بازنگری در نگرش فقهی به نهاد ازدواج در پرتو آموزه های اخلاقی و قرآنی

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 142

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_PAVAH-8-2_006

تاریخ نمایه سازی: 22 فروردین 1401

چکیده مقاله:

مناسبات هنجاری حاکم بر نهاد برده داری و مناسبات هنجاری حاکم بر خرید و فروش کالا در نگرش رایج فقهی به نهاد ازدواج نقش پر رنگی بازی می کنند. با بررسی فتاوای فقیهان در باب نکاح به خوبی می توان ردپای تاثیر این مناسبات را در تشخیص و تعیین حقوق و تکالیف شرعی زن و مرد در نهاد خانواده و ازدواج نشان داد. این تاثیر تا بدانجاست که یگانه مستند برخی از فتاوای رایج در باب نکاح مقایسه ازدواج با خرید کنیز است. این مقاله می کوشد: (۱) با استقراء استدلال های فقهی در باب نکاح این نقش و تاثیر را نشان دهد؛ (۲) نشان دهد که این نگرش از نظر اخلاقی قابل دفاع نیست؛ (۳) نشان دهد که میان این نگرش و نگرش قرآن به نهاد ازدواج تفاوت عمیقی وجود دارد؛ و (۴) با ارائه تفسیر جدیدی از روایات مربوط به باب نکاح، نشان دهد که برداشت رایج فقهی از این روایات نادرست است، و قرآن و سنت معتبر، نگرش تاجرانه و مردسالارانه به نهاد ازدواج و نگرش مالکانه و سطله جویانه مردان نسبت به زنان را تایید نمی کند.

