کاخ جهان نما و مدخل ورود به خیابان چهارباغ در اسناد تصویری و نوشتاری دوران صفوی تا پهلوی

سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 215

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JISUT-7-1_003

تاریخ نمایه سازی: 8 اسفند 1400

چکیده مقاله:

خیابان چهارباغ در طی گسترش شهر اصفهان در زمان شاه عباس اول در خارج از باروی قدیم شهر احداث گردید. در ابتدای شمالی خیابان، که محل ورود از دولت­خانه به خیابان بود، کاخی به نام جهان نما، آن نیز به امر شاه عباس، ساخته شد. با سقوط سلسله صفوی و حمله افغان­ها و در دوره قاجار، به طور خاص با حکومت ظل­السلطان، بسیاری از آثار ارزشمند دوران صفوی، از جمله آثار مذکور، به بهانه­های مختلف تخریب شد. همچنین تغییرات رخ­داده در دوره پهلوی و دوران اخیر باعث شد تا محل دقیق کاخ و شروع خیابان چهارباغ نامشخص گردد. این بخش از شهر صفوی شامل کاخ جهان نما و فضای شمالی، یعنی محل ورود به کاخ، و فضای جنوبی آن، یعنی شروع خیابان چهارباغ، در دوره صفوی در نوشته­های تعدادی از سیاحان اروپایی شرح داده شده و در دوره قاجار، تا قبل از تخریب بنا، توصیفات و تصاویری از آن در منابع قابل دسترس است. در میان این مدارک، اسناد تصویری تهیه­شده از کاخ در دوره صفوی و قاجار و محدوده دولت خانه در دوره پهلوی اهمیت ویژه ای دارند و بررسی و مقایسه آن ها می تواند بسیاری از نانوشته های تاریخی را آشکار کند و اعتبار آن ها را مورد سنجش قرار دهد. نوشته حاضر با بررسی منابع مکتوب و اسناد تصویری از دوره صفوی تا دوره پهلوی سعی در روش کردن وضعیت محدوده مذکور داشته است. این اطلاعات کمک شایانی در پیشبرد طرح باستان­شناختی صورت­گرفته در محل داشت که طی آن، علاوه بر شواهد کاخ جهان نما، داده هایی از بخش شمالی و جنوبی کاخ مربوط به دوران قبل و بعد از صفویه نیز به دست آمد.

