine) از روش­های الگوریتم جنگل تصادفی و ماشین بردار استفاده شد. نتایج نشان داد که در طی شش سال مورد نظر، سطح کاربری­های آب، مرتع، اراضی کشاورزی و باغی به ترتیب ۱۵/۰، ۸۷/۳ و ۴۲/۳ درصد افزایش و سایر کاربری ها مانند جنگل و اراضی بایر به ترتیب ۳۳/۱۳ و ۱۱/۰ درصد کاهش داشته­اند. الگوریتم دمایی با استفاده از شاخص LST و ایجاد جزایر حرارتی نشان داد میانگین دمای منطقه در دوره پایه (سال ۱۳۹۳) معادل  ۰۲/۳۱ درجه سانتی گراد بوده که در پایان دوره مورد بررسی به ۸۸/۳۱ درجه سانتی گراد رسیده و در طی شش سال ۶۸/۰ درجه سانتی گراد دما افزایش داشته است. با توجه به نتایج، اقلیم و کاربری اراضی متاثر از همدیگر بوده و هر کدام در ارتباط با دیگری اثرات خود را نشان می دهند.