نقش معماری بومی در خانه های مناطق سرد و کوهستانی نمونه موردی: خانه آصف در سنندج

شهر سنندج در اقیلم سرد و کوهستانی واقع شده است، و سرما مهمترین و اساسی ترین مشکلی است که مردم این منطقه با آن مواجه هستند. معماران سنتی این مشکل را به صورت استادانه حل کرده اند، آنها با تکیه بر معماری بومی ایرانی همواره در صدد پاسخگویی به شرایط سخت آب و هوایی بودهاند. بناهایی که در گذشته طبق اصول طراحی اقلیمی ساخته میشدند ضمن تامین شرایط آسایش بهتر برای ساکنان، محیط سالم و زیباتری را نسبت به بقیه بناها فراهم میکردند. هدف از طراحی اقلیمی در این مناطق،کاهش اتلاف حرارتی در زمستان؛ حفظ گرما در داخل ساختمان؛ محافظت بنا از بادهای سرد زمستانی و فراهم کردن امکان نفوذ اشعه خورشید به داخل بنا بوده است. خورشید از گذشته دور برای انسانها مظهر عظمت بوده است، و در دوران نوسنگی بشر برای ساخت اولین سرپناه خود از آن الهام گرفته است. حضور این منبع بی پایان انرژی تاثیر بسزایی در معماری بومی ایران داشته است، به طوریکه در مناطق سردسیر شاهد تعامل معماری با انرژی خورشیدی هستیم. از اینرو بخش اصلی خانه را در شمال حیاط و رو به قبله میساختند تا بیشترین بهره را از تابش خورشید داشته باشد، استفاده از جرزهای قطور و سقفهای دو جداره نیز تدبیر دیگری بود در راستای حفظ گرمای داخل بنا. سرمای شدید شهرسنندج تاثیرات مستقیمی را در شکل گیری بناها منعکس کرده است. خانه آصف وزیری نمونهای از بناهایی است که با حفظ ارزشهای معماری سنتی ایرانی و بر اساس اقلیم، طراحی شده است. در چنین بناهایی استفاده و بهره گیری از انرژی طبیعی جایگزین وسایل گرمایش و سرمایش مکانیکی بوده است، که همین امر سبب عملکرد خوب بنا در مقابل عوامل نامساعد جوی شده است