مفهوم ساباط و کارکردهای اقلیمی آن در جهت تامین آسایش اقلیمی برای ساکنان مناطق گرم و خشک ایران

ایران کشوری است با وسعت تنوع، اقلیم گرم و خشک با برخورداری از بیشترین مساحت ایران به دلیل آسمان صاف و تابش شدید خورشید در اکثر مواقع سال همواره با مشکل گرما و در برخی شهرهای آن گرمای طاقت فرسا مواجه بوده است. تعدیل گرما و کاهش اثرات تابش آفتاب از الزامات این اقلیم قلمداد میشده است. ویژگی های اقلیمی و منحصر به فرد حاکم بر مناطق گرم و خشک زمینه ساز شکل گیری تکنیک های هوشمندانه شده است. این سرزمین علیرغم محدودیت هایی در ساخت وساز، با تکیه بر معماری بومی در هر منطقه و متناسب با شرایط اقلیمی آن دست به خلق فضاهایی زده که شرایط زیستمحیطی آسان تری را برای بومیان فراهم کرده است. ایجاد سایه در فضاهای باز همچون حیاط و خیابان، از جمله راهکاری اقلیمی است که در سایه معماری بومی به تحقق رسیده است، که در فضاهای باز و معابر عاملی مهم در کاهش دما در ادوار گرم سال میباشد.ساباط یکی از نمونه های شاخص معماری سایه ساز در فرهنگ و معماری بومی فلات مرکزی ایران است، که به عنوان یکی از عناصر معماری بومی ایرانی مزایایی از قبیل کاهش مصرف انرژی، استفاده از مصالح منطقه ای بومآورد، راه حلی ارزان جهت به خدمت گرفتن فضاها و مطابقت با شرایط اقلیمی را فراهم آورده است. این شیوه رایج در معماری کویری نقش مهمی در تعدیل هوا داشته است