تبیین الگوی کاهش فساد اداری از طریق فناوری اطلاعات و ارتباطات، شفافیت و سلامت سازمانی

این پژوهش با هدف تبیین الگوی کاهش فساد اداری از طریق فناوری اطلاعات و ارتباطات، شفافیت و سلامت سازمانی انجام شد. روش تحقیق توصیفی- پیمایشی و ازنظر هدف کاربردی است. جامعه آماری شامل تمامی کارشناسان ادارات تربیت بدنی دانشگاه های دولتی ایران بودند که از طریق نمونه گیری کل شمار، ۲۴۰ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود. روایی و پایایی پرسشنامه­ها مورد تائید قرار گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار لیزرل به وسیله آزمون تحلیل مسیر مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته اند. نتایج نشان داد که فناوری اطلاعات و ارتباطات موجب کاهش فساد اداری می گردد. همچنین شفافیت سازی و سلامت سازمانی به عنوان متغیر میانجی بر رابطه بین فناوری اطلاعات و کاهش فساد اداری موثر بودند. لذا وجود این عوامل نه فقط به لحاظ بهبود شرایط کار و پویایی سازمان، بلکه از جهت افزایش مسئولیت پذیری و نیز اعتماد اعضای سازمان به یکدیگر و مدیریت سازمان اهمیت دارد. چکیده بلند:مقدمهفناوری اطلاعات می تواند به عنوان یکی از راه حل های مهم در کاهش فساد و افزایش شفاف­سازی فعالیت ­های سازمان­ های مختلف در نظر گرفته شود( شریفی رنانی و همکاران، ۱۳۹۲).  از آثار مثبت و مطلوب شفافیت سازمانی می ­توان مشارکت بیشتر کارمندان؛ ایجاد اعتماد نسبت به مدیریت سازمان؛ افزایش خلاقیت؛ بهبود عملکرد، افزایش رضایت شغلی کارمندان و سلامت سازمان را نام برد (وجلجسانگ و لستر، ۲۰۰۹).  در مقابل سلامت سازمانی، فساد اداری است و به معنای هنجارشکنی و تخطی از هنجارهای اخلاقی و قانونی و سوءاستفاده از موقعیت و جایگاه شغلی و اداری است (صالحی امیری و شادالویی، ۱۳۹۲). سلامت سازمانی می تواند استعدادهای اعضای سازمان را شناسایی کرده و به کمک آن ها اهداف سازمانی را تحقق بخشد (بیوانس و همکاران، ۲۰۰۷). این پژوهش با هدف اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر کاهش فساد اداری؛ نقش میانجی شفافیت سازمانی و سلامت سازمانی در بین کارشناسان ادارات تربیت بدنی دانشگاه های کشور انجام می­ گردد و به دنبال پاسخ به این سوال است که فناوری اطلاعات و ارتباطات چه تاثیری بر کاهش فساد اداری دارد و آیا شفافیت و سلامت سازمانی می­ تواند بر روی این رابطه اثرگذار باشد؟ روش شناسیروش تحقیق توصیفی- پیمایشی و از نظر هدف کاربردی است. جامعه آماری شامل تمامی کارشناسان ادارات تربیت بدنی دانشگاه های دولتی ایران بودند (۲۴۰ نفر)، که از طریق نمونه گیری کل شمار، تمام افراد به عنوان نمونه انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها، پرسش­نامه پژوهش بین ۲۴۰ نفر توزیع شد؛ که از این تعداد ۲۳۰ پرسش­نامه، برگشت داده شد و در نهایت ۲۲۷ پرسشنامه مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. ابزارهای تحقیق نیز شامل: الف) پرسشنامه محقق ساخته فناوری اطلاعات و ارتباطات ب) پرسشنامه اصلاح شده­ی فساد اداری افضلی و همکاران (۱۳۸۹)؛ ج) پرسشنامه اصلاح شده سلامت سازمانی هوی و فیلدمن (۱۹۹۶)؛ د) پرسشنامه شفافیت سازمانی ساویر (۱۹۹۲).  پرسشنامه­ها به ۱۱ تن از اساتید و متخصصان داده شد که در نهایت آن ها بر روی پرسشنامه­ ها اتفاق نظر داشتند و بدین ترتیب روایی محتوایی پرسشنامه ­ها مورد تایید قرار گرفت. به منظور تعیین پایایی پرسشنامه ­ها نیز از آلفای کرونباخ استفاده شد که میزان آن برای پرسشنامه فناوری اطلاعات و ارتباطات، فساد اداری، سلامت سازمانی و شفافیت سازمانی به ترتیب ۷۹/۰، ۸۱/۰، ۹۰/۰ و ۸۶/۰ بود. در نهایت از مدل معادلات ساختاری و تحلیل مسیر استفاده شد. نرم افزارهای مورد استفاده اس­پی­اس­اس و لیزرل بود. یافته های پژوهشنتایج نشان داد که فناوری اطلاعات و ارتباطات موجب کاهش فساد اداری می گردد. همچنین شفافیت سازی و سلامت سازمانی به عنوان متغیر میانجی بر رابطه بین فناوری اطلاعات و کاهش فساد اداری موثر بودند.  پس می توان نتیجه گرفت که فناوری اطلاعات و ارتباطات به طور غیرمستقیم و از طریق متغیرهای میانجی سلامت سازمانی و شفافیت سازمانی بر کاهش فساد اداری تاثیر دارد. بحث و نتیجه ­گیریمطالعه نقش سلامت سازمانی و شفافیت سازمانی به عنوان عامل میانجی در رابطه بین فناوری اطلاعات و ارتباطات و کاهش فساد اداری کمتر مورد توجه پژوهشگران قرارگرفته است. لذا در این پژوهش به نقش میانجی این متغیرها تاکید شده است.توجه به فناوری اطلاعات و ارتباطات در سازمان­های ورزشی خصوصا ادارات تربیت بدنی دانشگاه­ ها از اهمیت بالایی برخوردار است، لذا باید ادارات تربیت بدنی استفاده از سیستم های مکانیزه اداری و ارائه خدمات به مردم از طریق به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در کاهش مراجعات حضوری و راه اندازی سیستم های دریافت اعلامات و شکایات را در برنامه های خود قرار دهند. با توجه به نگرش مثبت و علاقه ­مندی مدیران در تقویت فرهنگ به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات نسبت به صلاح نظام اداری از طریق رفع بوروکراسی کاذب، زائد و فربه و ناکارآمد آن و حذف سلایق و نظرات شخصی در تصمیم گیری­های سازمانی اقدام گردد.