تبیین چارچوب عقلانیت بر اساس آموزه های اسلامی و سهم یاری های آن برای مدیریت دولتی

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 301

فایل این مقاله در 46 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_IMIHU-29-4_001

تاریخ نمایه سازی: 28 فروردین 1401

چکیده مقاله:

نظام های سیاسی که حاکمیت خود را با ابزاری به نام دولت اعمال کرده­اند، در اداره امور عمومی مملکت خویش رویکرد و راهبردی را در پیش گرفته­اند که مبتنی بر نظریه ای راجع به عقلانیت بوده است. مسئله اصلی این پژوهش، یافتن رویکرد اسلام (آیات قرآن کریم و روایات معصومان) (ع) به عقلانیت و سهم یاری های آن برای مدیریت دولتی اسلامی است. این پژوهش از نوع کیفی بوده و راهبرد آن تحلیل مضمون است که طی آن با رجوع به منابع معتبر و جستجوی واژه عقل و مشتقات و مترادفات آن، آیات و روایات منتخب با استفاده از الگوی کینگ و هورکس تحلیل مضمون گردید تا اینکه شبکه نهایی مضامین شکل گرفت. بر این اساس، عقلانیت اسلامی دارای سه بعد اصلی: زمینه­ها، پیامدها و ساحت­های عقلانیت شامل سه ساحت «اندیشه­ها، بینش­ها و نگرش­ها»، «گرایش­ها و انگیزه­ها و منش­ها» و «اعمال و رفتارها» بود. در ساحت اندیشه، مضامین ناظر به شرایط لازم و حداقلی عقلانیت، عنوان «تمییزمحوری» و مضامین ناظر به شرایط ایدئال و آرمانی عقلانیت، عنوان «توحیدگرایی» گرفتند. همچنین در ساحت صفات، مضامین ناظر به شرایط لازم و حداقلی، عنوان «اعتدال­محوری» و مضامین ناظر به شرایط ایدئال و آرمانی عقلانیت، عنوان «تعالی­گرایی» گرفتند. در ساحت اعمال نیز مضامین ناظر به شرایط لازم و حداقلی، عنوان «عدالت­محوری» و مضامین ناظر به شرایط ایدئال و آرمانی عقلانیت، عنوان «احسان­گرایی» گرفتند. در نهایت با تحلیل شبکه مضامین حاصله، سهم یاری­های عقلانیت اسلامی برای مدیریت دولتی در ابعاد مذکور ارائه گردید.

نویسندگان

احسان رحیمی

نویسنده مسئول: دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، گرایش تصمیم گیری و خط مشی گذاری عمومی، پردیس فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران

حسن زارعی متین

استاد، دانشکده مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی، دانشگاه تهران، ایران

