بررسی زمین شناسی اقتصادی کانسار مس دره زار

کانسار مس دره زار در فاصله 12 کیلومتری جنوب معدن مس سرچشمه واقع گردیده است. این کانسار در سال 1348 مورد اکتشاف مقدماتی قرار گرفت و تا سال 1350 تعداد 47 حلقه چاه اکتشافی به متراژ کل 7393 متر و 2 تونل به طول 1997 متر در آن حفر گردید و سپس برای مدت حدود 20 سال به بوته فراموشی سپردته شد. در سال 1370 آلتراسیون سطحی این کانسار توسط آقای محمد معانی جو به عنوان رساله کارشناسی ارشد انجام گرفت و در سال 1372 کار اکتشافات تفصیلی مجددا شروع و در عملیات جدید 14 حلقه گمانه اکتشافی به طول کل 2996 متر حفر شد. با استفاده از اطلاعات چاهها و تونلهای قدیمی و مطالعات آزمایشگاهی لاگهای جدید، این پژوهش صورت گرفت. از لحاظ زمین شناسی ساختمانی یک چین خوردگی بزرگ با راستای شمال غرب – جنوب شرق در ناحیه وجود دارد که در قسمتی از یال جنوبی آن کانسار دره زار قرار می گیرد و در یال شمالی این طاقدیس معدن مس سرچشمه قرار دارد. توده گرانودیوریتی دره زار به واسطه وجود یک گسل عمده شرقی – غربی نفود نموده و در میان سنگهای دیواره جایگری شده است. متعاقب این عمل یک گسل شمالی – جنوبی که رودخانه دره زار در امتداد آن قرار دارد تشکیل گردیده و باعث تقسیم توده به دو بخش غربی و شرقی شده است. این نطقه بر روی کمربند آتشفشانی ارومیه – قلعه دختر با امتداد شمال غربی – جنوب شرقی واقع گردیده و قدیمی ترین سنگهای منطقه شامل کمپلکس ولکانوسدیمنتری ائوسن متشکل از پیروکلاستیک ها و جریانهای لاوایی می باشد که توده های نفوذی و نیمه نفوذی و همچنین دایکهای سنگهای این کمپلکس را قطع کرده اند. پیروکلاستیک ها و جریان های لاوایی عمدتا شامل پیروکسن تراکی آندزیت، پیروکسن آندزیت، تراکی بازالت، توف و آگلومرا می باشند. توده نفوذی دره زار یک توده ساب ولکانیک گرانودیوریت پورفیری می باشد که در زمان الیگومیوسن در میان این سنگهای آتشفشانی رسوبی نفوذ نموده است. دگرسانی در محدوده کانسار بخوبی گسترش داشته و در چاههای اکتشافی نیز شامل دگرسانی های پروپیلیتیک، آرژیلیک ، فیلیک و پتاسیک می باشد. زون با اهمیت پتاسیک که در کارهای قبلی مورد شناسایی قرار نگرفته بود به طور دقیق مورد شناسایی قرار گرفت. در طی این فرایند محلولهای حاوی پتاسین و سدیم باعث متاسوماتیزم سدیم و پتاسیم در محدوده این زون شده اند. از لحاظ کانی سازی بخشهای اکسیدان، سوپرژن و هیپوژن تشکیل گردیده اند که زون اکسید به طور متوسط 28 متر ضخامت دارد و زون سوپرژن نیز میانگین ضخامتی، در حدود 38 متر و زون هیپوژن به طور میانگین 53 متر ضخامت دارد. میزان باطله موجود در توده غربی حدود 18 میلیون تن محاسبه گردیده و میزان ذخیره قطعی معدن با عیار حدود 0/25% و میانیگ 0/58% مس، بالغ بر 80 میلیون تن سنگ مس می باشد.