بازشناسی تاریخی دیوان مظالم در دوره میانه و کارکرد سیاسی آن در دوره سلجوقیان بزرگ

سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 171

فایل این مقاله در 13 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JHR-10-19_013

تاریخ نمایه سازی: 12 خرداد 1401

چکیده مقاله:

آموزه­های دین اسلام بر برپایی قسط و عدل تکیه دارد. از همین رو، حکومت­های دوره میانه اسلامی تلاش داشتند تا برای کسب مشروعیت سیاسی در این راستا عمل نمایند و به همین منظور به برپایی دیوان مظالم اهتمام خاصی داشتند. در دوره اخیر و به ویژه دوره حکومت سلجوقیان، نیاز به برپایی دیوان مظالم به تاسی از سنت ایران باستان بیشتر احساس می­شد که با توجه به خاستگاه تاریخی از نظر دینی و اجتماعی، نیازمند کسب مشروعیت سیاسی بودند. بر این اساس دیوان مظالم به عنوان بخشی از ساختار نظام قضا در این دوره کارکردی سیاسی یافت. از این رو، پژوهش حاضر تلاش دارد تا ضمن بررسی تاریخی دیوان مظالم در دوره میانه اسلامی، به این مساله پاسخ دهد که کارکرد سیاسی متصور از دیوان مظالم نزد سلجوقیان چه بود؟ فرضیه اذعان دارد که کارکرد دیوان مظالم در دوره مذکور بیشتر جنبه صوری داشته است و هدف از آن نمایاندن تلاش سلطان به عنوان دادرس عالی مملکتی بود.

نویسندگان

شهرام یوسفی فر

استاد و عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

آذر جلیلیان

دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه پیام نور (نویسنده مسئول)

هوشنگ خسروبیگی

دانشیار گروه تاریخ دانشگاه پیام نور

سید ابوالفضل رضوی

دانشیار دانشگاه خوارزمی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن اثیر،عزالدین علی بن احمد؛(۱۳۷۱)،الکامل فی التاریخ: کامل تاریخ بزرگ ...
  • ابن الجوزی؛(۱۳۵۸ ه.ق)، المنتظم، مکتبه الشامله، نسخه ۳.۲۳، www.shamela.ws ...
  • ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد ؛ (۱۳۹۱ه.ق/ ۱۹۷۱م)، تاریخ ابن ...
  • ابن طباطبا، محمد بن علی(ابن طقطقی)،(۱۳۶۷)، تاریخ فخری (در آداب ...
  • اقبال، عباس ؛(۱۳۳۸)، وزارت در عهد سلاطین بزرگ سلجوقی، از ...
  • انوری، حسن ؛ (۱۳۵۵)، اصطلاحات دیوانی دوره غزنوی و سلجوقی، ...
  • بنداری اصفهانی، فتح بن علی ؛(۱۳۵۶)، تاریخ سلسله سلجوقی: زبده ...
  • بویل، جی. آ ؛(۱۳۸۷)، تاریخ ایران کیمبریج: از آمدن سلجوقیان ...
  • بهاءالدین بغدادی، محمد بن موید ؛(۱۳۸۵)، التوسل الی الترسل، مقابله ...
  • بیهقی،ابوالحسن علی بن زید (ابنفندق) ؛ (۱۳۶۱)،تاریخ بیهق، با مقدمه ...
  • بیهقی، ابوالفضل محمد بن حسین؛( ۱۳۵۵)، تاریخ بیهقی، تصحیح علی ...
  • حسینی، صدرالدین ابوالحسن علی بن ناصر بن علی؛(۱۳۸۰)، زبده التواریخ: ...
  • الحمیضی، عبدالرحمن ابراهیم عبدالعزیز ؛ (۱۴۰۹ه / ۱۹۸۹م)، القضاء و ...
  • خصباک، جعفر حسین ؛ (۱۹۷۴م)، القضاء فی العراق فی العهد ...
  • راوندی، محمد بن علی بن سلیمان ؛ (۱۳۳۳)، راحه الصدور ...
  • زیدان، جرجی؛(۱۳۶۹)، تاریخ تمدن اسلام، ترجمه علی جواهر کلام، چ۶، ...
  • ساکت، محمد حسین ؛ (۱۳۶۵)، نهاد دادرسی در اسلام، مشهد،انتشارات ...
  • شاخت، ژوزف،(۱۳۸۳)، قانون و عدالت، تاریخ اسلام کمبریج، ترجمه تیمور ...
  • صدقی، ناصر ؛(پاییز ۱۳۸۸)، بررسی ساختار و ماهیت نظام حقوقی ...
  • طوسی، ابوعلی حسن(خواجه نظام الملک) ؛ (۱۳۴۷)، سیر الملوک (سیاست ...
  • ظهیرالدین نیشابوری ؛ (۱۳۹۰)، سلجوقنامه، به انضمام ذیل سلجوقنامه ابوحامد ...
  • عمادالدین اصفهانی، محمد بن محمد بن حامد ؛ (۱۴۲۵ه.ق)، تاریخ ...
  • غزالی طوسی، امام محمد ؛ (۱۳۵۱)، نصیحه الملوک، جلال الدین ...
  • الغزالی،ابی حامد محمد بن محمد بن محمد؛(۱۴۰۹ه.ق/ ۱۹۸۸م)، التبر المسبول ...
  • فروزانفر، بدیع الزمان ؛(۱۳۵۲)، مجموعه مواعظ و سخنان سلطان العلما ...
  • کریستن سن،آرتور ؛(۱۳۸۲)،ایران درزمان ساسانیان،رشید یاسمی، چ۳، تهران، انتشارات صدای ...
  • گردیزی،ابوسعیدعبدالحیبنضحاکبنمحمود،(۱۳۶۳)،زینالاخبارگردیزی،تهران،انتشاراتدنیایکتاب ...
  • لمبتون، آن کاترین ؛ (۱۳۷۲)، تداوم و تحول در تاریخ ...
  • ماوردی، علی بن محمد ؛ (۱۳۸۳)، آیین حکمرانی (الاحکام السلطانیه ...
  • مدرسی طباطبایی، حسین؛ (۱۳۶۶)، دیوان مظالم، فرهنگ ایران زمین شماره ...
  • مسعودی، علی بن حسین؛ (۱۳۸۲)، مروج الذهب و معادن الجوهر، ...
  • معوض، احمد؛(خرداد و تیر ۱۳۵۵)، دادرسی در عهد سلجوقیان و ...
  • نسوی، محمد بن احمد ؛ (۱۹۵۳م)، سیره السلطان جلال الدین ...
  • نظامی عروضی سمرقندی، احمد؛ (۱۳۳۳)، چهار مقاله، محمد معین،چ۳ ، ...
  • ویسهوفر، یوزف؛(۱۳۸۳)، ایران باستان، ترجمه مرتضی ثاقب فر،چ۶،تهران، انتشارات ققنوس ...
  • یاوری، فتح اله ؛ (اسفند ۱۳۵۵)، دیوان مظالم، مهنامه قضایی، ...
  • Nielen, J. S. (۱۹۹۱), Mazalim,Encyclopaedia of Islam, Vol. ۶, Leiden: ...
  • نمایش کامل مراجع