جغرافیای مفاهیم، مبانی و راهبردهای مقابله با بیابان زایی با تاکید بر توسعه پایدار انسانی

سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 391

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JGQE-7-27_010

تاریخ نمایه سازی: 26 بهمن 1400

چکیده مقاله:

بیابان زیست بومی است که در آن استمرار و پایداری چرخه حیات با دشواری های فراوانی همراه بوده و کمبود آب مهم ترین شناسه آن است. علیرغم تنگناهای حاکم بر جغرافیای مناطق خشک و بیابانی، دل نگرانی امروز جامعه جهانی، نه از وجود چنین اقلیم هایی بلکه از پدیده زیانبار «بیابان زایی» است که باعث کاهش استعداد تولید سرزمین در طول زمان، به صورت تدریجی و اغلب غیر قابل رویت می شود. در حال حاضر بیابانزایی گریبان گیر بسیاری از کشورها بخصوص کشورهای در حال توسعه می باشد و مشتمل بر فرآیندهایی است که هم زاییده عوامل طبیعی بوده و هم به عملکرد نادرست انسان بر می گردد. هدف این تحقیق بررسی تاریخچه، وضعیت فعلی و مبانی و مفاهیم بیابان زایی در جهان و ایران است و در ادامه علل و عوامل و پیامدهای این پدیده زیست محیطی را مورد مداقه قرار می دهد. همچنین ضمن بررسی روند تاریخی برنامه های مقابله با بیابان زایی در جهان، سیاست ها و راهبردهای گذشته، حال و آینده کشور را در این زمینه بررسی و تحلیل می نماید. تحقیق از نوع توصیفی و تحلیلی است که به روش پژوهش اسنادی و با جستجوی نظام مند در منابع معتبر علمی، نگاهی جامع به موضوع مورد پژوهش دارد. یافته ها نشان می دهد که مهار بیابان زایی و مدیریت پایدار مناطق بیابانی با توجه ماهیت پیچیده و چند بعدی آن ، بیش از مقابله مستقیم با مظاهر بیرونی از طریق رهیافت های فنی، نیازمند اصلاح الگوهای توسعه و شناخت ریشه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی آن با تاکید بر توسعه انسانی است. لذا برنامه ملی اقدام برای مقابله با بیابان زایی و تعدیل اثرات خشکسالی، مستلزم همگرایی سرمایه های طبیعی و انسانی و مشارکت اجتماع محور کلیه کنشگران ذینفع در طراحی راهبردها و اجرا و ارزشیابی اقدامات میدانی به شکل انعطاف پذیر و تکاملی خواهد بود. این مقاله پیشنهاد می نماید در تحقیقات بعدی بنیان های نظری اکولوژی اجتماعی و سیاسی در حوزه «مقابله با بیابان زایی» مفهوم سازی و بسط داده شود.

کلیدواژه ها:

