بررسی مضامین و نمادها در تزیینات کاشی کاری حمام های قاجار (نمونه موردی: سربینه مردانه حمام چهارفصل اراک)

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 252

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_HSIK-4-1_005

تاریخ نمایه سازی: 30 فروردین 1401

چکیده مقاله:

حمام چهارفصل اراک یکی از زیباترین آثار تزیینات کاشی کاری ایران در دوره قاجار است. این حمام به واسطه تنوع نقوش، به ویژه در کاشی کاری های سربینه۱، به لحاظ طرح و مضامین نگاره ها اثری منحصربه فرد به شمار می رود. طرح ها و نگاره های این حمام می تواند تصویری گویا از خصوصیات هنرهای تزیینی دوران قاجار و باورها و فرهنگ آن زمان ارائه دهد. بدین ترتیب می توان با بررسی این نقوش، پشتوانه های فرهنگی آن ها را تبیین نمود. نمونه مورد بررسی از جمله بناهای باارزشی است که کمتر مورد نظر پژوهشگران واقع شده و علاوه بر معناشناسی نگاره های قاجاری، معرفی این بنا از اهداف پژوهش حاضر است. نگرش کلی حاکم بر پژوهش حاضر از نوع تفسیری بوده و راهبرد آن موردپژوهی است، روش پژوهش حاضر توصیفی تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات آن کتابخانه ای و مشاهدات میدانی است. مورد پژوهش به طور خاص تزیینات سربینه مردانه حمام چهارفصل اراک و نقوش به کاررفته از آن شامل نقوش هندسی، گیاهی، جانوری و انسانی می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد نقوش و تزیینات به کاررفته دارای چهار سطح معنی شامل تصویرسازی تقلیدی (از مناظر و کارت پستال های غربی)، مضامین سیاسی، مفاهیم اساطیری و معانی مذهبی می شود.

نویسندگان

حمیدرضا فرشچی

استادیار گروه معماری، دانشکده معماری و هنر دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

محمد انصاری

دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه علامه فیض کاشانی، کاشان، ایران

محمد رضا عطایی همدانی

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان، کاشان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اسدپور، علی. ۱۳۹۳. «تحلیل ماهیت و ساختار بازنمایی فضای شهری ...
  • افرادی، کاظم. ۱۳۹۴. «شناسایی وجه اشتراک پیام موجود در سردر ...
  • اولانسی، دیوید. ۱۳۷۹. پژوهشی نو در منشا میتراپرستی. تهران: نشر ...
  • بروسمیت فورد، میراندا. ۱۳۸۸. فرهنگ مصور نمادها و نشانه ها ...
  • بلک، جرمی، و گرین، آنتونی. ۱۳۸۵. فرهنگ نامه خدایان، دیوان ...
  • بمانیان، محمدرضا، مومنی، کورش، و سلطان زاده، حسین. ۱۳۹۰الف. «بررسی ...
  • ۱۳۹۰ب. «بررسی نوآوری و تحولات تزیینات و نقوش کاشی کاری ...
  • بویس، مری. ۱۳۷۴. تاریخ کیش زرتشت. تهران: توس ...
  • بیکرمن، مری و دیگران. ۱۳۸۴. علم در ایران و شرق ...
  • پیرنیا، محمد کریم. ۱۳۸۷. معماری اسلامی ایرانی. تهران: نشر سروش ...
  • بررسی عناصرگرافیکی نقوش تزئینی کاشی کاری های حمام چهارفصل [مقاله کنفرانسی]
  • جوانمرد، کمال، و امانتکار، پرستو. ۱۳۹۱. «نمود نمادهای فرهنگی در ...
  • حدیدی، الناز. ۱۳۹۲. مطالعه تطبیقی نقش و نماد عقاب در ...
  • حمزه لو، منوچهر. ۱۳۸۲. «حمام چهارفصل اراک». ماهنامه هنر، ش. ...
  • خسروی، سعید. ۱۳۹۸. استعلام از میراث فرهنگی و گردشگری استان ...
  • دادور، ابوالقاسم. ۱۳۹۴. «نقوش و نماد های گیاهی و حیوانی ...
  • دهخدا، علی اکبر. ۱۳۱۹. لغت نامه دهخدا. تهران: موسسه لغت ...
  • رایس، تالبوت. ۱۳۸۶. میراث ایرانیان. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی ...
  • رستم بیگی، سمانه. ۱۳۹۰. «نقش مایه های مهری در نقوش ...
  • رضی، هاشم. ۱۳۷۱. آیین مهر میترائیسم. تهران: بهجت ...
  • ریاضی، محمدرضا. با همکاری اکرم کبیری. ۱۳۹۵. کاشی کاری قاجار. ...
  • زمرشیدی، حسین. ۱۳۸۲. «هنر ساروج بری و تزیینات در حمام ...
  • سیف، هادی. ۱۳۷۶. نقاشی روی کاشی. تهران: سروش ...
  • بررسی و مقایسه عناصر معماری حمام گپ (بزرگ) خرم آباد و حمام چهارفصل اراک [مقاله کنفرانسی]
  • صدیق، حسن. ۱۳۷۲. نامداران اراک. به کوشش محمدرضا محتاط. تهران: ...
  • عابددوست، حسین، و زیبا کاظم پور. ۱۳۹۵. «تحلیل ریشه ها ...
  • عزتی، شیما، سارا زارعی، و فاطمه نوری. ۱۳۹۷. «شناخت و ...
  • علیزاده بیرجندی، زهرا، سمیه حمیدی، و الهام ملک زاده. ۱۳۹۶. ...
  • کوپر، جی.سی. ۱۳۸۶. فرهنگ مصور نمادهای سنتی. تهران: نشر نو ...
  • کیانی، محمدیوسف. ۱۳۸۰. پیشینه سفال و سفالگری در ایران. تهران: ...
  • گربران، آلن. ۱۳۸۳. فرهنگ نمادها. تهران: انتشارات جیحون ...
  • گیریشمن، رمان. ۱۳۷۱. هنر ایران (در دوران ماد و هخامنشی). ...
  • ماچانی، حسینعلی. ۱۳۸۰. آموزش تذهیب. تهران: انتشارات یساولی ...
  • محمدزاده، مهدی، و گلناز سلاحی. ۱۳۹۲. «بررسی موضوعی آرایه ها ...
  • ملک زاده، ملکه. ۱۳۴۹. «معرفی یک اثر مهم هنر و ...
  • مکی نژاد، مهدی. ۱۳۸۷. تاریخ هنر ایران در دوره اسلامی ...
  • ندیم، فرناز. ۱۳۸۶. «نگاهی به نقوش تزیینی در هنر ایرانی». ...
  • نسخه خطی نشان های دولت علیه ایران. بی تا. سند ...
  • هال، جمیز. ۱۳۸۰. فرهنگ نگاره ای نمادها در هنر شرق ...
  • هینتس، والتر. ۱۳۷۱. دنیای گمشده عیلام. تهران: انتشارات علمی و ...
  • یاحقی، جعفر. ۱۳۸۶. فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات ...
  • یارشاطر، احسان. ۱۳۳۶. «زبان ها و لهجه های ایرانی». مجله ...
  • یاوری، حسین، و سارا حکاک باشی. ۱۳۹۰. سیری در عناصر ...
  • نمایش کامل مراجع