عوامل موثر بر جایگاه تاریخ نگاری در ادبیات اسماعیلیان از آغاز تا پایان قرن هفتم هجری

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 159

فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JHR-12-23_010

تاریخ نمایه سازی: 12 خرداد 1401

چکیده مقاله:

از نخستین دهه های ظهور اسماعیلیه در فضای مذهبی دنیای اسلام، داعیان و متفکران این فرقه اقدام به نگارش آثار متعددی در زمینه های مختلف فلسفی، کلامی، اعتقادی، حقائق و امثال آن نمودند. گرایش موضوعی نویسندگان این آثار در ادوار مختلف حیات سیاسی، اجتماعی و مذهبی این فرقه تا پایان قرن هفتم هجری، بسته به عواملی چون قدرت یا ضعف سیاسی نظام دعوت، غیبت یا حضور امام در جامعه و مانند آن تغییر می نمود. جایگاه تاریخ نگاری در ادبیات مکتوب اسماعیلیه و عوامل موثر بر آن، پرسشی است که در این مقاله درصدد پاسخگویی بدان هستیم. به نظر می رسد که تاریخ نگاری اسماعیلیان به دلیل رابطه ی انکارناپذیر امام با تاریخ و تاکید بر تعالیم باطنی به عنوان راهنمای اصلی بشر در سیر تاریخی خود، ازنظر کمی از جایگاه بالایی در میان مکتوبات اسماعیلیان برخوردار نیست، زیرا ازنظر اسماعیلیان، این رویدادهای زندگی مادی بشر نبود که حائز اهمیت بوده و آن را شایسته ی ثبت تاریخی می نمود، بلکه تکامل معنوی بشر بر اساس رهنمودهای باطنی امام از منشایی فرامادی حائز اهمیت بود. لذا تاریخ تنها به عنوان دانشی در خدمت مکتب اسماعیلی و به عنوان وظیفه ای دینی در مشروعیت بخشی و معرفی سلسله امامان برحق به پیروان، حائز اهمیت بود. این سطح از توجه به تاریخ نیز تحت تاثیر عوامل متعددی که در این مقاله بدان پرداخته می شود، در ادوار مختلف تاریخ اسماعیلی دارای نوسان هایی است. روش پژوهش در این مقاله، روش زمینه ای است و برای گردآوری داده ها از شیوه ی کتابخانه ای استفاده شده است.

نویسندگان

علی بابایی سیاب

دانش آموخته دکتری تاریخ دانشگاه تربیت مدرس

فاطمه جان احمدی

عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه تربیت مدرس

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قاضی نعمان، النعمان بن محمد، (۱۹۷۰ م)، افتتاح الدعوه، تحقیق ...
  • قاضی نعمان، (۱۹۶۷-۱۹۷۲ م)، تاویل الدعائم (تربیه المومنین)، ویرایش محمدحسن ...
  • قاضی نعمان، (۱۹۹۶ م)، المجالس و المسایرات، ویرایش حبیب الفقی، ...
  • قاضی نعمان، (۱۹۷۸ م)، المجالس و المسایرات، ویرایش حبیب الفقی، ...
  • الجوذری، ابوعلی منصور العزیزی، (بی تا)، سیره الاستاذ جوذر، ویرایش ...
  • جعفر بن منصور الیمن، (۱۹۸۴ م)، سرائر و اسرار النطقاء، ...
  • نوبختی، ابومحمد، (بی تا)، فرق الشیعه، ترجمه ی امیرحسین خنجی، ...
  • ابن زولاق، (بی تا)، فضائل مصر و اخبارها و خواصها ...
  • الموید فی الدین الشیرازی، (۱۹۴۹ م)، سیره الموید فی الدین ...
  • مجدوع، اسماعیل بن عبدالرسول، (۱۹۶۶ م)، فهرسه الکتب و الرسائل، ...
  • مقریزی، تقی الدین احمد بن علی، (۱۹۶۷-۱۹۷۳ م)، اتعاظ الحنفاء ...
  • المناوی، محمد حمدی، (۱۹۷۰ م)، الوزاره و الوزراء فی العصر ...
  • ادریس عمادالدین بن حسن، (۱۹۷۳-۱۹۷۸ م)، عیون الاخبار و فنون ...
  • ابن تغری بردی، جمال الدین ابوالمحاسن یوسف، (۱۹۲۹ م)، النجوم ...
  • المقریزی، تقی الدین احمد بن علی، (۱۸۵۳ م)، المواعظ و ...
  • الهمدانی، حسین بن فیض الله، حسن سلیمان محمود الجهنی،(۱۹۵۵ م)، ...
  • جوینی، علاءالدین عطاملک، (۱۹۱۲-۱۹۳۷ م)، تاریخ جهانگشای، تصحیح محمد قزوینی، ...
  • ابن ندیم، محمد بن اسحاق، (۱۳۸۱ ش)، الفهرست، ترجمه ی ...
  • الشهرستانی، ابوالفتح محمد بن عبدالکریم، (۱۹۶۸ م)، الملل و النحل، ...
  • الشهرستانی، عبدالکریم، (۱۴۰۴ ق)، الملل والنحل، بیروت، دارالمعرفه ...
  • ابوسلیمان سجستانی، (۱۹۷۴ م)، صوانالحکمه، به کوشش عبدالرحمان بدوی، تهران: ...
  • قلقشندی، احمد بن علی، (۱۹۱۳ م)، صبح الاعشی فی صناعه ...
  • الشیال، جمال الدین، (۱۴۲۲ ق)، مجموعه الوثائق الفاطمیه: وثائق الخلافه ...
  • کرمانی، حمیدالدین، (۱۹۵۳ م)، راحه العقل، ویرایش محمد کامل حسین ...
  • ابن میسر، تاج الدین محمد بن علی، (۱۹۱۹ م)، اخبار ...
  • زاهد علی، (۱۹۶۳ م)، تاریخ فاطمیین مصر، چاپ دوم، کراچی: ...
  • دفتری، فرهاد، (۱۳۷۶ ش)، تاریخ و عقاید اسماعیلیه، ترجمه فریدون ...
  • Halm, Heinz, (۱۹۹۷), the fatimids and their traditions of learning, ...
  • Poonawala, Ismail. K, (۱۹۷۷), Biobibliography of Ismaili Literature, Malibu, Calif ...
  • Daftari, farhad, (۲۰۰۴), Ismaili Literature: A Bibliography of Sources And ...
  • Ivanow, V.A, (۱۹۶۳ AD), Ismaili Literature: A Bibliographical survey, Tehran, ...
  • Sanders. p, (۱۹۹۲), “claiming the past: Ghadir Khum and the ...
  • نمایش کامل مراجع