بیابان زایی ، مقابله با بیابان زایی ، توسعه پایدار انسانی ، راهبرد

نویسندگان

کورش رضایی مقدم

دانشیار بخش ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

غلامحسین کرمی

دانشجوی دکتری ترویج کشاورزی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

نوذر منفرد

استاد مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر، بوشهر، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • احمدی، حسن. (۱۳۸۷). ژئومورفولوژی کاربردی: فرسایش بادی (جلد دوم). تهران: ...
  • احمدیان، محمدعلی. (۱۳۸۷). بیابان (نگرشی سیستمی به فرآیند بیابان زایی ...
  • اسلامیان، زهرا؛ قربانی، مهدی؛ مصباح زاده، طیبه؛ رفیعی، حامد. (۱۳۹۴). ...
  • اکبری، مرتضی؛ کریم زاده، حمیدرضا؛ مدرس، رضا؛ چکشی، بهاره. (۱۳۸۶). ...
  • جعفری، محمد؛ حیاتی، جاوید؛ ضرغام، نصرت الله؛ آذرنیوند، حسن؛ صوفی ...
  • جعفری، محمد؛ صادقی پور، احمد؛ آذرنیوند، حسین؛ فخری، فرهاد؛ کمالی، ...
  • جعفریان، وحید؛ بهرامی فروزان، مجید. (۱۳۹۰). مهار بیابان زایی، آشنایی ...
  • جم، فرهاد. (۱۳۸۸). دموکراسی زیست محیطی برای حفاظت از محیط ...
  • خالدی، ش. (۱۳۸۲). بررسی و ارزیابی آثار و نتایج برنامه ...
  • خسرو شاهی، م. (۱۳۸۹). بیابان زایی چیست و چگونه ...
  • داداشی آرانی، حسن. (۱۳۸۷). نگرشی بر عوامل موثر بر ...
  • دادرسی سبزواری، ابوالقاسم؛ پاکپرور، مجتبی. (۱۳۸۶). بررسی روند بیابان ...
  • دشتی زاده، مسعود؛ شریفی، هوشنگ؛ توانایی، علی اصغر؛ مواجی، فرشته. ...
  • دفتر تثبیت شن و بیابان زدایی. (۱۳۸۵). بیابان زایی و ...
  • ذاکر اصفهانی، علیرضا. (۱۳۹۱). مقابله با بیابان زایی با تاکید ...
  • سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری. (۱۳۸۸). عملکرد سی ساله. ...
  • سازمند، بهاره؛ یاری، مریم. (۱۳۹۵). چالش های هامون و راهبردهای ...
  • تحلیل شاخص های اثرگذار بر توسعه اکوتوریسم در مناطق بیابانی ایران [مقاله ژورنالی]
  • سرابیان، لیلا؛ نیکپور، علی. (۱۳۸۶). تغییرات اقلیمی: چالش ها و ...
  • سرایی، محمدحسین؛ مویدفر، سعیده. (۱۳۸۹). بررسی میزان پایداری توسعه در ...
  • صادقی، میرمحمد؛ نادی، علی. (۱۳۷۵). کاربرد سیستم های GIS و ...
  • صادقی روش، محمدحسن؛ احمدی، حسن؛ زهتابیان، غلامرضا؛ طهمورث، محمد. (۱۳۸۹). ...
  • طاووسی، تقی. (۱۳۸۸). فرآیندها و پیامدهای بیابان زایی. چشم انداز ...
  • عبدی نژاد، غلامعباس؛ ناطقی، داوود. (۱۳۸۹). بیابان و مقابله با ...
  • عصاره، محمدحسن؛ سیداخلاقی، سیدجعفر. (۱۳۸۸). سند راهبردی توسعه تحقیقات منابع ...
  • فخری، فرهاد؛ جعفری، سیدمحی الدین؛ خسروشاهی، محمد. (۱۳۸۶). بررسی عوامل ...
  • فرمهینی فراهانی، علی؛ درویش، محمد. (۱۳۹۱). ارزیابی و تهیه نقشه ...
  • قاسمی، سمیرا. (۱۳۸۹). مسائل محیط زیستی (۲): بیابان زایی و ...
  • کاویانی راد، مراد. (۱۳۹۲). اکولوژی سیاسی. تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات ...
  • کنشلو، هاشم. (۱۳۸۰). جنگلکاری در مناطق خشک. تهران: موسسه تحقیقات ...
  • مرکز مطالعات مدیریت و بهره وری ایران. (۱۳۸۱). برنامه اقدام ...
  • محمدی کنگرانی، حنانه؛ شامخی، تقی؛ بابایی ، محمد؛ اشتریان، کیومرث؛ ...
  • منوری، سیدمسعود. (۱۳۸۱). راهنمای ارزیابی اثرات زیست محیطی طرح­های جنگلداری، ...
  • موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع. (۱۳۸۷). برنامه راهبردی بیابان. ...
