الگوبرداری از نقش علوم شناختی در رفتار مصرف کننده برای تاب آوری و رفتارسازی عقلانی انسان: یک ایده پردازی

بر اساس نظریه مطلوبیت مورد انتظار و در پارادایم اقتصاد نئوکلاسیک، انسان موجودی اقتصادی است که با عقلانیت تام، توانایی محاسبه دقیق سود و زیان را دارد و بهترین انتخاب را انجام میدهد. با ورود مبانی روانشناسی به تصمیمات، این نظریه مورد تردید قرار گرفت. عقلانیت محدود و تلاش برای دستیابی به قاعده پذیری روانشناختی، اقتصاد رفتاری را بنیان گذاشت و انسان را به مثابه یک موجودیت اجتماعی و نه صرفا اقتصادی نگریست که احساسات در تصمیم وی موثر است و همواره بر اساس بهینه سازی اقتصادی عمل نمیکند. علاوه بر حوزه اقتصاد و روانشناسی، رویکردهای جامعه شناختی نیز بر رفتار و تصمیم انسان موثر هستند، چرا که محیط و فرهنگ جامعه نیز انسان را تحت تاثیر قرار میدهند. اما آنچه که با ترکیب این سه رویکرد، رفتار انسان را بررسی میکند؛ علوم شناختی است. علوم شناختی میخواهد انسانی با رفتار عقلانی پرورش دهد. انسان اقتصادی بهینه گرا، ایده آلی دست نایافتنی بود. حال علوم شناختی میخواهد با کاربست مبانی روانشناسی و ابزار علم اعصاب و هوش مصنوعی، رفتار انسان را در شرایط خاص و غیر مترقبه کنترل نماید و با ابزار شبکه های اجتماعی، فرهنگ مطلوب را پایه ریزی کند. علم شناختی میخواهد رفتار انسان به گونه ای باشد که تمام عوامل تصمیم را با نگاهی جامع ببیند و با کنترل احساس و عدم تبعیت ناآگاهانه از روندهای اجتماعی تصمیمی بگیرد که نتیجه آن خوشنودی و رضایت باشد و نه پشیمانی و حسرت.