بررسی تطبیقی «برساخت‎گرایی اجتماعی» و «نظریه اقتران شدید»: یک مطالعه تطبیقی در حوزه هستی‎شناسی اجتماعی

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 199

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_ISSJ-13-26_006

تاریخ نمایه سازی: 28 فروردین 1401

چکیده مقاله:

مقاله حاضر به معرفی و مقایسه پیامدهای نظری دو دیدگاه متفاوت در حوزه «هستی‎شناسی اجتماعی»، یعنی نظریه «برساخت‎گرایی اجتماعی» و نظریه «واقعیت‎های اجتماعی و اقتران شدید» می‎پردازد. هر دوی این نظریات قائل به فردگرایی هستی‎شناختی هستند، اما به سنت‎های فکری متفاوتی تعلق دارند. برساخت‎گرایی اجتماعی بیش و پیش از همه متاثر از پدیدارشناسی اجتماعی آلفرد شوتس است. همچنین این دیدگاه از زمینه وسیع‎تر سنت پدیدارشناسی ادموند هوسرل و برخی اندیشه‎های ماکس وبر تاثیر پذیرفته است. در مقابل، نظریه «اقتران شدید» ریشه در فلسفه زبان برخی اندیشمندان مسلمان دارد. در سنت تعلیمی مسلمانان، بیشتر مباحث مربوط به حوزه فلسفه زبان در دانش اصول فقه‎ تبلور یافته‎اند و این دیدگاه نیز تا حد زیادی از اندیشه‎های فلسفه زبانی میرزای نائینی و شهید محمدباقر صدر الهام گرفته است. در پژوهش حاضر، پس از ارائه تصویری از دو نظریه مذکور، با روشی مقایسه‎ای و تحلیلی، نشان داده خواهد شد که نظریات قائل به «فردگرایی هستی‎شناختی»، در عین وجوه اشتراک فراوان (نظیر تمرکز بر ذهن انسانی و قواعد حاکم بر آن)، ضرورتا پیامدهای نظری و روش‎شناختی یکسانی به دنبال ندارند و ریشه این اختلاف پیامدها در مفروضات فلسفی متفاوت آنهاست.

نویسندگان

صالح کریمی مهرآبادی

دانشگاه خوارزمی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه جامعه شناسی، تهران، ایران

سید حسین نبوی

گروه جامعه شناسی، دانشگاه خوارزمی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • بودون، ریمون و بوریکو، فراسنوا (۱۳۸۵)، فرهنگ جامعه شناسی انتقادی، ...
  • جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۵)، جامعه در قرآن، قم: انتشارات اسراء ...
  • دارندورف، رالف (۱۳۷۷)، انسان اجتماعی، چ۱، ترجمه غلام رضا خدیوی، ...
  • رشیدیان، عبدالکریم (۱۳۸۸)، هوسرل در متن آثارش، چ۲، تهران: نشر ...
  • سیدی فرد، سیدعلی (۱۳۹۴ الف)، نظریه اعتباریات و جامعه‎شناسی معرفت ...
  • (پاییز و زمستان ۱۳۹۴ ب)، «نقد نظریه اصالت فرهنگ براساس ...
  • (۱۳۹۵)، هستی‎شناسی اجتماعی: درآمدی بر یک نظریه نو، تهران: نشر ...
  • (آبان ۱۳۹۹)، تحلیلی از کنش اجتماعی، تهران: نشریه علوم انسانی ...
  • (۱۳۹۹)، «در باب آسیب اجتماعی و نظام‎های اجتماعی»، تهران: نشریه ...
  • (بی‎تا)، ژرف‎کاوی: روشی برای شناخت مسائل اجتماعی، قم: نشر مفتاح ...
  • صدر، محمدباقر (شهید صدر) (۱۴۲۸ق)، مباحث الاصول، تقریرات آیت الله ...
  • (۱۴۳۵ ف)، المدرسه القرآنیه، مرکز الدراسات التخصصیه للشهید الصدر، ص۸۶ ...
  • (۱۳۸۴)، «درآمدی بر مباحث تحلیلی الفاظ علم اصول»، ترجمه محمدعلی ...
  • طباطبایی، سیدمحمدحسین (علامه) (۱۳۸۷)، روابط اجتماعی در اسلام، ترجمه محمدباقر ...
  • طوسی، خواجه نصیرالدین (۱۳۸۹)، اخلاق ناصری، تصحیح سیاوش خوشدل، ص۲۶۱−۲۶۲ ...
  • عبداللهی، محمدعلی (۱۳۸۴)، «روش اثبات مدعیات زبانی در فلسفه تحلیلی ...
  • (۱۳۸۴)، «طبقه بندی افعال زبانی در فلسفه تحلیلی و علم ...
  • لاریجانی، صادق (۱۳۸۱)، «فلسفه تحلیلی و علم اصول: مباحث مقایسه ...
  • مروارید، محمود (۱۳۸۴)، «نظریات شئ انگارانه معنا در فلسفه تحلیلی ...
  • (۱۳۸۴)، «علم اجمالی و گزاره فصلی»، مجله نقد و نظر، ...
  • مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۹۰)، جامعه و تاریخ از نگاه قرآن، ...
  • مطهری، مرتضی (۱۳۷۲)، جامعه و تاریخ، انتشارات صدرا، ص۲۴−۲۹ ...
  • مک کواری، جان (۱۳۷۶)، مارتین هایدگر، چ۱، ترجمه محمدسعید حنایی ...
  • نائینی، محمدحسین (میرزای نائینی) (۱۳۷۶)، فوائد الاصول، ج۱، تقریرات محمدعلی ...
  • واعظی، احمد (۱۳۷۹)، علم اصول و دیگر شاخه های زبانی، ...
  • Barber, Michael. ۲۰۲۰, Alfred Schutz, The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer ...
  • Berger, P., Berger, B. and Kellner, H. ۱۹۷۴, Homeless Mind: ...
  • Berger, P. and Luckman. ۱۹۹۱, The Social Construction of Reality: ...
  • Durkheim, Emil. ۱۹۸۲, The Rules of Sociological Method. Translated by ...
  • Lawson. Anthony. ۲۰۱۵, A Conception of Social Ontology. In Social ...
  • Little, D. ۱۹۹۱, Varieties of Social Explanations. Westview Press. First ...
  • Psathas, George. ۱۹۹۴, Conversation Analysis: The Study of Talk−in−Interaction. Sage ...
  • Searle. John. ۲۰۱۰, Making the Social World. Oxford: Oxford University ...
  • Seidman. Steven ۲۰۱۷, Contested Knowledge: Social Theory Today. Wiley Blackwell ...
  • Risjord, Mark. ۲۰۱۴, Philosophy of Social Science: A Contemporary Introduction. ...
  • Ritzer, George. ۲۰۱۴, Sociological Theory. New York. McGraw−Hill. Ninth edition ...
  • Rogers, Mary. ۲۰۰۰, Alfred Schütz. in The Blackwell Companion to ...
  • نمایش کامل مراجع