ساختار قداست بخشی نوپدید؛ موردپژوهی یک شماره از نشریه دانش یوگا

گروه های نوپدید معنویت گرا که فعالیت آنها در پنج دهه اخیر کاملا مشهود است، برای مخاطبین خود، فضایی ایجاد می کنند که بی شباهت به فضای قدسی ادیان سنتی نیست. مقاله حاضر یک موردپژوهی در این زمینه است که با مطالعه ای تطبیقی، یک شماره از مجله «دانش یوگا» را می کاود و ساختار قداست بخشی موجود در آن را مورد تحلیل قرار می دهد. پرسش اصلی آن است که چه تمایز یا تمایزاتی میان این نوع ساختار قداست بخشی و ساختار قداست بخشی ادیان سنتی وجود دارد. با بهره گیری از تحلیل ردولف اتو از «امر قدسی» و با تحلیل مطالب مندرج در مجله دانش یوگا، می توان دید که نوعی ساختار تقدیس وجود دارد (ساختار تقدیس نوپدید)که همانند ساختار تقدیس در ادیان اصیل (ساختار تقدیس سنتی) دارای چهار عنصر اساسی است: امر مینوی واقعی، بیان ناپذیر و بی همتا، احساس مهابت در رویارویی با آن، احساس جذبه و احساس رازناکی. اما در عین حال، عناصر یادشده در «تقدیس نوپدید»، دارای تمایزاتی آشکار نسبت به «تقدیس سنتی» هستند. این تمایزات عمدتا اومانیستی بودن ساختار «تقدیس نوپدید» را (که دست کم در برخی جنبش های نوپدید دینی قابل مشاهده است) نشان می دهند.