نشانه شناسی «عنوان» در شعر محمد حلمی الریشه؛ مطالعه موردی: «لاتعطنی تفاحه اخری»، «رساله الی کلیم الله» و «ابابیل»
محل انتشار: فصلنامه ادب عربی، دوره: 13، شماره: 4
سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 172
فایل این مقاله در 21 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JALIT-13-4_002
تاریخ نمایه سازی: 17 اسفند 1400
چکیده مقاله:
نشانه شناسی ادبی، به عنوان دانشی نوین در عصر حاضر، با استفاده از همنشینی واژگان و چیدمان خاص کلمات، در پی رمزگشایی و کشف نشانههای متن است. عنوان متن، از رمزگان های مهم نشانه شناسی و به منزله پیشخوان متن است که می تواند ارتباطی مهم با متن اصلی داشته باشد و خواننده را به کشف مفاهیم ذهنی نویسنده راهنمایی کند؛ از این رو، می توان گفت که عنوان، نقش مهمی در رمز گشایی متن دارد. محمد حلمی الریشه (۱۹۸۵م)، در زمره شاعرانی است که غالبا با استفاده از نمادها و نشانهها، رسالت شعری خویش را به مخاطب القاء میکند. وی به عنوان، به مثابه کلید ورود به متن، اهتمام ویژه داشته است و عنوان در همان ابتدای بسیاری از قصاید وی، تلنگری در ذهن مخاطب ایجاد می کند. در این جستار به مطالعه موردی قصاید «لاتعطنی تفاحه اخری»، «ابابیل» و «رساله الی کلیم الله» پرداخته می شود. از آنجا که عناوین این سه قصیده مبتنی بر فراخوانی داستانهای قرآنی است، پژوهش حاضر بر آن است تا به واکاوی نشانهشناسانه عناوین این قصاید و ارتباط آنها با متن اصلی با تکیه بر بینامتنی قرآنی پرداخته، هدف شاعر را از این فراخوانی بازگو کند و کارکردهای عنوان را در متن در خلال خوانش آن بررسی کند و به کاوش عناوین در سطح ساختاری و دلالی و نقشهای آن بپردازد. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که عناوین قصاید، برگرفته از داستانهای قرآنی و در راستای متن اصلی است که شاعر از آنها برای القای انگارههای ذهنی خویش بهره جسته است؛ دیگر اینکه عناوین، گاه ارتباطی مستقیم با متن دارند؛ یعنی از نظر معنا و لفظ برگرفته از متن هستند و گاه کارکرد آن به شیوهای غیر مستقیم و نیازمند به تلاش مضاعف خواننده در جهت کشف این ارتباط است. همچنین عناوین مذکور، دالهایی با مدلولهای خاص خود و دارای نقشهای توصیفی و جلب کننده هستند.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
ناهید پیشگام
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی
یحیی معروف
استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی
مجید محمدی
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :