گزارش گونه جدیدی از زنگ Carex برای میکوبیوتای ایران

  اعضای تیره Cyperaceae یکی از شایع ترین میزبانان زنگ های جنس Puccinia محسوب می شوند. در ایران تاکنون ۷ گونه از جنس Puccinia روی اعضا تیره فوق گزارش شده اند. از بین این گونه ها ۴ گونه روی اعضای جنس Carex شناسایی شده اند. در این گزارش گونه دیگری از جنس Puccinia روی گیاه میزبان Carex orbicularis subsp. kotschyana (Boiss. & Hohenacker) Kukkonen از ناحیه البرز مرکزی گزارش می شود. نمونه بررسی شده دارای مشخصاتی به شرح زیر بود: اوردینیوم ها در سطح زیرین برگ روی لکه های زرد رنگ به شکل کم و بیش نواری در ردیف های چند تایی و به دنبال هم تشکیل شده بودند. اوردینیوم ها مستطیلی یا کشیده بوده و به رنگ قهوه ای روشن دیده شدند. اوردینیوسپورها تقریبا کروی، بیضوی یا واژ تخم مرغی، با دیواره خاردار به رنگ زرد مایل به قهوه ای بودند. خارهای ظریف در سطح اسپور با فاصله ۳-۲ میکرومتر از یکدیگر قرار داشتند. ضخامت دیواره اوردینیوسپورها ۵/۲-۵/۱ میکرومتر اندازه گیری شد. این اسپورها دارای ۴-۳ منفذ تندشی بودند. ابعاد اوردینیوسپورها ۵/۲۷-۲۰ × (۵/۳۲-)۳۰-۵/۲۲ میکرومتر و میانگین ابعاد آنها ۲۴ × ۲۷ میکرومتر اندازه گیری شدند. تلیومها نیمه فشرده و اندکی برآمده بودند. این سورها به رنگ قهوه ای مایل به سیاه بوده و در سطح زیرین برگ به اشکال مستطیلی یا کشیده غالبا در نوارهای کوتاه روی لکه های زرد رنگ تشکیل شده بودند. تلیوسپورها غالبا گرزی شکل بودند. سلول فوقانی در تلیوسپورها معمولا پهن تر و کوتاه تر از سلول تحتانی بود. این اسپورها در راس غالبا گرد یا پخ و کند بودند. به ندرت تلیوسپورها با راس مخروطی نیز در نمونه بررسی شده دیده شد. دیواره تلیوسپورها صاف بلوطی روشن و در طرفین ۵/۲-۵/۱ میکرومتر و در راس ۵/۱۲-۶ میکرومتر ضخامت داشت. ابعاد تلیوسپورها ۵/۲۲-۱۵ × ۶۰-۵/۳۷ میکرومتر و میانگین ابعاد آنها ۵/۱۹ × ۵۰ میکرومتر اندازه گیری شدند. دنباله تلیوسپورها پایا و حداکثر هم اندازه طول اسپورها بودند (شکل ۱). بر اساس منابع در دسترس (ABBASI, M. et al. ۲۰۰۰. Rostaniha ۱: ۲۳-۴۱) این گونه با هیچ یک از گونه های گزارش شده روی Carex در داخل کشور مطابقت نداشت. بررسی های بیشتر مشخص نمود که ویژگی های نمونه بررسی شده با مشخصات ارایه شده برای گونه Puccinia urticata F. Kern توسط تسوتکو (ZWETKO, P. ۱۹۹۳. Bibliotheca Mycologica, ۱۵۳, ۲۲۲ p.) تطابق کامل دارد. لذا نمونه مورد بررسی تحت گونه فوق شناسایی گردید. این گونه برای میکوبیوتای زنگ های ایران تازگی دارد. به علاوه گیاه C. orbicularis subsp. kotschyana نیز میزبان جدید برای P. urticata محسوب می شود. نمونه بررسی شده: روی subsp. kotschyanaCarex orbicularis، البرز مرکزی، جاده کرج به چالوس، یک کیلومتر بعد از تونل کندوان، اطراف جاده، ارتفاع: ۲۳۸۰ متر، ۲۶/۵/۱۳۷۲، مهرداد عباسی، جمشید فاتحی و الیور فویتزیک (IRAN ۱۵۲۱۲ F)، II+III.