بررسی تنوع ژنتیکی، سازگاری، انتخاب و معرفی مناسب ترین ژرم پلاسم اکسشنهای مختلف گیاه آویشن دنایی ( Thymus daenensis Celak. ) در استان مرکزی

جنس L. Thymus متعلق به تیره نعناع و تقریبا ۲۱۵ گونه مختلف از آن در سراسر جهان و ۱۴ گونه گیاه معطر و چند ساله دارد که ۴ گونه از آن انحصاری ایران هستند. گونه های مختلف آویشن در صنایع غذایی، دارویی، بهداشتی و آرایشی استفاده متنوعی دارند. این تحقیق به منظور تعیین و معرفی مناسب ترین اکسشن گونه آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak.) در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی علی آباد- اراک طی سالهای ۱۳۸۶ الی ۱۳۹۰ اجرا گردید. بذرهای ۹ اکسشن از آویشن دنایی از بانک ژن منابع طبیعی ایران دریافت و در جی فی پات محیط گلخانه کشت شدند، در اوایل سال ۱۳۸۸ نشاء ها به زمین اصلی با فواصل روی ردیف و بین ردیف ها یک متر انتقال یافت همچنین با سیستم قطره ای آبیاری شدند. درصد استقرار بوته ها، قطرهای بزرگ و کوچک، مساحت تاج پوشش، ارتفاع گیاه، مراحل فنولوژی، وزن خشک اندام های هوایی، درصد اسانس تولید اسانس در هکتار اندازه گیری و ثبت گردید. بررسی داده ها نشان داد بیشترین درصد استقرار بوته ها در نمونه ۳۸ به میزان ۹۶ درصد بود. حداکثر مساحت تاج پوشش در نمونه های ۶۸ با ۴۷۹۴ سانتی متر مربع مشاهده و تعداد روزهای گلدهی پس از شروع رشد و جوانه زنی محاسبه شد در نمونه های ۴۹ و ۶۲ زودتر از سایر نمونه ها مراحل ۵۰ درصد گلدهی و گلدهی کامل را سپری نمود. میزان اسانس در سال ۱۳۸۹ نمونه های ۶۸ و ۳۸ با ۷۰۵۳ و۷.۳۵ کیلو گرم در هکتار و در سال ۱۳۹۰ نمونه های ۳۸ و ۶۰ به ترتیب با ۴۴.۱۲ و ۲۳.۴۸ کیلوگرم در هکتار برتر از سایرین بود در مجموع سه اکسشن ۶۸،۳۸ و۶۰ مطلوب تر از سایرین بودند.