راهکارهای آینده پژوهی در سکونتگاه های غیر رسمی مشهد مقدس

با توجه به اینکه جهان امروز دستخوش تغییرات، دگرگونی ها و تحولات در عرصه های مختلفی شده است رشد و گسترش اسکان غیر رسمی و پیامدهای آن نیز دچار تغییر شده است. امروزه فرایند شکل گیری و گونه شناسی سکونتگاه های غیر رسمی متحول شده است و این تغییر فرایند و پیچیدگی، خود ضرورت آینده نگری گسترش این پدیده را روشن و توجیه می کند. هدف تحقیق حاضر، آینده پژوهی وضعیت سکونتگاه های غیررسمی و ارائه سناریوهای محتمل آینده در افق زمانی ۱۴۱۰ با استفاده از نظریه سیستمی است که برای سناریوی مطلوب که هم جهت با کنترل گسترش و ساماندهی سکونتگاه ها خواهد بود؛ راهبردهایی ارائه شد. این پژوهش از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی ( کمی-کیفی مبتنی بر منابع علمی-اسنادی، مشاهدات و پیمایش های میدانی و تجزیه و تحلیل نرم افزاری است. روش کمی پژوهش مبتنی بر استفاده از نرم افزارهای ونسیم، میک مک و سناریو ویزارد و ارائه راهبرد با مدل تحلیلی سوات می باشد و روش کیفی نیز مبتنی بر مصاحبه های نیمه ساختار یافته و تحلیل کیفی سناریوهای به دست آمده از روش کمی است. با روش کمی (نرم افزار میک مک ) ۸ عامل "خشکسالی های منطقه ای"، "شیوه مدیریت متمرکز "، " سیاست های نامتوازن منطقه ای"، " ضعف مدیریت یکپارچه شهری"، "ضعف نظارت سازمان های شهری بر حریم و محدوده شهر مشهد و اجرای طرح های شهر" ، "رکود کشاورزی" و "بیکاری" به عنوان نیروهای محرک و پیشران و پیش برنده گسترش سکونتگاه های غیر رسمی به دست آمده اند که در تحلیل کیفی این ۸ عامل در دو محور اقتصاد ومدیریت دسته بندی شدند. پس از تدوین سناریوها، سناریوی محتمل برای الگوی گسترش آینده سکونتگاه های غیررسمی کلانشهر مشهد در افق ۱۴۱۰، سناریوی گسترش تدریجی سکونتگاه ها به دست آمد که در شرایط آرامش نسبی منطقه، بهبود مقطعی مدیریت و افت عوامل اقتصادی محقق خواهد شد و الگوی تصرف زمین نیز به شکل خزشی پیش بینی شد. در نهایت نیز برای وضعیت مطلوب آینده راهبردهایی در سطوح بلندمدت در مقیاس ملی، میان مدت در مقیاس منطقه ای و کوتاه مدت در مقیاس محلی ارائه شد.