دیوان انشاء و بازآفرینی ادبیات اداری در دوره ایلخانان

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 124

فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JHR-15-29_018

تاریخ نمایه سازی: 12 خرداد 1401

چکیده مقاله:

هدف این پژوهش بررسی و تحلیل ساختار و کارکرد دیوان انشاء و کتابت در دوره ایلخانان و تغییراتی است که به واسطه حمله مغول به ایران و تشکیل حکومت ایلخانی در این دیوان ایجاد گردید. مغولان از همان آغاز و سپس ایلخانان به اهمیت و ضرورت وجود بخش مکاتبات در تشکیلات اداری خود واقف بودند؛ ولی به دلیل بی اعتمادی به دبیران قلمرو مفتوحه تلاش داشتند در روال پیشینی تشکیلات موجود تغییر ایجاد کنند. بخشی از این تغییرات ناشی از این روال و بخشی نیز ناشی از پیامدهای استقرار اقوام مغولی و گروههای وابسته به آنان در ایران بود. با این حال همچون دوره های گذشته، تشکیلات اداری ایرانی توانست در کنار احیای دیگر بخش ها، تشکیلات دیوان انشاء را احیا کند. مساله این بررسی شناسایی این تغییرات در تعارض یا ناهمسانی ها با روال پیش از حمله مغول و چرایی و چگونگی فرایند احیای تشکیلات دیوان انشاء، است. نتایج این پژوهش که با رویکرد توصیفی- تحلیلی و روش تحلیل کیفی گزارش های موجود صورت گرفته، نشان می دهد که این تغییرات در چهار حوزه شامل تغییرات در جایگاه دیوان انشاء و کارکنان آن، زبان و ادبیات نگارش، متن اسناد و ترکیبات و اضافات آن و در نهایت تغییرات مرتبط با روندها و رویه ها در دیوان انشاء قابل شناسایی است. در این میان مهمترین رویداد همچون دیگر رویدادهای شکل گرفته در تشکیلات اداری دوره ایلخانان، شکل گرفتن یک نظام دوگانه مغولی- ایرانی در تشکیلات دیوان انشاء است نظامی که به تدریج عناصر ایرانی آن پررنگ شد.

