شاخص کارایی عملکرد دانه، معیاری برای انتخاب ژنوتیپ های برتر لوبیا در شرایط تنش خشکی

در توسعه برنامه اصلاحی تولید ارقام کارآمد از نظر مصرف آب در شرایط کمبود آب، شناسایی ژنوتیپ­های لوبیا اهمیت دارد. برای شناخت بهتر واکنش ارقام به کمبود آب، از شاخص­های مختلف استفاده می­شود. یکی از شاخص­هایی که می­تواند در انتخاب ژنوتیپ­های برتر در شرایط تنش به برنامه اصلاحی کمک کند، شاخص کارایی عملکرد است. بنابراین، برای تعیین عملکرد، اجزای عملکرد و شاخص کارایی عملکرد لوبیا در شرایط تنش کمبود آب، این آزمایش به­صورت کرت­های خرد شده و در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. شرایط آبیاری (نرمال و تنش) در کرت­های اصلی و هشت ژنوتیپ لوبیا در کرت­های فرعی بررسی شدند. تجزیه واریانس صفات نشان داد که دوره رشد، عملکرد و اجزای عملکرد در ژنوتیپ­های مورد بررسی تفاوت معنی­دار داشتند. تنش کمبود آب باعث کاهش ۴۷ درصدی عملکرد دانه ژنوتیپ­ها شد. ژنوتیپ­های AND۱۰۰۷ و COS۱۶ به­ترتیب بیشترین شاخص کارایی عملکرد دانه را داشتند. این دو ژنوتیپ به­همراه WA۴۵۰۲-۱ و MCD۴۰۱۱ به­عنوان مصرف کنندگان کارآمد آب گروه­بندی شدند. بر اساس شاخص های حساسیت و مقاومت به خشکی، بهترین ژنوتیپ ها AND۱۰۰۷، COS۱۶ و MCD۴۰۱۱ بودند. با توجه به نتایج این آزمایش، شاخص کارایی عملکرد دانه، معیار مناسبی برای تعیین واکنش ژنوتیپ­های لوبیا به تنش کمبود آب است. ارقامی که در شرایط تنش، عملکرد بیشتری تولید می­کنند و به آبیاری مطلوب واکنش خوبی نشان می­دهند، مطلوب­ترین ژنوتیپ­ها هستند، زیرا قادر به حفظ پتانسیل عملکرد بالای خود در طیف گسترده­ای از آب قابل دسترس می باشند.