بررسی نماد گرایی و راز اعداد در معماری ایرانی

از گذشته تا به اکنون بکارگیری نمادها و اعداد در هنر و معماری ایرانی مورد استفاده بوده و همچنین حداقل مقدور از اعداد، نمادها و سمبلها همیشه در بخشی از بناها قابل مشاهده بوده است. جدا از زیبایی ظاهری، به آن زیبایی باطنی و دید معنوی نیز می بخشید، بدون آنکه خدشه ای در کارکرد بنا وارد کند. اعداد همان نقش نماد، مفهوم بخشی به زندگی بشری است که زبان مشترک انسانها از روزگار دیرین تا به امروزند. بعضی از اعداد، نزد گونه های مختلف اعتقادی مردم از معنا و مفهومی رمزگونه و مقدس برخوردار است و برای برخی دیگر بیانی عکس دارند که ریشه این باور تا به الان معلوم نیست . استفاده از هندسه و اشکال پایه همانند دایره، مربع و مثلث در معماری ایران در بناهای مذهبی و غیر مذهبی قبل و بعد از اسلام وجود داشته است که در این نوشته سعی شده به روابطی که اشکال هندسی با اعداد دارند پرداخته شود و سپس با آوردن چند نمونه موردی و بسط دادن این اشکال و اعداد مثال هایی آورده باشیم. فرضیه اصلی این نوشتار اینگونه بیان میشود، نمود ظاهری اعداد در معماری اشکال هندسه هستند و معماران ایرانی با خلق آثار هنرمندانه خود در تلاش بوده است که حکمت خلق اثر را که در باطن کارش نهفته است و ورای ظواهر میباشد به بیننده القاء نماید. در آغاز به پیدایش علم اعداد به عنوان یکی از کهن ترین یافته های بشر و نگاه نمادین به مقوله اعداد پرداخته خواهد شد و در دیگر بخشها نحوه تاثیر اعداد بر معماری، رابطه اعداد و اشکال و تاثیر نمادها بر معماری را بررسی خواهیم نمود که در این مقاله سعی بر آن است که به نقش نمادین اعداد در بناهای معماری ایران مورد بررسی قرار می-گیرد، همچنین به مثالهایی از بکار گیری این عدد در معماری که ظن آن میرود که آگاهانه نیز بوده باشد، اشاره خواهد شد.