باغ ایرانی از منظر قرآن و تاثیر آن برسلامت روان انسان

عناصر معماری منظر سرشار از رویکردهای متفاوت معمارانه است. تناسبات، تضادها، تقارن ها، تعالی و دیگر پارامترهای زیبایی شناسی نیز در آثار معماری منظر همچون سایر هنرها چشمگیر است. اما رویکردهای کارکردی عناصر معماری منظر در بسیاری از موارد دیده نشده است. به همین منظور ارتباط میان چشم انداز و سلامت انسان در تحقیقات و در سطح جهانی بسیار مهم تلقی شده و اهمیت روز افزون پیدا می کند از طرفی لذت بردن از این چشم اندازها ویژگی منحصر به فرد انسان است بدین معنا که انسان ذاتا به طبیعت تمایل دارد و در کنار آن آرامش خاطر پیدا می کند و از طرف دیگر به وضوح می توان دریافت که معماری منظر فقط در راستای زیباسازی محیط گام برنمی دارد بلکه منظر و عناصر طبیعی را به گونه ای طراحی می کند که بر روان فرد تاثیر مثبت داشته باشد. مهم ترین چیزی که باعث می شود تا مواهب مادی و معنوی زندگی در کام ما شیرین و لذت بخش شود، نعمت سلامتی است. متاسفانه ما انسان ها تا فقدان آن را متوجه نشده ایم ارزش و قدر آن را ندانسته ایم. ارزش و اهمیت سلامتی به حدی است که در منابع دینی مکررا آمده است. در بینش اسلامی پرداختن به چگونگی جهان پسین در دامنه وسیعی از منابع، از متون اولیه آن تا منابع عرفانی و احادیث و ادعیه؛ از توجهی خاص برخوردار است. یکی از موضوعات، توصیف باغ بهشت است که در جای جای قرآن از آن نام برده شده است. در این مقاله، ابتدا به مطالعه عناصر اصلی باغ ایرانی پرداخته می شود. پس از آن با مطالعه بر روی دیدگاه حکمت اسلامی در مورد عناصر مذکور در قرآن و نمونه های باغ اسلامی، سعی شده است تا به مفهوم حکمی بهشت نزدیک شده و سپس با جستجو در متن قرآن و تفاسیر مربوط، که تصویر باغ در قرآن بر اصول و عناصر منظری خاص تکیه دارد، به چگونگی ارتباط باغ های ایرانی بر سلامتی انسان پرداخته شود. لذا در این پژوهش مسئله اصلی پاسخ به این است که آیا عناصر باغ های ایرانی می تواند بر روحیه و سلامت انسان تاثیر بگذارد؟ روش تحقیق از نوع کاربردی و توصیفی-تحلیلی است و در بخش گردآوری داده ها، از روش کیفی استفاده شده که برای استخراج مولفه ها از شیوه ی کتابخانه ای و اسنادی صورت پذیرفته است. یافته های این تحقیق نشان می دهد باغ ایرانی با عناصر کالبدی و معنایی خود مانند آب، نظام کاشت گیاهان ،تنوع فضایی، محورهای حرکتی و سلسله مراتب به نوعی حواس پنج گانه انسان را بر انگیخته و موجب حس آرامش و آسایش در انسان می شود.