بررسی چندمعنایی افعال کنشی «خواردن»، «شوردن» و «نیشتن» در گویش کردی کلهری بر اساس معنی شناسی شناختی

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 391

فایل این مقاله در 32 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JILL-6-2_004

تاریخ نمایه سازی: 16 خرداد 1401

چکیده مقاله:

چندمعنایی از آشناترین مفاهیمی است که در مطالعات معنی­شناسی به آن پرداخته می شود و آن را شرایطی معرفی می­کنند که یک واحد زبانی از چند معنی برخوردار شود. پژوهش پیش رو به مطالعه چندمعنایی افعال «خواردن» /xwârdǝn/ «شوردن» /šurdǝn/ «نیشتن» /ništǝn/  به عنوان افعال کنشی در گویش کردی کلهری با رویکرد معنا­شناسی شناختی می­پردازد. گردآوری داده ها به شیوه کتابخانه ای-میدانی صورت می گیرد. پیکره زبانی مورد استفاده در این پژوهش شامل جملات رایج، ضرب المثل­ها و آثار شاعران کردی کلهری ­است. با بررسی داده­ها بر مبنای مفاهیم معنی شناسی ­شناختی، برای فعل «خواردن» ۳۴ معنا، برای فعل «شوردن» هشت معنا و برای فعل «نیشتن» ۱۳ معنا شناسایی شد. روابط معنایی در ساختار این افعال مورد بررسی قرار گرفت و باهم آیی افعال کنشی با اعضای بدن در هر سه فعل کنشی کردی کلهری دیده شد. باهم آیی این افعال با اجزای ضروری اعم از (اعضای بدن یا کلمات خاص گویش کردی کلهری) در انتقال معنای افعال تاثیر بسزایی دارد. باهم آیی افعال کنشی مورد نظر با عضو «سر» معنای مشترکی ندارند؛ به بیانی دیگر واژه سر در باهم آیی «خواردن» معنایی متفاوت از باهم آیی سر با «شوردن» دارد. بر این اساس باهم آیی فعل کنشی نیز در معنای عضو بدن  تاثیر دارد که به همراه آن به کار می رود. باهم آیی عضو «دست» در «نیشتن» و «شوردن» نیز معانی متفاوتی دارد. در میان این سه فعل، «خواردن» بیش ترین تعداد معانی و بیش ترین کاربرد اصطلاحی را دارد. از لحاظ باهم آیی با اعضای بدن فعل «نیشتن» بیش ترین تعداد، پس از آن فعل «شوردن» و «خواردن» کم ترین تعداد را به خود اختصاص داده است. 

نویسندگان

فاطمه حاتمی

گروه زبان شناسی همگانی ، دانشکده علوم انسانی ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان ، ایران

بهزاد رهبر

گروه زبان شناسی، دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

مرجان طاهری اسکوئی

گروه زبان شناسی همگانی ، دانشکده علوم انسانی ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان ، ایران

