رشد تشیع و افول تصوف خانقاهی در آذربایجان دوره ی شاه طهماسب صفوی (۹۳۰-۹۸۴ ه.ق.)

سال انتشار: 1392
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 99

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JHR-7-13_006

تاریخ نمایه سازی: 12 خرداد 1401

چکیده مقاله:

تصوف که به عنوان طرز فکر و مجموعه­ای از آداب و اعمال مشخص، در بر گیرنده­ی نوعی عکس­العمل نسبت به اوضاع اجتماعی بود، در طول تاریخ پر فراز و نشیب اسلام و ایران، انعکاسات و الهامات بسیار متفاوتی از فرهنگ معنوی طبقات جامعه­ی اسلامی را در خود پذیرفته، حل و جذب کرد. اینکه در آذربایجان قرن دهم ودر دوره­ی شاه طهماسب وضعیت تصوف چگونه بوده است موضوعی در خور توجه است. در این دوره از سویی رشد تشیع ومبارزه­ی علمای شیعی باتصوف وازسوی دیگرلجام گسیختگی صوفیان قزلباش وقلندران بی اعتنا به شرع باعث افول تصوف شد. صوفیان آذربایجان به  بهانه­های سیاسی و مذهبی به قتل رسیدند یا در گمنامی به سربرده و یا برای بقای خود با مذهب، سیاست و طریقت صفوی هماهنگ می­شدند. پدیده­ی مهاجرت صوفیان بر اثر فشارهای داخلی عصر صفوی و به دلیل حمایت حاکمان سرزمین­های مقصد (آناتولی، هندوستان ...) شدت گرفت و مهاجران در آن سرزمین­ها سهم قابل توجهی در رشد علوم نقلی و ادبیات شرقی به خود اختصاص دادند.در مقاله­ی حاضر نگارنده قصد دارد، با بررسی احوال تعدادی از مشایخ و آثار علمی و عملی آنها، میزان نفوذ تشیع را در تغییر مسیر وتحول صوفیان، بازکاوی نماید.

نویسندگان

پریسا قربان نژاد

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه گروه تاریخ و تمدن اسلامی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آقا بزرگ تهرانی. محمدمحسن (۱۴۰۳) الذریعه الی تصانیف الشیعه. چاپ ...
  • بابا صفری، علی (۱۳۵۳) اردبیل در گذرگاه تاریخ. تهران: بی ...
  • براون، ادوارد (۱۳۱۶) تاریخ ادبیات ایران. ترجمه رشید یاسمی. تهران ...
  • پارسا دوست. منوچهر (۱۳۷۷) شاه طهماسب اول. شرکت سهامی انتشار ...
  • تربیت، محمد علی (۱۳۷۸) دانشمندان آذربایجان. به کوشش غلام رضا ...
  • تمیم داری، احمد (۱۳۷۲) عرفان و ادب در عصر صفوی. ...
  • جمعی از مولفان (۱۳۸۸) تاریخ و جغرافیای تصوف. تهران: نشر ...
  • حشری تبریزی، محمد امین (۱۳۷۱) روضه اطهار. به تصحیح و ...
  • خنجی اصفهانی. فصل الله روزبهان (۱۳۸۲) تاریخ عالم آرای امینی. ...
  • خوانساری، محمد باقربن زین العابدین (۱۳۰۴) روضات الجنات فی احوال ...
  • دولت آبادی،عزیز(۱۳۷۷) سخنوران آذربایجان، سخنوران آذربایجان. ۲جلد. تبریز: انتشارات ستوده ...
  • دیهیم، محمد (۱۳۶۷) تذکره شعرای آذربایجان. تهران: تالار کتاب ...
  • ذکاوتی قراگوزلو، علیرضا (۱۳۸۳) جنبش نقطویه. قم: نشر ادیان ...
  • رازی، امین احمد ، هفت اقلیم. نسخه ی خطی. B.L ...
  • روملو، حسن بیگ (۱۳۵۷) احسن التواریخ. به اهتمام عبدالحسین نوایی. ...
  • زرین کوب. عبدالحسین (۱۳۷۶) دنباله ی جست و جو در ...
  • سجادی، سید ضیاءالدین (۱۳۸۹) مقدمه ایی بر مبانی عرفان وتصوف. ...
  • سام میرزا، ابوالنصر (۱۳۴۶) تحفه ی سامی. به اهتمام رکن ...
  • شوشتری مرعشی. نورالله (۱۳۲۰) مجالس المومنین. تهران ...
  • شیرازی. معصوم علی (۱۳۱۹) طرایق الحقایق. تهران ...
  • صادقی بیگ افشار (۱۳۲۷) تذکره ی مجمع الخواص. مترجم عبدالرسول ...
  • صفا، ذبیح الله (۱۳۶۲) تاریخ ادبیات در ایران. جلد ۵. ...
  • طاش کپری زاده، عصام الدین احمد بن مصطفی (۱۳۱۰) شقایق ...
  • طاهری، ابوالقاسم (۱۳۵۱) تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران. تهران: شرکت ...
  • عقیقی بخشایشی، عبدالرحیم (۱۳۷۵- ۱۳۷۴) مفاخرآذربایجان. تبریز: نشر آذربایجان ...
  • علیشیرنوایی. میرنظام الدین (۱۳۶۳) تذکره ی مجالس النفایس. به اهتمام ...
  • قمی، قاضی احمد (۱۳۵۹) خلاصه التواریخ. به کوشش هانس مولر. ...
  • کربلایی، حافظ حسین (۱۳۴۹) روضات الجنان و جنات الجنان. تصحیح ...
  • کمپفر(۱۳۶۳) سیاحت در ایران. ترجمه کیکاووس جهانداری. چاپ ۳. تهران: ...
  • کالمار. ژان (۱۳۸۵) گزیده ی مقالات همایش پاریس (مطالعات صفوی). ...
  • لکهنوی، محمدمظفر (۱۳۴۳) تذکره ی روز روشن. تهران ...
  • مدرس التبریزی الخیابانی محمد علی (۱۳۶۶) ریحانه الادب. تبریز ...
  • مورگان، دیوید (۱۳۷۳) ایران در قرون وسطی. ترجمه عباس فجر. ...
  • موسوی اردبیلی نجفی. سید فخرالدین (۱۳۷۸) تاریخ اردبیل و دانشمندان. ...
  • میرزا رفیعا (۱۳۸۵) دستور الملوک. به کوشش و تصحیح محمد ...
  • واله داغستانی، علیقلی خان (۱۳۸۴) ریاض الشعرا. مقدمه، تصحیح و ...
  • هدایت، محمود (۱۳۵۳) گلزار جاویدان. تهران: چاپخانه ی هدایت ...
  • هدایت، رضا قلی خان (۱۳۰۵) ریاض العارفین. تهران ...
  • یان ریپکا. آتا کار کلیما (۱۳۵۴) تاریخ ادبیات ایران. ترجمه ...
  • نمایش کامل مراجع