بررسی ابعاد محیطی مسکن از دیدگاه اسلام (نمونه مطالعاتی: شهر یزد)

تعالیم اسلام، تمام فعالیت ها و نیازهای معنوی، روحی، محیطی بشر را در بر می گیرد. مسکن اسلامی از منظر قرآن، مکان ظهور جلوه های الهی است. تاکید بر ابعاد محیطی مسکن طبق نظام معرفتی اسلام یک امر مهم و ضروری برای دستیابی به کیفیت مطلوب سکونت به نظر می رسد. این پژوهش از نوع کاربردی و شیوه آن توصیفی و تحلیلی می باشد که باهدف شناخت طبیعت به عنوان نشانه هایی از حکمت خداوند و همچنین نظر در طبیعت برای رسیدن به یک جزء از کل انجام شده است و تلاش دارد مسکن قدیم را با مسکن جدید مقایسه کند. در پژوهش حاضر ابتدا به سیر رابطه تاریخی انسان با طبیعت پرداخته شده و در ادامه ادبیات شهر اسلامی و ویژگی های آن ها مورد توجه قرار گرفته است. سپس طبیعت و عناصر آن در اسلام و نظرات متفکران اسلامی در ارتباط با طبیعت پرداخته شده است. در ادامه ی این روند به ادغام دو موضوع طبیعت و شهرهای اسلامی در مبحثی تحت عنوان تعادل های اکولوژیکی و شهرهای اسلامی اشاره می-گردد و عقیده متفکران در رابطه با محیط شهری از دیدگاه اسلام بررسی می گردد. در نمونه موردی از آنجا که بافت تاریخی شهر یزد به عنوان یک نمونه بارز از شهرسازی اسلامی شناخته می شود، به بررسی آن در دو دوره زمانی پرداخته می شود. اول دوره ای که پیش از شکل گیری نظام برنامه ریزی شهری در ایران و دوم دوره ی پس از شکل گیری نظام برنامه ریزی شهری و ورود تکنولوژی به کشور و نهایتا به ۳ نمونه از پروژه هایی که در راستای بازگشت به شهرسازی اسلامی در یزد اجرا شده اند اشاره گردیده است. نتیجه مطالعات نشان دهنده این مهم است که به لحاظ تطابق محیطی و ارتباط با تعالیم اسلامی، ساختار مسکن قدیم و مصالح بکار رفته در آن، نسبت به مسکن جدید از مطلوبیت بالاتری برخوردار بوده اند.