نویسندگان

تکتم یارمحمدی

استادیار دانشگاه پیام نور

هوشنگ خسروبیگی

دانشیاردانشگاه پیام نور

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم، (۱۳۸۴)، سوره قلم، ترجمه مهدی الهی قمشه ای، ...
  • آملی، شمس الدین محمد بن محمود، (ج اول ۱۳۷۷ – ...
  • آشتیانی، عباس اقبال، (۱۳۳۸)، وزارت در عهد سلاطین بزرگ سلجوقی، ...
  • ابن فوطی، کماالدین ابی الفضل عبدالرزاق، (۱۳۷۴)، مجمع الاداب فی ...
  • اختران فر، فاطمه، (۱۳۹۲)، مضامین و مزایای مصباح الرسایل و ...
  • القاشانی، ابوالقاسم عبد الله بن محمد، (۱۳۸۴)، تاریخ اولجایتو، تصحیح ...
  • القلقشندی، ابی العباس احمد بن علی، (۱۹۷۰ م)، صبح الاعشی ...
  • العمری، ابن فضل الله، (۱۴۲۳ ق)، مسالک الابصار فی ممالک ...
  • بابایی سیاب، علی و جان احمدی، فاطمه، (۱۳۹۷)، «عوامل موثر ...
  • بهاء الدین بغدادی، محمد بن موید، (۱۳۸۵)، التوسل الی الترسل، ...
  • بهار، محمد تقی، (۱۳۵۵)، سبک شناسی، تهران: امیر کبیر ...
  • بیانی، شیرین، (۱۳۸۶)، مغولان و حکومت ایلخانی در ایران، تهران: ...
  • بنداری اصفهانی، فتح بن علی، (۱۳۵۶)، تاریخ سلسله سلجوقی، ترجمه ...
  • تاریخ شاهی قراختاییان، (۱۳۵۵)، تصحیح محمد ابراهیم باستانی پاریزی، تهران: ...
  • تتوی، قاضی احمد، آصف خان قزوینی، (۱۳۸۲)، تاریخ الفی، تصحیح ...
  • ثقفی، وحید، (۱۳۹۲)، «سبک شناسی متون تاریخی دوره ایلخانی (با ...
  • خسروبیگی، هوشنگ، (۱۳۸۸)، «اهمیت تاریخی آثار رشید الدین وطواط»، مجله ...
  • ، (۱۳۸۸)، سازمان اداری خوارزمشاهیان، تهران: فرهنگستان زبان و ادب ...
  • خسروبیگی، هوشنگ و یزدان فرخی (زمستان ۱۳۹۱)، پژوهشی در باره ...
  • خوارزمی، ابوعبدالله محمد بن کاتب، (۱۳۶۲)، مفاتیح العلوم، ترجمه حسین ...
  • خیراندیش، عبدالرسول و غلامی خسروآبادی، مریم و وحیدی، میکائیل، (۱۳۹۱)، ...
  • جوینی، عطاءملک، (۱۳۸۵)، تاریخ جهانگشای جوینی، تصحیح محمد قزوینی، تهران: ...
  • جوینی، منتجب الدین بدیع، (۱۳۲۹)، عتبه الکتبه، به تصحیح محمد ...
  • رشیدالدین فضل الله همدانی، (۱۳۵۸)، تاریخ مبارک غازانی، تصحیح کارلیان، ...
  • ___________، (۱۳۷۳)، جامع التواریخ، تصحیح محمد روشن و مصطفی موسوی، ...
  • __________، (۱۳۵۸)، سوانح الافکار رشیدی، به کوشش محمد تقی دانش ...
  • رضوی، ابوالفضل، (۱۳۹۷)، «جایگاه امارت های مغولی در نهادینگی ساختار ...
  • روستایی، محسن، (۱۳۹۵)، ادبیات تاریخی و دیوانسالاری ایران «عهد مغول ...
  • رودگر، قنبر علی، (۱۳۸۶)، «آلات کتابت و بیان آداب و ...
  • سودآور، ابوالعلا، (۱۳۹۰)، «میراث مغول در فرامین ایران زمین»، نامه ...
  • صدر قونیوی، ابوبکر بن زکی، (۱۹۷۲ م)، روضه الکتاب و ...
  • طوسی، خواجه نصیرالدین، (۱۳۶۹)، اخلاق ناصری، تهران: انتشارات خوارزمی ...
  • فرخی، یزدان، (۱۳۹۶)، بررسی سیر تحولات دیوانسالاری مغول ها در ...
  • ، هوشنگ خسروبیگی، (۱۳۸۹)، «بررسی دلایل ناکارآمدی دیوان عرض خوارزمشاهیان ...
  • قاسانی، (بی تا)، المرشد فی الحساب، نسخه خطی مجلس، شماره ...
  • ________، (۱۳۹۵)، المرشد فی الحساب کهن ترین فرهنگ نامه فارسی ...
  • قائم مقامی، جهانگیر، (۱۳۵۰)، مقدم هایی بر شناخت اسناد تاریخی، ...
  • لین، جورج، (۱۳۸۹)، ایران در اوایل عهد ایلخان، ترجمه ابوالفضل ...
  • لمبتن، آن، (۱۳۷۲)، تداوم و تحول در تاریخ میانه ایران، ...
  • کریستین سن، آرتور، (۱۳۷۹)، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید ...
  • مجدی، موفق بن محمد، نسخه خطی مصباح الرسایل و مفتاح ...
  • منشی، نورالدین، (۱۳۸۱)، وسایل الرسایل و دلایل الفضایل، تصحیح رضا ...
  • منشی کرمانی، ناصرالدین، (۱۳۶۲)، نسائم الاسحار من لطائم الاخبار، تصحیح ...
  • نسوی، شهاب الدین محمد، (۱۳۲۴)، سیره جلال الدین یا تاریخ ...
  • نخجوانی، محمد بن هندوشاه، (۱۹۷۶ م)، دستور الکاتب فی تعیین ...
  • وصاف، عبدالله بن فضل الله، (۱۳۳۸)، تجزیه الامصار و تزجیه ...
  • وطواط، رشیدالدین، (۱۳۳۸)، نامه های رشیدالدین وطواط، تصحیح قاسم تویسرکانی، ...
  • واتابه، ریوکو، (۱۳۷۹)، «پژوهشی در ساختار مجموعه های منشآت دبیری ...
  • ویلبر، دونالد، (۱۳۶۵)، معماری اسلامی ایران در دوره ایلخانان، ترجمه ...
  • یارمحمدی، تکتم، خسروبیگی، هوشنگ، (۱۳۹۶)، «شناسایی و بررسی تشکیلات نظامی ...
  • Atwood, Christopher (۲۰۰۴). P, Encyclopedia of Mongolia and the Mongol ...
  • ReferencesThe Holy Quran, (۲۰۰۵), Surah Qalam, Tarjome Mehdi Elahi Ghomshei, ...
  • Amoli, Shams-ud-Din Mohammad Ibn Mahmoud, (Vol. I, ۱۹۹۸- Vol.۲, ۲۰۰۰) ...
