بررسی نسخه الفوائد السلطانیه فی القواعد الطبیه و منابع آن

سابقه و هدف: یکی از عوامل انتقال علوم و فرهنگ از سرزمینی به سرزمین دیگر، مهاجرت نخبگان و دانشمندان است. مهاجرت نخبگان ایرانی به سرزمین های دیگر پیشینه ای دیرینه دارد. در این مقاله نسخه طبی الفوائد السلطانیه فی القواعد الطبیه تالیف اخی چلبی، پزشک مهاجر ایرانی به قلمروی عثمانی، بررسی می شود. مواد و روش ها: پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای و با بررسی متون انجام شد. ابتدا فهرست آثار اخی چلبی استخراج گردید و سپس ساختار نسخه خطی فارسی الفوائد السلطانیه فی القواعد الطبیه محفوظ در کتابخانه فاتح استانبول با روش تحلیل محتوا بررسی شد و با استفاده از مطالعه تطبیقی، متن کتاب با منابع طبی دوره اسلامی پیش از قرن ۹ ه.ق مقایسه و مقابله گردید. یافته ها: الفوائد السلطانیه فی القواعد الطبیه یکی از آثار ناشناخته پزشکی در قلمروی عثمانی است که تا کنون تصحیح نشده است. محتوای کتاب مشتمل بر یک مقدمه و ۳ مقاله و خاتمه است. مقاله اول در ۱۲ باب، مقاله دوم در ۹ باب و مقاله سوم در ۳ باب تنظیم شده است. نتیجه گیری: اخی چلبی در این اثر با بهره گیری از آثاری چون القانون فی الطب، یادگار و فرخ نامه اثری نو را تالیف کرده است. این پژوهش شرح نمونه ای از انتقال دانش پزشکی ایران به قلمروی عثمانی می باشد.