عوامل موثر در رویکرد روسیه به برنامه هسته ای ایران؛ از نیروگاه بوشهر تا برجام

چکیده روسیه یکی از بازیگران موثر در روند فنی و سیاسی برنامه هسته ای ایران بوده است؛ اما دیدگاه­های یکسانی نسبت به رویکرد آن وجود ندارد. به­منظور ارزیابی این دیدگاه­ها، پرسش این پژوهش این است­ که عامل یا عوامل موثر در شکل دهی به رویکرد و رفتارهای فنی و سیاسی روسیه به برنامه هسته ای کشورمان چیست؟ در پاسخ به پرسش فوق، این فرضیه مطرح است که رویکرد مسکو را باید در قالب کلان سیاست خارجی آن و در رابطه با نقش­های جهانی، منطقه­ای و هسته ای سیاست خارجی روسیه، متاثر از گفتمان­های هویتی این کشور ارزیابی کرد. در این زمینه، کوشش مسکو برای ایفای نقش­های جهانی و منطقه­ای و آیین هسته ای این کشور، در کنار عوامل اقتصادی و بین­المللی در دوره­های زمانی مختلف در کنار هم، تاثیرگذاری متفاوتی در چارچوب گفتمان­های هویتی در گذر زمان، در شکل­دهی به رویکرد روسیه به برنامه هسته ای ایران و سطح همکاری یا همسویی فنی و سیاسی با آن داشته­اند. لذا تاکید صرف بر عوامل اقتصادی یا بین­المللی، نه­تنها به تقلیل­گرایی منجر می­شود؛ بلکه تغییر در مواضع و رفتارهای روسیه را نیز تبیین نمی­کند. این پژوهش برای بررسی فرضیه خود از روش توصیفی- تحلیلی و نیز استفاده از منابع کتابخانه­ای و مصاحبه بهره برده است.