  • Ashtiani, Abbas Iqbal, (۱۳۳۸), Ministry in the reign of the ...
  • Ibn Futi, Kamal al-Din Abi al-Fazl Abdul Razzaq, (۲۰۱۰), Complex ...
  • Akhtaranfar, Fatemeh, (۲۰۱۳), Themes and benefits of the lamp of ...
  • Al-Qashani, Abolghasem Abdullah Ibn Mohammad, (۲۰۰۵), History of Oljaito, Tashihe ...
  • Al-Qalaqshandi, Abi Al-Abbas Ahmad Ibn Ali, (۱۹۷۰), Good morning in ...
  • Al-Omari, Ibn Fazlullah, (۲۰۰۱), Masalak al-Absar in the countries of ...
  • Babaei Siab, Ali and Jan Ahmadi, Fatemeh, (۲۰۱۵), " Factors ...
  • Baha Aldin Baghdadi, Mohammad ibn Mu'ayyid, (۲۰۰۶), Al Tawassul ElarTarasol, ...
  • Bahar, Mohammad Taghi, (۱۹۷۶), Stylistics, Tehran: Amir Kabir ...
  • Bayani, Shirin, (۲۰۰۷), The Mongols and the patriarchal rule in ...
  • Bondari Esfahani, Fath Ibn Ali, (۱۹۷۷), History of the Seljuk ...
  • History of the Qarakhtaean Empire, (۱۹۷۶), Tashehe Mohammad Ebahime Bastani ...
  • Tatavi, Ghazi Ahmad, Asef Khan Qazvini, (۲۰۰۳), Alfi History, Tashehe ...
  • Saghafi, Vahid, (۲۰۱۳), "Stylistics of historical texts of the patriarchal ...
  • Khosrobigi, Houshang, (۲۰۰۹), "Historical Significance of Rashid al-Din Watawat", Journal ...
  • , (۲۰۰۹), Khwarezmshahian Administrative Organization, Tehran: Farhangestane Zaban And Adabe ...
  • Khosro Beigi, Houshang and Yazdan Farokhi (۲۰۱۲), A Study on ...
  • Kharazmi, Abu Abdullah Mohammad bin Katib, (۱۳۶۲), Mafatih al-Ulum, translated ...
  • Kheirandish, Abdolrasoul and Gholami Khosrowabadi, Maryam and Vahidi, Mikael, (۲۰۱۲), ...
  • Jovini, Atta Malek, (۲۰۰۶), History of Jovini Jahangshahi, edited by ...
  • Jovini, Muntajbuddin Badie, (۱۹۵۰), Utbah al-Kitabah, edited by Mohammad Qazvini ...
  • Rashid al-Din Fazlullah Hamedani, (۱۹۷۹), History of Mubarak Ghazani, edited ...
  • ___________, (۲۰۰۹), Comprehensive Chronicles, edited by Mohammad Roshan and Mostafa ...
  • __________, (۱۹۷۹), The Tragedies of Rashidi's Thoughts, by Mohammad TaghiDaneshpajooh, ...
  • Razavi, Abolfazl, (۲۰۱۵), "The position of the Mongol emirates in ...
  • Roustaei, Mohsen, (۲۰۱۶), Historical Literature and Bureaucracy of Iran "The ...
  • Rudgar, Ghanbar Ali, (۲۰۰۷), "Writing tools and expression of writing ...
  • Soodavar, Abol-Ala, (۲۰۱۱), "Mongol heritage in the orders of Iran",Nameye ...
  • Sadr al-Qoniwi, Abu Bakr ibn Zaki, (۱۹۷۲), Rawdah al-Kitab wa ...
  • Tusi, Khajeh Nasir al-Din, (۱۹۷۱), Nasiri ethics, Tehran:Entesharate Kharazmi ...
  • Farokhi, Yazdan, (۲۰۱۷), A Study of the Developments of the ...
  • , Houshang Khosro Beigi, (۲۰۱۰), "Study of the reasons for ...
  • Qasani, (Bita), Al-Murshid Fi Al-Hesab, Manuscript of Majlis, No. ۲۱۵۴ ...
  • ________, (۲۰۱۶), Al-Murshid Fi Al-Hesab, the oldest Persian dictionary of ...
  • Ghaem Maghami, Jahangir, (۱۹۷۲), An Introduction to the Recognition of ...
  • Lane, George, (۲۰۱۰), Iran in the Early Ilkhanate, translated by ...
  • Lambton, An, (۱۹۴۸), Continuity and Evolution in the Middle History ...
  • Christian Sen, Arthur, (۲۰۰۰), Iran during the Sassanids, translated by ...
  • Majdi, Mowaffaq Ibn Muhammad, Manuscript of Mesbah al-Rasa'il and Muftah ...
  • Secretary, Noureddin, (۲۰۰۲), Tools and Evidences, edited by Reza Samiuzadeh, ...
  • Munshi Kermani, Nasser al-Din, (۱۹۸۴), Nisaim al-Ashar from Lataim al-Akhbar, ...
  • Nesavi, Shahabuddin Mohammad, (۱۹۰۶), Sira Jalaluddin or Tarikh Jalali, edited ...
  • Nakhjavani, Mohammad Ibn Hindushah, (۱۹۷۶), The Order of the Writer ...
  • Wasaf, Abdullah bin Fazlullah, (۱۹۶۰), The disintegration of the times ...
  • Watat, Rashid al-Din, (۱۹۶۰), Letters of Rashid al-Din Watat, edited ...
  • Watabe, Ryoko, (۲۰۰۰), "A Study in the Structure of Collections ...
  • Wilber, Donald, (۱۹۸۶), Islamic architecture of Iran in the Ilkhanate ...
  • Yarmohammadi, Taktam, Khosro Beigi, Houshang, (۲۰۱۷), "Identification and study of ...
  • Atwood,Christopher(۲۰۰۴). P, Encyclopedia of Mongolia and the Mongol Empire, New ...
  • نمایش کامل مراجع