بررسی عوامل موثربرنمایه توده بدنی دردانش آموزان مدارس راهنمایی شهرستان بابل در سال ۱۳۹۷-۱۳۹۶

سابقه و هدف: چاقی در دوران نوجوانی زمینه ساز چاقی در دوران بزرگ سالی و عوارض مربوط به آن است. روند رو به افزایش نمایه توده بدنی یا BMI (Body Mass Index) نوجوانان یکی از مشکلات تهدیدکننده جوامع امروزی است.عوامل متعددی ممکن است در بالا رفتن BMI نوجوانان نقش داشته باشند. این مطالعه به منظور شناسایی عوامل فردی و رفتاری موثر بر BMI دانش­آموزان دوره راهنمایی در شهرستان بابل انجام گرفت. روش کار: در این مطالعه مقطعی ۴۷۴ نفر دانش آموزان۱۶-۱۱ساله مدارس راهنمایی شهرستان بابل در اسفند ۱۳۹۶ با استفاده از روش نمونه گیری طبقه­ای و تصادفی انتخاب شدند.ابزار جمع آوری داده­ها پرسشنامه پژوهش­گر ساخته حاوی متغیرهای فردی و رفتاری مثل سن، مصرف فست­فود، ورزش، پیاده­روی، بلوغ فیزیولوژیک، مصرف شیر مادر، اندازه گیری قد وزن و محاسبه نمایه توده بدنی انجام شد.اندازه­گیری متغیرهای وابسته مثل وزن با ترازوی Beurer ساخت آلمان با دقت ۵/۰ کیلوگرم و قد با قد سنجSeca   ژاپن با خصوصیات غیرقابل ارتجاع و دقت ۵/۰ سانتیمتر انجام و  BMI محاسبه شده بر اساس صدک های استاندارد CDC۲۰۰۰ تحلیل شد. یافته ها: میانگین BMI ۴۷۴ دانش­آموزان موردمطالعه ۹/۴±۵/۲۱ بوده که ۱۰۹نفر(۲۳درصد)لاغر و۶۵ نفر(۷/۱۳درصد) دارای اضافه وزن و۲۷ نفر(۷/۵درصد) چاق بودند.یافته های این مطالعه نشان داد بین مدت استفاده از شیر مادر، بلوغ فیزیولوژیک با BMI رابطه معنی دار وجود دارد و همچنین بین جنس با تعداد دفعات پیاده روی و تماشای تلویزیون و استفاده از رایانه و مطالعه به حالت نشسته و مصرف نوشابه گازدار و تعداد دفعات ورزش، که با آزمون دومتغیره دوبه دو ارتباط معنی دار وجود داشت اما بین سن دانش آموز، مصرف غذای فوری، تغذیه با شیر مادر، سن و تحصیلات و شغل والدین و نرمش صبحگاهی، با جنس دانش آموزان ارتباط معنی دار وجود نداشت. در ایران شیوع چاقی در نوجوانان به سرعت در حال افزایش است مطالعه حاضر نشان داد که نزدیک به نیمی از دانش آموزان موردمطالعه ۴/۴۲=BMI خارج از حد طبیعی داشتند که نسبت به مطالعات انجام شده داخل کشور بالاتر است.نتایج آنالیز واریانس چندمتغیره نشان داد که بین رتبه تولد، ورزش، سن مادر، و استفاده از رایانه با  BMI دانش آموزان تفاوت معنی دار وجود دارد. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که حدود نیمی از دانش­آموزان BMI بالاتر از حد طبیعی داشتند.شیوع اضافه وزن و چاقی دانش آموزان با تاثیرپذیری از بعضی رفتارهای فردی و متغیرهای دموگرافیک بیش از اکثر مناطق کشور می باشد. نظر به تائید وجود خطر بالقوه در درصد قابل ملاحظه ای از نوجوانان که می تواند سلامتی آنان را در دوره میان سالی و سنین بالاتر تهدید نماید، با توجه به تغییر رفتار تغذیه ای اکثر افراد جامعه و میل به غذاهای آماده وعدم تحرک و فعالیت بدنی مناسب سعی شود این مطالعات و پژوهش ها و بررسی ها هرچند وقت یک بار با وسعت گسترده تری انجام گیرد