نویسندگان

سید رسول موسوی

دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

ابوالقاسم فنائی

استادیار دپارتمان فلسفه؛ دانشگاه مفید، قم، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • کتاب­نامه کتب و مقالات الف- ۱: فارسیقرآن کریم ...
  • ابن فارس، احمد (۱۴۰۴ ق)، معجم مقاییس اللغه، جلد ۳ ...
  • اراکی، محمدعلی (۱۴۱۹ ق)، کتاب النکاح، قم: نور نگار ...
  • الازهری، محمد (۱۴۲۱ ق)، تهذیب اللغه، جلد ۴، بیروت: دار ...
  • انصاری، مرتضی (۱۳۷۴ الف)، المکاسب المحرمه، جلد ۳، قم: کنگره ...
  • انصاری، مرتضی (۱۳۷۴ ب)، کتاب النکاح، قم: کنگره جهانی بزرگداشت ...
  • ایروانی، علی (۱۴۰۶ ق)، حاشیه المکاسب، جلد ۱، تهران: وزارت ...
  • بحرانی، یوسف (۱۴۰۵ ق)، الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره، ...
  • جزیری، عبدالرحمن و دیگران (۱۴۱۹ ق)، الفقه علی المذاهب الاربعه، ...
  • جوهری، اسماعیل (۱۳۷۱ ق)، الصحاح: تاج اللغه و صحاح العربیه، ...
  • حائری، حسین (۱۴۲۸ ق)، مبانی فتاوی فی الاموال العامه، قم: ...
  • حائری، سید محمد (بیتا)، کتاب المناهل، قم: موسسه آل البیت ...
  • حر عاملی، محمد (۱۴۱۶ ق)، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل ...
  • حکیم، سید محسن (۱۴۱۶ ق)، مستمسک العروه الوثقی، جلد ...
  • حلبیان، حسین و حسین ناصری مقدم (۱۳۹۷)، «چیستی شناسی مهر ...
  • حلی، ابن ادریس (۱۴۱۰ ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، جلد ...
  • حلی، حسن (علامه حلی) (۱۴۱۳ ق)، قواعد الاحکام فی معرفه ...
  • حلی، محمد (فخر المحققین) (۱۳۸۷)، ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات ...
  • حلی، مقداد (فاضل مقداد) (۱۴۰۳ ق)، نضد القواعد الفقهیه علی ...
  • حلی، نجم الدین (محقق حلی) (۱۴۰۸ ق)، شرائع الاسلام فی ...
  • خمینی، سید روح الله (بیتا)، تحریر الوسیله، جلد ۲، قم: ...
  • خویی، سید ابوالقاسم (۱۴۱۸ ق)، موسوعه الامام خویی، جلد ۳۲، ...
  • رضی، سید محمد (۱۴۱۴ ق)، نهج البلاغه، قم: هجرت ...
  • الزحیلی، وهبه (۱۴۰۵ ق)، الفقه الاسلامی و ادلته، جلد ۷، ...
  • سبحانی، جعفر (۱۴۱۴ ق)، نظام الطلاق فی الشریعه الغراء الاسلامیه، ...
  • سبزواری، سید عبدالاعلی (۱۴۱۳ ق)، مهذب الاحکام، جلد ۲۴، ...
  • شبیری زنجانی، سید موسی (۱۴۱۹ ق)، کتاب نکاح، جلد ۱، ...
  • شمس الدین، محمد (۱۹۹۶ م)، حقوق الزوجه، بیروت: الموسسه الدولیه ...
  • شمس الدین، محمد (بیتا)، الستر و النظر، قم: موسسه المنار ...
  • صدوق، محمد (۱۳۸۶)، علل الشرائع، جلد ۲، قم: کتابفروشی داوری ...
  • طباطبائی حائری، سید علی (۱۴۱۸ ق)، ریاض المسائل، جلد ۷، ...
  • طریحی، فخرالدین (۱۳۷۵)، مجمع البحرین، جلد ۲، چاپ سوم، تهران: ...
  • طوسی، محمد (۱۳۸۷)، المبسوط فی فقه الامامیه، جلد ۴، چاپ ...
  • طوسی، محمد (۱۴۰۷ ق)، تهذیب الاحکام، جلد ۷، چاپ چهارم، ...
  • عاملی، زین الدین (۱۴۱۰ ق)، الروضه البهیه فی شرح ...
  • عاملی، زین الدین (۱۴۱۳ ق)، مسالک الافهام الی تنقیح ...
  • عمیدی، سید عمیدالدین (۱۴۱۶ ق)، کنز الفوائد فی حل مشکلات ...
  • غزالی، محمد (بیتا)، احیاء علوم الدین، جلد ۴، بی جا: ...
  • فاضل لنکرانی، محمد (۱۳۷۹ الف)، تفصیل الشریعه فی شرح تحریر ...
  • فاضل لنکرانی، محمد (۱۳۷۹ ب)، تفصیل الشریعه فی شرح تحریر ...
  • فاضل هندی، محمد (۱۴۱۶ ق)، کشف اللثام و الابهام عن ...
  • فنائی، ابوالقاسم (۱۳۹۴)، اخلاق دینشناسی، تهران: نگاه معاصر ...
  • فیض کاشانی، محمد (۱۴۱۷ ق)،المحجه البیضاء، جلد ۳، قم: موسسه ...
  • فیومی، احمد (۱۴۱۴ ق)، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر ...
  • کاتوزیان، ناصر (۱۳۸۸)، دوره حقوق مدنی خانواده، جلد ۱، چاپ ...
  • کرکی، علی (۱۴۱۴ ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، جلد ...
  • کلینی، محمد ( ۱۴۲۹ ق)، الکافی، جلد ۱۰، قم: درالحدیث ...
  • محقق داماد، سید مصطفی (بیتا)، بررسی فقهی حقوق خانواده- نکاح ...
  • مشکینی، علی (بیتا)، مصطلحات الفقه، بیجا: بینا ...
  • مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۹۰)، جامعه و تاریخ از نگاه قرآن، ...
  • مفید، محمد (۱۴۱۰ ق)، المقنعه، قم: موسسه النشر الاسلامی ...
  • مکارم شیرازی، ناصر (۱۴۲۴ ق)، کتاب النکاح، جلد ۱ و ...
  • میرزای قمی، ابوالقاسم (۱۴۲۷ ق)، رسائل المیرزای القمی، جلد ۱، ...
  • نجفی، محمدحسن (۱۴۰۴ ق)، جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، جلد ...
  • هاشمی شاهرودی، سید محمود و همکاران (۱۴۲۳ ق)، موسوعه الفقه ...
  • یزدی، سید محمدکاظم (۱۴۱۹ ق)، العروه الوثقی فیما تعم به ...
  • یزدی، سید محمدکاظم ( ۱۴۲۱ ق)، حاشیه المکاسب، جلد ۱، ...
  • نمایش کامل مراجع