بررسی فیتوشیمیایی اسانس گیاه Catha edulis Forsk. برای نخستین بار در ایران

گیاه خات با نام علمی Catha edulis Forsk. متعلق به تیره شمشاد از مصارف زیادی در کشورهای همسایه، ولی در داخل کشور ناشناخته است. هدف از این تحقیق بررسی و مطالعه شیمیایی اسانس گیاه خات می باشد. برگ های این گیاه در تابستان ۱۳۹۳ از منطقه شامانیکای آفریقای جنوبی جمع آوری گردید. از دستگاه کلونجر به منظور استخراج اسانس و از دستگاه کروماتوگرافی گازی با طیف سنج جرمی (GC-MS) برای شناسایی ترکیبات تشکیل دهنده اسانس استفاده شد از میان ۳۲  ترکیب شناسایی شده در اسانس گیاه که ۴/۸۳ درصد از کل اسانس را تشکیل می دادند، به ترتیب ترکیبات: ترانس- کاریوفیلن (۴۶/۳ درصد)، منتول (۸۱/۴ درصد)، پالمیتیک آلدئید (۴۴/۳ درصد)، اسید پالمیتیک (۰۱/۸ درصد) و کورن (۱۲/۴۸ درصد) از مهمترین مواد متشکله اسانس گزارش گردید. ترکیب کورن دارای اثرات ضدسرطانی جالبی است که برای اولین بار در این گیاه با این مقدار فراوان مشاهده می شود. وجود ترکیبات ضدسرطان در عصاره و اسانس این گیاه نشان می دهد که گیاه خات به دلیل سنتر ترکیبات ثانویه دارویی مثل کورن می تواند به عنوان یک منبع دارویی با اثر ضدسرطانی مدنظر قرار گیرد.