عبدالله توکلی

دانشیار، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران

حمیدرضا یزدانی

استادیار، دانشکده مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی، دانشگاه تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند ...
  • آزاد ارمکی، تقی (۱۳۷۵)، جامعه شناسی عقلانیت، قبسات، س ۱، ...
  • ابن فارس، ابی الحسین بن فارس رازی (۱۳۸۹ ق). معجم ...
  • ابن منظور، ابی الفضل جمال الدین محمد بن مکرم بن ...
  • الجوهری، ابی نصر اسماعیل بن حماد (۱۴۰۷ ق)، الصحاح (تاج ...
  • بختیار نصرآبادی، حسنعلی؛ حیدری، محمدحسین و بهروان، حمیدرضا (۱۳۹۰)، نسبت ...
  • تورانی، حیدر (۱۳۸۷)، بررسی نقش عقلانیت قرآنی در سلامت تصمیمات ...
  • حسنی نیک، محمدعلی و مختاریان­پور، مجید (۱۳۹۷). عقلانیت مدیریت جهادی، ...
  • خزایی، احمدرضا (۱۳۹۳)، جایگاه عقلانیت در مدیریت فرهنگی از نگاه ...
  • خیری، بهرام (۱۳۷۷)، بررسی تئوریک عقلانیت در مدیریت دینی، پایان ...
  • دانایی فرد، حسن (الف) (۱۳۹۵)، چالش های مدیریت دولتی در ...
  • دانایی فرد، حسن (ب) (۱۳۹۵)، نهضت­های مدیریتی در بخش دولتی ...
  • دانایی فرد، حسن؛ ثقفی، عمادالدین و مشبکی اصفهانی، اصغر (۱۳۸۹)، ...
  • دانایی فرد، حسن و مظفری، زینب (۱۳۸۷)، ارتقاء روایی و ...
  • دانگ، لیشنگ (۱۳۹۷)، نظریه­های اداره عمومی: عقلانیت ابزاری و ارزشی، ...
  • درخشه، جلال و موسوی­نیا، مهدی (۱۳۹۷)، کارکرد نظریه عقلانیت سیاسی ...
  • دهخدا، علی اکبر (۱۳۴۱)، لغت نامه دهخدا، ج ۳، تهران، ...
  • دهقان طرزجانی، علی (۱۳۹۶)، دلالت­های عقلانیت قرآنی در خط­مشی­گذاری عمومی، ...
  • راغب اصفهانی، حسین ابن محمد (۱۳۷۳)، مفردات الفاظ القرآن، تهران، ...
  • رحیمی، احسان و حسینی، فردین (۱۳۹۸)، تحلیل ابعاد و مولفه­های ...
  • رحیمی، احسان؛ زارعی متین، حسن و پرکان، حسین (۱۳۹۷)، تبیین ...
  • شیخ­زاده، محمد و بنی­اسد، رضا (۱۴۰۰)، تحلیل مضمون: مفاهیم، رویکردها ...
  • رهبر، احسان (۱۳۹۱)، مفهوم­پردازی سازمان­های ایمان­محور و بررسی نقش آن­ها ...
  • طباطبایی، امیر؛ پرخیده، حسنی؛ مرتضوی، حامد و طباطبایی­چهر، محبوبه (۱۳۹۲)، ...
  • عابدی جعفری، حسن؛ تسلیمی، محمد سعید؛ فقیهی، ابوالحسن و شیخ ...
  • فرازمند، علی (۱۳۹۰)، مدیریت دولتی در عصر امپراطوری جهانی هخامنشیان، ...
  • فروزنده، لطف الله (۱۳۹۰)، عقلانیت و جایگاه آن در سیاست­گذاری، ...
  • فیروزآبادی شیرازی، مجدالدین محمد بن یعقوب (۱۳۶۲)، قاموس المحیط، بیروت، ...
  • قرشی، علی اکبر (۱۳۶۴)، قاموس قرآن، ج ۵، تهران، دارالکتب ...
  • کرمانی، سعید (۱۳۹۱)، معناشناسی عقل در قرآن کریم با تکیه ...
  • محمدپور، احمد (۱۳۸۸)، ارزیابی کیفیت در تحقیق کیفی: اصول و ...
  • محمدپور، احمد (۱۳۹۷)، روش در روش: درباره ساخت معرفت در ...
  • منصورنژاد، محمد (۱۳۸۳)، عقل در سه دین بزرگ آسمانی: زرتشت، ...
  • منطقی، محسن (۱۳۹۵)، ابزارهای شناخت در مدیریت اسلامی، عیار پژوهش ...
  • میزان الحکمه، ترجمه محمد محمدی ­ری­شهری. نسخه آنلاین، http://lib.eshea.ir/۵/۱/۲۷۳۰۷ ...
  • نقی پورفر، ولی الله (۱۳۹۰)، مبانی و بسترهای تفکر و ...
  • نقی پورفر، ولی الله و موسوی مقدم، محمد (۱۳۹۵)، گزینش ...
  • نیسی، عبدالحسین؛ آذر، عادل؛ مقبل با عرض، عباس و نقی ...
  • وحیدی­منش، حمزه علی (۱۳۹۴)، دموکراسی و عقلانیت اسلامی، معرفت سیاسی، ...
  • Bolis, I., Morioka, S. N., & Sznelwar, L. I. (۲۰۱۷), ...
  • Bourgan, J. (۲۰۱۱), A New Synthesis of public Administration: Servicing ...
  • Craske,j., Loschmann, j. (۲۰۱۸). On Rationality. https ://doi.org/ ۱۰.۱۱۷۷/ ۱۴۷۸۹ ...
  • de Oliveira Fornasier, M. and Franklin, S. )۲۰۱۹(, Governance, rational ...
  • Fox, C. (۲۰۰۲), What Do We Mean When We Saa ...
  • Formal Rationality as Ideal; ۲ The Textbook Approach to Management ...
  • Gulick, L. (۱۹۳۷), Notes on the Tbeory of Organization, in ...
  • Habermas, J. (۱۹۸۴), The theory of communicative action, volI, Boston, ...
  • Hood, C. (۱۹۹۱), A public Administration for All Seasons?, public ...
  • Kalberg, S. (۱۹۸۰), Max Weber's types of rationality: Cornerstones for ...
  • King, N. and Horrocks, C. (۲۰۱۰), Interviews in qualitative research. ...
  • Knauff, M, Spohn, W. (۲۰۲۱), The Handbook of Rationality. Cambridge, ...
  • Moore, M. H. (۱۹۹۵), Creating Public Value: Strategic Management in ...
  • Olmez, A. E. Sumer, H. C., and Soysal, M. (۲۰۰۴), ...
  • Ostrom, V. (۱۹۷۱), Public Choice: A Different Approach to The ...
  • Rescher, N.)۱۹۸۸(, Rationality: A Philosophical Inquiry into the Nature and ...
  • Rutgers, M. R. (۱۹۹۹), Be Rational! But What it Means?, ...
  • Ryan, N. (۱۹۹۹), Rationality and Implementation Analysis, Journal of Management ...
  • Saunders, M., Lewis, P., Thornhill,A. (۲۰۰۹), Research Methods for Business ...
  • Sarker M.N.I. (۲۰۱۹), Instrumentally Rationalizing Public Administration. In: Farazmand A. ...
  • Simon, H. A. (۱۹۵۷), Administrative Behavior, New York, Macmillan ...
  • Sinkovics, R. R. (۲۰۰۸), Enhancing the Trustworthiness of Qualitative Research ...
  • Snellen, I. (۲۰۰۲), Conciliation of Rationalities: The Essence of Public ...
  • Snyder, P. Hall, M. Robertson, J. Jasinski, T. Miller, J. ...
  • Taylor, F.w. (۱۹۱۱), The Principles of Scientific Management, New York, ...
  • Tenbensel, T. (۲۰۰۲), Assessing the Relative Merits of Policy Commitment: ...
  • Tomer, J. (۲۰۰۸), Beyond the rationality of economic man, toward ...
  • Twining, J. (۲۰۰۰), A Naturalistic Journey into the Collaboratory: In ...
  • Ventriss, C. (۲۰۰۲), The Need and Relevance for Public Rationality: ...
  • Waldo, D. (۱۹۵۵), The study of Public Administration(۱۱ed.), New Yourk, ...
  • Weber, M. (۱۹۴۷), Economy and society, NewYork, Bedminster ...
  • Weber, M. (۱۹۶۸), The Theory of Social and Economic Organization, ...
  • White, L. D. (۱۹۴۸), Introduction to Public Administration, New York, ...
  • Wilson, W. (۱۸۸۷), The Study of Public Administration, Political Science ...
  • نمایش کامل مراجع