سندی نویافته برای شناسایی سراینده قصیده «ام الکواعب»

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 83

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JBASH-12-1_007

تاریخ نمایه سازی: 9 خرداد 1401

چکیده مقاله:

در زبان فارسی اشعار زیادی وجود دارند که سراینده اصلی آنها هنوز مشخص نشده است. یکی از این موارد، قصیده مشهوری با مطلع «سلام علی دار ام الکواعب/ بتان سیه چشم عنبرذوایب» است. تاکنون چند تحقیق در این باره صورت گرفته و منوچهری دامغانی، امیر معزی، برهانی، حسن متکلم کاشی و ابوالمعالی نصرالله منشی به عنوان سرایندگان قصیده مذکور معرفی شده اند. پژوهش حاضر با بررسی استدلال های به کاررفته در مطالعات پیشین و با استناد به سندی جدید، شاعر این قصیده را معرفی می کند. استناد نویسنده به نسخه خطی مهم و ارزشمند «تذکره الشعرا»، مشهور به «جنگ ۹۰۰ مجلس» است. گردآورنده این نسخه، سیم کش سمرقندی را شاعر این قصیده می داند. برخلاف شعرای قبلی، شواهد امر صحت این ادعا و انتساب را تایید می کند. در این مقاله، نخست صحت انتساب قصیده به منوچهری، امیر معزی، برهانی و حسن متکلم بررسی و رد می شود. سپس با تمرکز بر پژوهش سروری که از اعتبار و سندیت بیشتری برخوردار است، دلایل چهارگانه او در انتساب چکامه به نصرالله منشی به چالش کشیده می شود. در پایان، سه دلیل دیگر برای ترجیح تعلق شعر به سیم کش سمرقندی مطرح می شود.

نویسندگان

رحمان قربانی

دانشگاه اصفهان

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اقبال آشتیانی، عباس.(۱۳۳۸). وزارت در عهد سلاطین بزرگ سلجوقی. تهران: ...
  • امیرمعزی نیشابوری.(۱۳۸۹). دیوان. به تصحیح عباس اقبال آشتیانی، تهران: اساطیر ...
  • بهار، محمدتقی.(۱۳۴۹). سبک شناسی. ج۳، تهران: امیرکبیر ...
  • تذکره ی شعرا (سفینه ی شعرا). کتابخانه ی مجلس ...
  • جاجرمی، محمد.(۱۳۵۰). مونس الاحرار فی دقایق الاشعار. به تصحیح میرصالح ...
  • محمدحسین خلف تبریزی.(۱۳۴۲). برهان قاطع. ج۲، به اهتمام محمد معین، ...
  • دودپوتا، عمرمحمد.(۱۳۸۲). تاثیر شعر عربی بر تکامل شعر فارسی. ترجمه­ی ...
  • دهخدا، علی اکبر.(۱۳۷۷). لغتنامه. تهران: دانشگاه تهران ...
  • دولتشاه سمرقندی.(۱۳۱۸). تذکره الشعرا. به سعی و اهتمام ادوارد براون، ...
  • راشدمحصل، محمدرضا. (۱۳۸۶). «بررسی تاریخی و ساختاری القاب»، گوهر گویا، ...
  • سروری، امید.(۱۳۹۳). «قصیده ای از ابوالمعالی نصرالله­منشی». ادب فارسی، سال۴، ...
  • ساوجی، سلمان.(۱۳۶۷). دیوان. با مقدمه­ی تقی تفضلی، به اهتمام منصور ...
  • اشعاری نو یافته در جنگ خطّی 900 مجلس [مقاله ژورنالی]
  • شعبانلو، علیرضا.(۱۳۹۵). «تاریخچه­ی قصاید مصنوع فارسی و معرفی دو قصیده­ی ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا.(۱۳۸۲). «روانشناسی اجتماعی شعر فارسی». بخارا، شماره­ی ۳۲، ...
  • شمیسا، سیروس.(۱۳۸۲). سبک شناسی شعر فارسی. تهران: ققنوس ...
  • صفا، ذبیح الله.(۱۳۶۹). تاریخ ادبیات ایران. ج ۲ و ۳، ...
  • صدری افشار، غلامحسین.(۱۳۹۴). فرهنگ مشاغل سنتی. تهران: آگه ...
  • طوسی، ادیب.(۱۳۳۷). «فهلویات لری». دانشکده­ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه ...
  • عوفی، محمد.(۱۳۲۴). لباب الالباب. ج ۱، تصحیح ادوارد براون، لیدن: ...
  • کندلی، غفار.(۱۳۴۸). «نامه به وحیدالدین عثمان، خاقانی و نجم الدین ...
  • فروزانفر، بدیع الزمان.(۱۳۸۷). سخن و سخنوران. تهران: زوار ...
  • قاری یزدی، نظام الدین­محمود.(۱۳۵۹). دیوان البسه. به اهتمام محمد مشیری. ...
  • قزوینی، محمد.(۱۳۲۳). «شعرای گمنام: احمدبن­منوچهر شصت کله». یادگار، شماره­ی ۲، ...
  • لامعی جرجانی، ابوالحسن­محمد.(۲۵۳۵) دیوان. به کوشش محمد دبیرسیاقی، تهران: اشرفی ...
  • محیط طباطبایی، محمد.(۱۳۱۷). «در پیرامون زبان فارسی». آموزش و پرورش، ...
  • معین، محمد.(۱۳۲۲). «بحث درباره­ی یک قصیده و گوینده­ی آن». مهر، ...
  • ________.(۱۳۲۷). «برهانی و قصیده­ی او». دانشکد­ه­ی ادبیات و علوم انسانی ...
  • منوچهری دامغانی، احمد.(۱۳۶۳). دیوان. تصحیح برات زنجانی، تهران: دانشگاه تهران ...
  • ______________.(۱۳۸۷). دیوان. تصحیح محمد دبیرسیاقی، تهران: زوار ...
  • ______________. دیوان. تصحیح رضاقلی خان هدایت، کتابخانه­ی مجلس شورای اسلامی، ...
  • میرافضلی، علی.(۱۳۸۲). رباعیات خیام در منابع کهن. تهران: نشر دانشگاهی ...
  • نصرالله­منشی، ابوالمعالی.(۱۳۹۲). کلیله و دمنه. تصحیح و توضیح مجتبی مینوی، ...
  • نظامی عروضی، احمد.(۱۳۸۸). چهارمقاله. تصحیح محمد قزوینی، به اهتمام محمد ...
  • وصاف الحضره.(۱۲۶۹ ق). تاریخ وصاف. به کوشش محمدمهدی اصفهانی، بمبئی: ...
  • هدایت، رضاقلی خان.(۱۳۸۲). مجمع الفصحا. تصحیح مظاهر مصفا، ج۲ و ...
  • یلمه ها، احمدرضا. (۱۳۹۰). «تاثیر سروده های عربی بر اشعار ...
  • معرفی نسخه­ی سفینه ی شعرا، سایت کتابخانه و مرکز اسناد ...
  • نمایش کامل مراجع