بررسی اثر تاخیر در کاشت بر عملکرد کلزا و کارآیی کاربرد نیتروژن

کاشت کلزا در تناوب با محصولات تابستانه، موجب تاخیر در کاشت، کاهش عملکرد و کاهش درآمد اقتصادی زارعین می­شود. بر اساس تحقیقات انجام شده مناسب­ترین تاریخ کاشت کلزا، از حدود نیمه تا پایان آبان ماه در استان خوزستان توصیه شده است. با هدف بررسی تاثیر تاخیر در کاشت بر عملکرد کلزا و کارآیی نیتروژن، آزمایشی در دو سال زراعی ۸۵-۱۳۸۳ در ایستگاه تحقیقات شاوور در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی بر پایه کرتهای یک­بار خرد شده با چهار تاریخ کاشت (اول) ۲۰/۸، (دوم) ۳۰/۸ (تاریخ کاشت­های توصیه شده)، ۱۰/۹ و ۲۰/۹ (تاریخ کاشت­های تاخیری) در کرت­های اصلی و نیتروژن از منبع کوداوره در پنج سطح صفر، ۵۰، ۱۰۰، ۱۵۰ و ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار در کرت­های فرعی با سه تکرار اجراء شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد تاریخ کاشت و مقدار نیتروژن بر اجزاء عملکرد اثر بسیار معنی­دار داشتند. هم چنین تاریخ کاشت اثر بسیار معنی­دار و مقدار نیتروژن اثر معنی­دار بر کارآیی مصرف نیتروژن داشتند. مقایسه میانگین دو ساله تیمارهای مختلف تاریخ کاشت نشان داد که تاخیر در کاشت از ۲۰/۸ به ۲۰/۹ سبب کاهش تعداد خورجین در بوته به میزان ۶/۲۴ خورجین، دانه در خورجین ۱/۳ عدد، وزن هزار دانه ۴۳/۰ گرم، عملکرد دانه ۱۰۸۵ کیلوگرم، روغن دانه ۶/۵ درصد و کارآیی نیتروژن ۹/۶ درصد گردید. مطالعه تاثیر مصرف کود نیتروژن بر عملکرد دانه، تعدادخورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، درصد و عملکرد روغن نشان داد که با افزایش مقدار نیتروژن تفاوت معنی­دار از نظر آماری بین این خصوصیات وجود داشت. اما مقدار کارآیی نیتروژن با افزایش مقدار نیتروژن از ۱۵۰ به ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار به میزان ۲/۲ درصد کاهش یافت. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق، کاربرد ۱۵۰ کیلوگرم نیتروژن در تاریخ کاشت­های مناسب (آبان) توصیه شده و کاشت تاخیری کلزا (آذر) در شرایط استان خوزستان توصیه نمی شود.