هنگامه واعظی

دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت

سیده نازنین امیرارجمندی

گروه زبان شناسی همگانی ، دانشکده علوم انسانی ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان ، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اصغری، جواد و فاطمه جعفری (۱۳۹۶). چندمعنایی واژگانی براساس دیدگاه ...
  • افراشی، آزیتا و سیدصامت صامت جوکندان (۱۳۹۳). چندمعنایی نظام­مند با ...
  • افراشی، آزیتا (۱۳۹۶). الگوی انطباق ریشه شناختی واژگان و استعاره ...
  • بوستانی­زاد، حبیب (۱۳۹۱). بررسی راهکارهای ایجاد چندمعنایی در افعال پرکاربرد ...
  • جعفرزاده، جعفر (۱۳۸۵). ضرب المثل های کردی. کرمانشاه: طاق بستان ...
  • جلیلیان (ئاکو)، عباس (۱۳۸۵). فرهنگ باشورکردی کردی فارسی. ...
  • حضرتی، یوسف. فاطمه یوسفی­راد. بلقیس روشن و محمدرضا احمدخانی (۱۳۹۶). ...
  • خانیان، حمید (۱۳۸۹). گویش کلهری. ایلام: دانشگاه آزاد اسلامی ...
  • خوشحالی، بهزاد (۱۳۸۷). فرهنگ واژگان، اصطلاحات، کنایات فارسی-کردی. تهران: پانیذ ...
  • راسخ مهند، محمد (۱۳۸۹). درآمدی بر زبان شناسی شناختی: نظریه ...
  • راسخ مهند، محمد (۱۳۹۳). درآمدی بر زبان شناسی شناختی: نظریه ...
  • رضایی کلهر، اکبر و نورالله کریمی (۱۳۸۵). یک هزار ضرب ...
  • سلطانی کفرانی، رضا. محمد عموزاده و حدائق رضایی (۱۳۹۶). پویایی ...
  • صفوی، کوروش (۱۳۸۲). درآمدی بر معناشناسی. تهران: سوره مهر ...
  • عموزاده، محمد. غلامحسین کریمی دوستان و بابک شریف (۱۳۹۵). شبکه ...
  • فیاضی، مریم­سادات. عالیه کرد زعفرانلو کامبوزیا. ارسلان گلفام. آزیتا افراشی ...
  • کریم­پور، کریم. (۱۳۸۰). خوه­ر هه لات: فرهنگ گویش کردی ...
  • کریمی­دوستان، غلامحسین. زهرا روحی­بایگی (۱۳۹۵). بررسی چندمعنایی فعل سبک زدن ...
  • گندمکار، راحله (۱۳۹۵). بررسی چندمعنایی فعل خوردن نمونه­ای از عدم ...
  • گندمکار، راحله (۱۳۹۰). بررسی معنایی افعال مرکب اندام بنیاد در ...
  • منصوری، ابراهیم (۱۳۹۵). تحلیل ساختار چندمعنایی در افعال ساده زبان ...
  • موزونی،رضا (۱۳۹۰). ترانه­های سرزمین مادری(گذری بر ترانه­های عامیانه کرمانشاه: ترانه، ...
  • نصیب ضرابی، فهیمه و علی ایزانلو (۱۳۹۳). بررسی معناشناختی فعل ...
  • Auwera, J. V. D. and V. Gast (۲۰۱۱). Categories and ...
  • Brugman,C and George, L. (۱۹۸۸).Cognitive typology and lexical networks.In steven ...
  • Erdeljić, D. V. (۲۰۱۳). The polysemy of verbs expressing the ...
  • Evans, V. and M. Green, (۲۰۰۶). Cognitive linguistics: An introduction. ...
  • Geeraerts, D. (ed) and H. Cuyckens. (۲۰۰۷). The Oxford handbook ...
  • Ibarretxe-Antunano, I. (۱۹۹۹). Polysemy and metaphor in perception verbs: A ...
  • Lakoff, G. (۱۹۸۷). Women, fire and dangerous things, what categories ...
  • Lakoff, G. and M. johnson (۱۹۸۰). Metaphors we live by. ...
  • Lee, D. (۲۰۰۱). Cognitive linguistics, an introduction. Oxford: Oxford University ...
  • Newman, J. (۲۰۰۹). English posture verbs: An experientially grounded approach. ...
  • Palmer, R. (۱۹۹۳). Semantics. Cambridge: Cambridge University Press ...
  • Ravin, Y. and C. Leacoak (۲۰۰۰). Polysemy: An overview. In ...
  • Rosch, E. (۱۹۷۸). "Principles of categorization" in B. Lioyd and ...
  • Rosch, E., C. Mervis, W. Gray, D. Johnson and P. ...
  • Saeed, J. I. (۱۹۹۷). Semantics. Oxford: Blackwell ...
  • Sweetser, E. (۱۹۹۰). From etymology to pragmatics; metaphorical and cultural ...
  • Taylor, J. R. (۱۹۹۵). Linguistic categorization, prototypes in linguistic theory. ...
  • Vanhove, M. (۲۰۰۸). Towards a typology of semantic associations. Berlin: ...
  • نمایش کامل مراجع