بررسی شاخص های تحمل به تنش خشکی در برخی از ژنوتیپ های ارزن معمولی (miliaceum Panicum.L)

به منظور ارزیابی شاخص های مختلف تحمل و حساسیت به تنش خشکی در ارزن معمولی (Panicum miliaceum)،آزمایشی در سال ۱۳۹۸ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان انجام شد. در این آزمایش ۱۰ ژنوتیپ انتخاب شده ازژرم پلاسم ارزن پژوهشکده فناوری تولیدات گیاهی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار و به طور جداگانه دردو رژیم رطوبتی معمول و کم آبیاری (افزایش زمان بین مراحل آبیاری) مورد ارزیابی قرار گرفت. با توجه به اینکه گزینشژنوتیپ های متحمل به خشکی بر مبنای هر کدام از شاخص ها و یا عملکرد به تنهایی مشکل بوده و حتی گاهی نتایج ضد ونقیضی به دنبال دارد، لذا به منظور تعیین بهترین شاخص (ها)، همبستگی بین عملکرد ژنوتیپ ها با شاخص های تحمل بهخشکی محاسبه شد. در این مطالعه ۷ شاخص میانگین تولید (MP)، شاخص میانگین هندسی تولید (GMP)، شاخصحساسیت به تنش (SSI)، شاخص پایداری عملکرد (YSI)، شاخص تحمل تنش های غیر زنده (ATI)، شاخص پاسخ به تنش(DRI) و شاخص تحمل به تنش (STI) محاسبه و بررسی شد. در مطالعه حاضر شاخص های MP ، GMP و STI همبستگیمعنی داری با عملکرد علوفه در هر دو محیط داشتند. بنابراین شاخص های مناسبی برای نشان دادن ژنوتیپ های با عملکرد بالادر هر دو محیط نرمال و تنش می باشند. شاخص های SSI و ATI همبستگی مثبت و معنی داری با عملکرد در محیط نرمالداشتند و با عملکرد در محیط تنش همبستگی معنی داری نشان ندادند، از آنجا که انتخاب بر اساس مقادیر کم این شاخص-های صورت می گیرد بنابراین این دو شاخص برای تمایز ژنوتیپ های با عملکرد پایین در هر دو محیط و حذف ژنوتیپ هاینامطلوب در ارزن معمولی می تواند استفاده شود. شاخص YSI همبستگی مثبت با عملکرد در محیط تنش دارد و از اینشاخص میتوان برای جدا کردن ژنوتیپ های ارزن معمولی که دارای عملکرد بالا در محیط تنش خشکی هستند، استفاده کرد.نتایج همبستگی بین شاخصها و عملکرد نشان داد که انتخاب بر اساس مقادیر کمتر شاخص DRI می تواند به عنوانشاخصی مناسب برای نشان دادن ژنوتیپ هایی که عملکرد بالا در محیط نرمال دارند، استفاده شود. بنابراین به نظر می رسد کهشاخص های MP ، GMP و STI مناسب ترین شاخص ها از بین ۷ شاخص مورد بررسی برای شناسایی ژنوتیپ های متحمل درارزن معمولی می باشند.