بازتاب سرزندگی و حس دلبستگی به مکان در طراحی سرای محله (نمونه موردی: محله سرتپوله سنندج)

ارتباط میان بشر و مکان یا وابستگی به مکان به عنوان شالوده ای برای پاسخگویی به بسیاری از نیازهای انسان به واسطه مکان و معنا بخشی به حیات بیان شده است؛ که در روند شکل گیری این وابستگی، دو عنصر انسان و مکان از طریق عنصر سوم تعامل به لحاظ شناختی، عاطفی و عملکردی، وارد فرآیندی می شوند که در آن عامل چهارم یا زمان نیز قابل مطرح شدن می باشد. چنانچه از دیدگاه یک معمار و طراح به نتایج پژوهش های گذشته و نیز مبحث انسان و مکان بنگریم می توان پنجمین عنصر یعنی مشارکت در طراحی مکان را نیز به این مجموعه افزود. لذا توجه به پنج عنصر مهم ترین الزام حرکت طراحان در مسیر ارتقاء دلبستگی های مکانی در فضاهای مختلف است. این پژوهش با هدف دستیابی به معیارهای طراحی سرای محله با رویکرد ارتقاء دلبستگی مکانی و سرزندگی انجام شده است. در همین راستا باتوجه به مطالعات میدانی صورت گرفته، محله سرتپوله واقع در شهر سنندج براساس محدوده طراحی انتخاب شده است. طراحی در این محدوده تحت تاثیر عوامل معنایی، هویتی، بومی و نیز تاثیر پذیرفتن از نظرات استفاده کنندگان از این محدوده، انجام پذیرفته و تمامی نیروهای موثر در این بخش به صورت فیریکی خود را در طراحی نمایان ساخته اند. روش مورد استفاده در این پژوهش، راهبرد کیفی بوده و ابزار مورد استفاده پرسش نامه و مشاهدات میدانی می باشد. به این صورت که پرسشنامه هایی توسط محقق طراحی شده و پس از تایید توسط متخصصان در میان جامعه نمونه توزیع و سپس نتایج به صورت کیفی تحلیل می گردد. نتایج این پژوهش نشان می-دهد که با استفاده از شاخصه ها و مولفه های دلبستگی به مکان و سرزندگی در ابعاد مختلف عملکردی، زیباشناختی و زیست محیطی می توان حضور کاربران را در سرای محله پررنگ کرد و در نهایت شاهد محله ای پویا، سرزنده و همخوان با نیازهای ساکنینی باشیم که در تصمیم گیری های مدیریت محله ای نقش ایفا می کنند.