  • نویدی، حامد؛ مرتضوی، سید ابوالقاسم؛ امیر نژاد، حمید. (۱۳۹۴). بیابان ...
  • هراتی، جواد؛ تقی زاده، حجت؛ امینی، تکتم. (۱۳۹۴). بررسی تاثیر ...
  • هراتی، جواد؛ دهقانی، علی؛ تقی زاده، حجت؛ امینی، تکتم. (۱۳۹۵). ...
  • Ahadnejad Reveshty, M., Maruyama, Y. (۲۰۱۰. (Study of Uremia Lake ...
  • Abahussain, A.A., Abdu, A.S., Al-Zubari, W.K., El-Deen, N.A. and Abdul-Raheem, ...
  • Bartolini, F., Bazzani, G.M., Gallerani, V., Raggi, M. And Viaggi, ...
  • Becker, T. and Veste, M. (۲۰۰۶). Perception or deception: Vegetation ...
  • Berthe, Y. (۱۹۹۷). The role of forestry in combating desertification. ...
  • Dolisca, F., Carter, D.R., McDaniel. J.M., Shannon, D.A. and Jolly, ...
  • Draxler, R.R., Gillette, D.A., Kirkpatrick, J.S. and Heller, J. (۲۰۰۱). ...
  • Dwyer, G., Douglas, R., Peterson, D. and Chong, J. (۲۰۰۶). ...
  • Forest, Range and Watershed Management Organization. (۲۰۰۵). The National Action ...
  • Fu, c. (۲۰۰۰). Combating Desertifcation: Action progromme in china. Journal ...
  • Gomes, L., Arrue, J.L., Lopez, M.V., Sterk, G., Richard, D., ...
  • Goudie, A. (۲۰۱۱). Desertification, Encyclopedia of Environmental Health. Pp: ۳۰-۳۵ ...
  • Hamidi, M., Kavianpour, R. and Shao, Y. (۲۰۱۴). Numerical simulation ...
  • Harahsheh, H. and Tateishi, R. (۲۰۰۰). Desertification mapping of west ...
  • Hommes, S., Hulscher, S.J.M.H., Mulder, J.P.M., Otter, H.S. and Bressers, ...
  • Howells, O., Edwards-jones, G. and Morgan, O. (۱۹۹۸). Ecozone II: ...
  • Nasreen, M., Hossain, K.M. and Kundu, D.K. (۲۰۰۶). The Interrelationship ...
  • Onate, J.J. and Peco, B. (۲۰۰۵). Policy impact on desertification: ...
  • Pakparvar, M. (۱۹۹۸). Desert research and Control Desertification in Iran. ...
  • Saeb, K., Sarizade, GH., Khodadi, M. and Biazar, E. (۲۰۱۳). ...
  • Santini, M., Caccamo, G., lattrenti, A., Noce, S. and Valentini, ...
  • Sepehr, A., Hassanli, A. M., Ekhtesasi, M. R. and Jamali, ...
  • Sivakumar, M.V.K. (۲۰۰۷). Interaction between climate and desertification. Agricuitural and ...
  • Song, K., Wang, Z., Du, J., Liu, L., Zeng, L. ...
  • Stringer, L.C. (۲۰۰۸). Reviewing the international year of desert and ...
  • UNCED. (۱۹۹۲). Chapter ۱۲: Managing fragile ecosystems: Combating desertification and ...
  • UNCCD. (۱۹۹۴). Elaboration of an international convention to combat desertification ...
  • UNCOD. (۱۹۷۸). United Nations Conference on Desertification. Round-up, plan of ...
  • UNCCD. (۲۰۰۴). Preserving our common ground.UNCCD ۱۰ yers on. Available ...
  • UNEP. (۲۰۰۵). the consequence of desertification. Fact sheet ۳. Unitet ...
  • Veron, S.R., Paruelo, J.M. and Oesterheld, M. (۲۰۰۶). Assessing desertification. ...
  • Wang, X., Chen, F., Hasi, E. and Li, J. (۲۰۰۸). ...
  • Xu, D.Y., Kang, X.W., Zhuang, D.F., and Pan, J.J. (۲۰۱۰). ...
  • Yale University. (۲۰۱۰). Environmental performance index. (۲۰۱۰). Yale center Environmental ...
  • Zhao, H.L., He, Y.H., Zhau, R.L., Su, Y.Z., Li, Q.Y. ...
  • نمایش کامل مراجع