نویسندگان

علی شجاعی اصفهانی

استادیار باستان شناسی دانشگاه هنر اصفهان

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آوی، حسین بن محمد (۱۳۸۵)، ترجمه محاسن اصفهان، تصحیح عباس ...
  • اسکندر بیک ترکمان (۱۳۸۲)، تاریخ عالم آرای عباسی، تصحیح ایرج ...
  • بروان، ادوارد (۱۳۸۷)، یک سال در میان ایرانیان، ترجمه مانی ...
  • پرونده ثبتی چهارباغ، آرشیو مرکز اسناد سازمان میراث فرهنگی ...
  • تاورنیه، ژان باتیست (۱۳۶۳)، سفرنامه، ترجمه ابوتراب نوری، با تجدید ...
  • تحویلدار، میرزا حسین خان (۱۳۴۲)، تاریخ اصفهان، به کوشش منوچهر ...
  • جابری انصاری، حاج میرزا حسن خان (۱۳۲۱)، تاریخ اصفهان و ...
  • جابری انصاری، حاج میرزا حسن خان (۱۳۷۸)، تاریخ اصفهان، تصحیح ...
  • جناب، میر سید علی (۱۳۸۶)، آثار و ابنیه تاریخی اصفهان، ...
  • جلال­الدین منجم (۱۳۶۶)، تاریخ عباسی یا روزنامه ملا جلال، به ...
  • دلاواله، پیترو (۱۳۹۰)، سفرنامه: قسمت مربوط به ایران، ترجمه، شرح ...
  • دمندان، پریسا (۱۳۸۲)، هزار جلوظ زندگی: تصویرهای ارنست هولستر از ...
  • دولیه دلاند، آندره (۱۳۵۵)، زیبایی های ایران، ترجمه محسن صبا، ...
  • دیولافوا، ژان (۱۳۶۹)، ایران، کلده و شوش، ترجمه| علی محمد ...
  • رجایی، عبدالمهدی (۱۳۸۳)، تاریخ اجتماعی اصفهان در عصر ظل­السلطان، اصفهان، ...
  • رجایی، عبدالمهدی (۱۳۸۵)، تاریخ مشروطیت اصفهان، اصفهان، مرکز اصفهان­شناسی و ...
  • رنه، هانری (۱۳۳۵)، سفرنامه از خراسان تا بختیاری، ترجمه علی ...
  • سانسون، نیکلاس (۱۳۴۶)، سفرنامه، ترجمه تقی تفضلی، تهران، بی­جا ...
  • سدیدالسلطنه مینابی، محمد علی خان (۱۳۶۲).، سفرنامه سدید السلطنه، تصحیح ...
  • سعادت نوری، حسین (۱۳۴۷)، ظل السلطان، تهران، وحید ...
  • سیف­الدوله، سلطان محمد (۱۳۶۴)، سفرنامه سیف­الدوله معروف به سفرنامه مکه، ...
  • شاردن، ژان (۱۳۷۴)، سفرنامه، ترجمه اقبال یغمایی، تهران، توس ...
  • شجاعی اصفهانی، علی (۱۳۹۳)، «مکان­یابی شهر جی و یهودیه در ...
  • شجاعی اصفهانی، علی (۱۳۹۵)، گزارش مطالعات باستان­شناختی در محوطه جهان ...
  • کمپفر، انگلبرت (۱۳۶۳)، سفرنامه، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران، خوارزمی ...
  • گوبینو، ژوزف آرتور (۱۳۸۳)، سه سال در آسیا، ترجمه عبدالرضا ...
  • لسان­الملک سپهر، محمد تقی خان، (۱۳۷۷)، ناسخ التواریخ، به اهتمام ...
  • لوسی، هاینتس (۱۳۹۱)، «اصطبل شاهی در اصفهان و نقشه محله ...
  • مافروخی اصفهانی، مفضل بن سعد (۱۳۵۲)، محاسن اصفهان، تصحیح جلالالدین ...
  • محمد مهدی اصفهانی (۱۳۶۸)، نصف جهان فی تعریف الاصفهان، تصحیح ...
  • مقیمی اسفندآبادی، مهسا (۱۳۹۰)، «مطالعه، بررسی و سامان­دهی اسناد تصویری ...
  • مهریار، محمد و دیگران (۱۳۷۸)، اسناد تصویری شهرهای ایرانی دوره ...
  • میرزا صالح شیرازی (۱۳۶۴)، مجموعه سفرنامه­های میرزا صالح شیرازی، تصحیح ...
  • ویلز، چالز جیم (۱۳۶۸)، سفرنامه دکتر ویلز، ایران در یک ...
  • همایی، جلال الدین (۱۳۸۴)، تاریخ اصفهان (مجلد ابنیه و عمارات ...
  • Alemi, M., ۲۰۰۵, “Safavid Royal Gardens and Their Urban Relationships,” A ...
  • Aubin, J., ۱۹۷۰, “Eléments pour l’étude des agglomérations urbaines dans ...
  • Babaie, S., ۲۰۰۸, Isfahan and its palaces: statecraft, Shi'ism and ...
  • Bruyn, C., de, ۱۷۲۵, Voyage au Levant…, Rouen ...
  • Coste, P. X., ۱۸۶۷, Monuments modernes de la Perse mesurés, ...
  • Emrani, S. M. A., ۲۰۱۳, The role of gardens and ...
  • Galdieri, E., ۱۹۷۴, “Les Palais d’Isfahan,” Iranian Studies, Vol. ۷, ...
  • https://oi.uchicago.eduSarre, F., ۱۹۳۱, “A Portuguese Carpet from Knole,” The Burlington ...
  • Sarre, F., ۱۹۱۰, Denkmäler persischer Baukunst: geschichtliche Untersuchung und Aufnahme ...
  • Tavernier, J. B., ۱۶۷۶, Les six voyages de Jean - Baptiste Tavernier…, ed. G. Clouzier et C. Barbin, ...
  • Thomson, John, A Collection of Photographs taken in Persia, Turkey ...
  • Wills, C. J., ۱۸۹۱, In the land of the lion ...
  • نمایش کامل مراجع